Gelukkig waagt de schrijver zich na dat goede boek 'Leiderschap ontrafeld' nu opnieuw aan een boek waarin leiderschap dan misschien niet centraal staat, maar waar het wel tussen de regels door te lezen is. In 'Het egeleffect' ontrafelt Manfred Kets de Vries het geheim achter high-performance teams. Een prachtig verschijnsel uit de natuur is hierbij leidend.
'Waarom lukt het in veel gevallen niet om blijvende verandering met mijn team door te voeren?' Manfred Kets de Vries stelt een vraag die bij velen van ons wel eens door het hoofd speelt en die ik in mijn adviespraktijk ook hoor uitspreken.
Het schitterende van 'Het egeleffect' is dat de schrijver via een diepgravende analyse ook tot een antwoord op deze vraag komt. Duurzame organisaties ontwikkel je door effectieve teams op te zetten en te zorgen voor open, eerlijke communicatie. Vaak wordt een traject van individuele coaching ingezet of wordt de leider gecoacht om een veranderingstraject door te voeren. De beste manier echter om dit voor elkaar te krijgen, is met groepscoaching. Er is dan meer kans dat de doelen van de individuele groepsleden worden afgestemd op die van de organisatie. In 'Het egeleffect' wordt het begrip authentizotisch gebruikt voor organisaties waar een speciale bedrijfscultuur ervoor zorgt dat mensen er graag willen werken.
Dit nieuwe begrip is een samentrekking van het Griekse 'authentikos' dat authentiek betekent en 'zotikos': essentieel voor het leven. Binnen zulke organisaties zijn zingeving en zelfbeschikking de belangrijkste waarden. De medewerkers ervaren daardoor een creatieve, dynamische en productieve omgeving. Het werken in een dergelijke high-performanceomgeving is niet alleen efficiënter, maar het is ook leuker. Al lezend ontdek je het antwoord op de vraag waarom het veel organisaties niet lukt om 'authentizotisch' te zijn. De kern is dat teams vaak niet goed functioneren. En de oorzaak daarvan ligt weer besloten in onze menselijke natuur: in ons beperkte vermogen om elkaar te vertrouwen en in ons onvermogen om verder te kijken dan onze eigen behoeften. We hebben er nu eenmaal moeite mee om in te zien dat we successen makkelijker behalen door de gezamenlijke inspanningen van een groep dan door de inspanningen van een individu.
Hier is sprake van het egeleffect. Als egels het koud krijgen, kruipen ze dicht tegen elkaar, maar dan bezeren ze zich aan elkaars stekels. Daarop gaan ze weer wat verder van elkaar liggen met als gevolg dat ze het weer koud krijgen en vervolgens weer naar elkaar toe willen kruipen. Totdat ze er achter komen dat het in acht nemen van een bepaalde onderlinge afstand in deze situatie uitkomst biedt. De Vries onderbouwt zijn stelling dat dit verhaal gezien kan worden als een metafoor voor de uitdagingen van menselijke intimiteit in organisaties. Er moet een balans gevonden worden tussen intimiteit en vermijding. Zolang dat niet gevonden is, heerst de onrust die weer leidt tot zelfbescherming. In teams spelen nu eenmaal allerlei gevoelige organisatorische en interpersoonlijke kwesties.
Executives moeten zich realiseren wat er zich allemaal onder de oppervlakte kan afspelen, als ze effectieve teams willen creëren. Ook hier is het goed niet alleen te letten op het topje van de ijsberg. Leiderschap en ondersteunende voorwaarden zullen ervoor zorgen dat mensen zich niet defensief gaan gedragen zodra er de druk is om te presteren. Het boek maakt organisatieontwerpers ervan bewust voldoende aandacht te besteden aan de bewuste en onbewuste dynamiek die inherent is aan het organisatieleven. Het ontwikkelen van high-performanceteams vraagt innovatieve werkafspraken die structuur bieden, maar dat is niet voldoende. De leiders van organisaties moeten een coachingscultuur oproepen waarin deelnemers openhartige, respectvolle gesprekken aan kunnen gaan, zonder beperkt te worden door gezagsverhoudingen of vrees voor revanche.
Het is geen eenvoudig boek om te lezen, maar tussen alle oneliner-managementliteratuur die op de markt komt, is dit een boek wat duidelijk een paar spaden dieper gaat. Voor iedereen die een diepgravend onderzoek wil lezen naar executive coaching en het geheim van high-performanceteams is 'Het egeleffect' een absolute aanrader.
Over Willem Poppe
Willem P. Poppe is sinds 2007 werkzaam als senior managementadviseur. Hij maakte deze carrièrestap na negen jaar leiding te hebben gegeven aan een basisschool, gedurende welke periode hij tevens de opleiding TOP-management volgde. Momenteel studeert hij in Antwerpen voor een mastergraad in Publiek Management. Hij is lid van de kenniskring van Penta Nova en doet onderzoek op het gebied van onderzoeksmatig leiderschap. Hij heeft ervaringen opgedaan op het gebied van leiderschap tijdens werkbezoeken aan de Verenigde Staten, Zuid-Afrika, IJsland en Schotland.
