Ontoelaatbaar of grensoverschrijdend gedrag komt voor in allerlei verschijningsvormen. Het boek Giftig gedoe op de werkplek geeft een overzicht van de achtergronden, uitingen, en samenhang met de cultuur in organisaties. Voorbeelden staan nooit op zichzelf maar zijn een kenmerk van en kunnen voorkomen dankzij ineffectieve culturen, dat stellen auteurs Caroline Koetsenruijter en Hans van der Loo.
Chronische klootzakkerij
De start van dit boek is ronduit ontmoedigend. De auteurs starten hun uitleg met de aantallen en vormen van incidenten. Ze noemen dat chronische klootzakkerij. Die aantallen en voorbeelden zijn overweldigend. Van de voorbeelden die door het hele boek de revue passeren had ik wel eens gehoord, maar ik was mij niet bewust hoe structureel dit volgens de onderzoeken is.
Patroon
Het zou relativerend moeten zijn dat het gedrag waarover dit gaat niet op zichzelf staat, maar dat is juist het verontrustende. Bijna geen enkel incident staat op zichzelf. Het is onderdeel van een zich herhalend patroon van (subtiele) gedragingen van o.a. respectloosheid, buitensluiting en onethisch gedrag dat bovendien geduld wordt. Grenzen worden overschreden zonder consequenties, omdat de sterke elite bepaalt wat toelaatbaar is. De incidenten zijn signalen van giftige organisaties die ontstaan omdat gedoe gebagatelliseerd en toegestaan wordt.
Kentering
Gelukkig zijn er ook de signalen dat we ons in een fase bevinden waar de gehanteerde normen en waarden, en daarmee de huidige grenzen ter discussie komen te staan. Welk gedrag is nog van deze tijd? Verschillende (soms mondiale) bewegingen zoals bijvoorbeeld #metoo duiden er op dat er een kentering plaatsvindt waarin de grenzen van wat wel of niet toelaatbaar is opnieuw worden bepaald.
Actueel en grondig
Giftig gedoe op de werkplek is daarmee een heel actueel werk. Het maakt ons op kundige manier bewust van de omvang, en de impact van grensoverschrijdend gedrag. De structuur van het boek is grondig. In het eerste deel wordt geschetst wat de achtergrond is en hoe giftig gedoe er uitziet en aan de hand van welke kenmerken het allemaal herkenbaar is. In deel twee gaan de auteurs in op de voedingsbodem van giftig gedoe. Deel drie richt zich op het creëren van een gezonde omgeving.
Staat van dienst
Auteurs Caroline Koetsenruijter en Hans van der Loo slagen er uitstekend in om de ernst, omvang en impact van giftig gedoe duidelijk te maken. Dat beiden een grote staat van dienst hebben rond het thema veiligheid op de werkplek is helder. Hun pleidooi is goed gefundeerd en opent de ogen voor wat er speelt, hoe het werkt, en wat de dreiging hiervan is. De conclusie dat giftig gedoe groter is dan een incident, en vooral een kenmerk van een bepaalde cultuur is dan ook logisch en staat als een huis.
Oogkleppen
Het afsluitende deel geeft goed richting, maar is nog geen oplossing. Het veranderen van een dergelijke giftige cultuur is genoeg stof voor een boek op zich. Alles begint echter met het erkennen van de aanwezigheid van gedoe, en hoe zich dat ontwikkelt tot onveilige giftige werkomgevingen met talloze vormen van ongewenst gedrag. De auteurs van Giftig gedoe op de werkplek slagen er uitstekend in om daarvoor de ogen te openen en is daarmee verplicht leesvoer voor elke manager en bestuurder. Want wie zegt dat dit in zijn of haar organisatie niet voorkomt heeft enorme oogkleppen op en draagt daarmee bij aan het in stand houden ervan.
Over Roy van den Anker
Roy van den Anker is getrouwd en heeft 3 kinderen. Zijn sporen heeft hij verdiend in de verzekeringsbranche. Ruim 25 jaar vervulde hij uiteenlopende posities bij verschillende organisaties. Van teamleider tot operationeel directeur en in organisaties van MKB tot corporate omvang. In meerdere organisaties werd hij partner.
