Ik schrok. Had ik in de executive coaching de directeur van een verzekeringskantoor niet te gemakkelijk aan zijn lot overgelaten? Samen waren we aan de slag gegaan met het ontwikkelen van zijn persoonlijke visie op leiderschap. Met zijn MT hadden we nagedacht over de ‘why' van het bedrijf en de waarden die erbij hoorden. Nu was het zaak zijn personeel mee te nemen in de nieuwe visie en verder te begeleiden in het verandertraject. We hadden afgesproken elkaar over een paar maanden weer te spreken. Dit terwijl - zo realiseer ik mij tijdens het lezen van Storylistening - hij misschien wel het belangrijkste deel van het traject nu in zijn eentje moet klaren... Halverwege het hoofdstuk ‘Medewerkers meekrijgen met een visieverhaal' appte ik hem: ‘We moeten snel gaan zitten!'
Als enthousiast ambassadeur van de kracht van storytelling, was ik bijzonder geïnteresseerd in het boek van Annet Scheringa en Simone Beemster: Storylistening; Organiseer de onderstroom en krijg medewerkers mee. Want nu is voor bedrijven en organisaties in het algemeen en leidinggevenden in het bijzonder nog een wereld te winnen door het vertellen van authentieke verhalen, om anderen mee te krijgen, is het allereerst belangrijk goed te kunnen luisteren. En om te weten wat er speelt onder je klanten, donateurs en medewerkers, kan het ‘ophalen' van hun verhalen volgens de auteurs bijzonder waardevol zijn.
Zo belandde ik na een heldere uiteenzetting over het inzetten van storylistening om de zogenoemde ‘onderstroom' (wat leeft er echt?) in organisaties te ontdekken bij hoofdstuk 6 waarin Scheringa en Beemster ingaan op het visieverhaal. ‘Over visies, richtingen en koersen voor organisaties, afdelingen en teams wordt meestal lang nagedacht, waarna ze worden vastgelegd in compacte en abstracte documenten. Vervolgens is het de uitdaging om deze compacte en abstracte informatie weer tot leven te brengen, zodat ze terechtkomt in de hoofden en harten van de medewerkers die er in de praktijk mee aan de slag moeten.' Maar juist bij dit laatste gaat het vaak mis. Dit simpelweg omdat er te weinig aandacht aan wordt besteed. Nog een eye-opener: ‘We hebben de 16-8-4 wetmatigheid moeten afleren. Als er een verandering nodig was, gingen wij als management vaak bij wijze van spreken 16 dagen de hei op [...] We namen 8 uur de tijd om ons middenmanagement er in mee te nemen. Die namen op hun beurt 4 minuten de tijd om hun medewerkers over de visie en strategie te informeren.'
Om medewerkers serieus mee te nemen in het verandertraject, zullen wij dus serieus naar hun verhalen moeten luisteren:
- Waar komen zij vandaan?
- Wat is hun passie?
- Waar willen zij heen?
Om medewerkers te helpen verbinding te maken met de toekomst, is het dus belangrijk om als leidinggevenden te laten zien hoe die toekomst raakt aan waar zij vandaan komen.
Hoe de verhalen bij medewerkers op te halen? Door goed te luisteren! En dan niet volgens het bekende principe van LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen), maar door LLL (Luisteren, Luisteren, Luisteren). ‘Wie dat geduld heeft, wordt beloond met een relevant verhaal,' aldus de auteurs. ‘Je mond kunnen houden en je mee laten voeren door het verhaal is misschien wel de allergrootste uitdaging voor verhalenverzamelaars. Dat maakt storylistening ook echt een andere vaardigheid dan interviewen.'
Storylistening was voor mij dus deels een feest van herkenning en deels een heldere oproep nog veel meer uit verhalen te halen dan ik nu in mijn consultancywerk doe. Een boek dat dus absoluut thuishoort op de plank met boeken die ik over storytelling las en uitploos. En een boek dat ik er nog regelmatig vanaf zal pakken voor verdere verdieping.
Over Henk Jan Kamsteeg
Henk Jan Kamsteeg is eigenaar van het trainingsbureau Proistamenos. Hij geeft trainingen en keynotes op het gebied van o.a. dienend leiderschap, inclusief leiderschap en storytelling. Daarnaast is hij auteur van diverse boeken zoals Dienend leiderschap, De kracht van het compliment en Spreken met passie; de kracht van storytelling, Inclusief leiderschap en Op weg naar een vitale organisatie