Dit boek is het resultaat van twee jaar onderzoekswerk naar nieuwe vormen van innovatie door het Rathenau Instituut en het gebruik van platformen daarbij. Aan het boek werkten verschillende wetenschappers en gastauteurs mee. Kreijveld schreef eerder het boek 'Samen slimmer' over de toepassing van co-creatie en zelforganisatie in de samenleving. De wereld verandert in een steeds hoger tempo, vooral omdat alles digitaal wordt. Ontwikkelingen buitelen over elkaar heen: 3D-printing, drones, robotisering, internet of things, nanotechnologie, elektrische auto’s, etc. Ontwikkelingen die exponentieel, radicaal en disruptief kunnen zijn voor iedere sector en iedere organisatie. Die boodschap is niet nieuw. Wel nieuw is het antwoord op de vraag: hoe kun je hier met succes op inspelen en hoe doen toonaangevende bedrijven dat? De auteurs onderzochten de innovatiestrategieën van bedrijven als Apple, Google, Airbnb en Uber. Hoe werken ze samen met andere partijen? Hoe zetten ze technologie in en hoe betrekken ze buitenstaanders en klanten bij innovatie? Hoe brengen ze nieuwe producten en diensten op de markt? Hoe organiseren ze dit netwerk van spelers met vaak tegengestelde belangen? Denk aan Apple, Google en Samsung die zowel innig samenwerken als elkaar zwaar beconcurreren. De auteurs keken vooral naar drie aspecten: de technologie, de manier van samenwerken en de economische dynamiek, ofwel de onderliggende businessmodellen en verdienmodellen. Het antwoord dat de auteurs vonden was het platformconcept. Een nieuw strategisch bedrijfsconcept waarmee trendsetters succesvol innoveren en optimaal inspelen op snel veranderende omstandigheden. De auteurs verstaan onder een platform het volgende: ‘de gemeenschappelijke basis van technologieën, technologische, economische en sociale regels en afspraken (zoals standaarden) waarop meerdere spelers samen kunnen innoveren en aanvullende technologieën, producten of diensten ontwikkelen’. Een wat abstracte omschrijving, maar het voorbeeld van Apple maakt veel duidelijk. Apple ontwikkelde zich de afgelopen jaren van een productleverancier (van o.a. iMac en iPod) tot een platformprovider van muziek (iTunes) en mobiele toepassingen (apps). Kenmerkend voor zo’n platform is de driehoeksverhouding tussen de platformprovider zoals Apple, samenwerkingspartners en aanbieders zoals muziekmaatschappijen en app-ontwikkelaars en consumenten in de rol van afnemers. Deze integratie van hardware, software, toepassingen en marktplaats is een succesvol voorbeeld van een platformstrategie, aldus de auteurs. Het boek laat zien dat er platformen zijn in alle soorten en maten, van open tot gesloten, en dat de rol van ‘platformregisseur’ op vele manieren ingevuld kan worden. Het boek begint met een inleidend hoofdstuk over ontwikkelingen, trends, de makersbeweging en het ontstaan van platformen. In de hoofdstukken daarna passeren vijf domeinen de revue, waarbij er sprake is van disruptieve innovaties met behulp van platformen: appstores (the winner takes it all), sensoren (dataplatformen in de zorg), 3D-printen (platformen in de maak), crowdfunding (meer dan geld) en aardappelveredeling (oude eigenheimers in de puree). In ieder hoofdstuk wordt gekeken naar de ins- en outs van het platform, betrokken partijen, sterke en zwakke kanten, succesfactoren, verdienmodel, waar het platform nu staat en welke kanten het kan opgaan. Dat is bij alle platformen nog onduidelijk, want de toekomst laat zich niet voorspellen. Het boek sluit af met conclusies, vuistregels en een aantal intermezzo’s over energie, logistiek en journalistiek. Het boek is uiterst actueel. Het beschrijft belangrijke ontwikkelingen en geeft een mooi kijkje in de keuken van diverse toonaangevende bedrijven. Het geeft een goed beeld hoe bedrijven ‘platformen’ (kunnen) inzetten voor innoveren, concurreren, samenwerken en co-creatie en wat ons de komende jaren nog meer staat te wachten. Je merkt aan het taalgebruik en de soms abstracte formuleringen dat de auteurs een wetenschappelijke insteek hebben. Dat komt de leesbaarheid niet altijd ten goede, de schrijfstijl had vlotter gekund. Het boek sluit naadloos aan op het boek ‘Exponentiele organisaties’ van Salim Ismail en Yuri van Geest. Want veel van de exponentiële organisaties die in dat boek beschreven worden, gebruiken het platformconcept om exponentieel te groeien. Het boek lijkt me vooral geschikt voor managers, beleidsmakers en adviseur die zich bezig houden met strategie en innovatie.
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
