Durf groots te zijn
Een boek dat al dateert van bijna 25 jaar geleden. Een boek dat verschillend beleefd wordt; voor de één moeilijk te doorgronden, voor de ander een spirituele bijbel. Een boek met navolgende varianten; voor happy kids, voor middelbare scholieren, voor effectieve families. Is het dan zo breed toepasbaar? De bedoeling van Covey is misschien wel anders dan wat wij, Nederlanders, er van gemaakt hebben. In Nederland ligt het boek in de schappen bij managementboeken. Overal elders in de wereld ligt het in de schappen van zelfhulpboeken. Zelfhulp? Het gaat toch over leiderschap?
We kunnen constateren dat de vertaling van de oorspronkelijke titel ietwat ongelukkig is. ‘7 Habits of Highly Effective People’ zegt simpelweg dat het gaat over Gewoonten van Effectieve Mensen. En dat geeft een ander perspectief ! Natuurlijk is het toepasbaar in leiderschap, in organisaties. Maar het meest nog in onszelf als mens. De kern van het boek is leidinggeven aan jezelf, zelfkennis en verantwoordelijkheid nemen. In je werkende leven, in je privé- en in je gezinsleven. En daarmee raken we het oorspronkelijke gedachtegoed van Stephen Covey, tevens de missie van het FranklinCovey instituut: We enable greatness in people and organizations everywhere. Durf groots te zijn, als mens, als leider, als organisatie.
Persoonlijke effectiviteit
Opvallend is dat niet één eigenschap nieuw is, maar bij elkaar wordt het een inzetbare structuur. Met als rode draad groei en ontwikkeling. Het maakt niet uit hoe oud je bent of in welk stadium van je carrière je zit. Groei van afhankelijkheid (jij) naar onafhankelijkheid (ik) om uiteindelijk bij wederzijdse afhankelijkheid uit te komen (wij). Het is een never ending story. Dit boek gaat over wat je nodig hebt om naar het ‘wij’ te komen.
De eerste stap is om van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid te komen. Een overwinning op jezelf. Daarover gaan de eerste drie eigenschappen. Je bent je bewust van waar je naar toe wilt (eigenschap 2, begin met het einde voor ogen), je neemt daartoe het initiatief (eigenschap 1, wees proactief) en je deelt je tijd goed in (eigenschap 3, stel prioriteiten).
De tweede stap is die van onafhankelijkheid naar wederzijdse afhankelijkheid. Je beseft dat je met anderen meer kunt bereiken dan in je eentje. Een overwinning op je omgeving. Daarover gaan de volgende drie eigenschappen. Denk in termen van win-win (eigenschap 4) – hierbij zoek je in conflicten naar oplossingen die recht doen aan alle partijen. Geen compromis, maar een derde alternatief. Probeer daarbij eerst de ander te begrijpen, om dan pas zelf begrepen te worden (eigenschap 5). Als je je aanpak baseert op respect, samenwerking en vertrouwen, bereik je synergie (eigenschap 6). Covey heeft aan deze eigenschappen een volledig boek gewijd, ‘Het derde alternatief’.
De laatste, zevende eigenschap is de tijd nemen om de zaag scherp te houden. Alleen bij de gratie van deze eigenschap zijn de andere eigenschappen te ontplooien. Het is je eigen persoonlijke onderhoud om het beste instrument dat je hebt – jezelf – te koesteren. Lichamelijk, geestelijk, spiritueel en sociaal-emotioneel.
De ruimte tussen stimulus en respons
Tot zover een wel zeer beknopte beschrijvende samenhang tussen de zeven eigenschappen. Covey heeft niet voor niets 320 pagina’s gewijd aan de beschrijving ervan. Ik heb niet de illusie om dit bondig te kunnen samenvatten. Wel wil ik je een extra prikkel geven om toch vooral het boek te gaan lezen en je te laten inspireren. Echte verandering is een verandering van binnenuit. En daarbij gaat het om jou persoonlijk en het feit of je dingen laat gebeuren of zelf ingrijpt. Aan jou de keuze…
Als je reageert op iets wat gebeurt (de stimulus), noemen we dat respons. Bijna instinctief, zoals dieren. Maar wij mensen zijn beter ontwikkeld. We kunnen anticiperen, vooruit denken, overzien. Dat noemen we proactief zijn. Hoewel je dit woord herhaaldelijk tegenkomt in de managementliteratuur, staat het niet in het woordenboek! Proactief zijn is meer dan initiatief nemen. Er zit een keuzevrijheid in besloten die gevoed wordt door zelfbewustzijn, voorstellingsvermogen, geweten en vrije wil. De keuzevrijheid vult de ruimte tussen stimulus (de gebeurtenis) en respons (jouw reactie). Daar ligt het geheim van groei, ontwikkeling en geluk, namelijk in de wijze waarop je die ruimte gebruikt. Ga in die ruimte staan en kijk om je heen: besef dat je vrij bent om je eigen respons te kiezen. Natuurlijk maak je daarbij fouten, maar blijf bij je eigen waarden. Vraag je steeds af; wat wil ik hebben, wat wil ik daarvoor doen en wat wil ik zijn. Op alles wat je doet, kun je dit lijstje loslaten; op de vergadering van morgen, het klantgesprek van volgende week en het jaarplan van volgend jaar. Hoe bewust heb je voor jezelf een beeld gecreëerd over wat je wilt bereiken met…? (vul maar in)
Vooral de fundamentele gedachte dat je eerst onafhankelijk moet worden om vervolgens weer een zelfgekozen wederzijdse onafhankelijkheid te kunnen aangaan, geeft inzicht en bewustwording. Schilder je leven in de kleuren die je wilt, de voorstelling die je wenst te verbeelden. Hang het op de plek die jou aanspreekt, maar maak het jouw kunstwerk. Dit is jouw leven, onderteken het met jouw naam!
Over Joke Twigt
Joke Twigt is sinds eind 2003 zelfstandig interim manager en adviseur. Daarvoor werkte zij voor een klein consultancybureau in operationeel management. Zij heeft uiteenlopende opdrachten uitgevoerd bij o.a. overheid, non-profit organisaties en financiële dienstverlening. Daarnaast is zij bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Interim Managers (nvim). Haar eigen professionalisering geeft zij graag een boost. Dat varieert van een workshop tot buitenlandse reizen in het kader van ontwikkelingssamenwerking. Voor dat laatste is zij naar Peru en India geweest om te werken aan business cases op het gebied van organisatie en management.
