Anne de Graaf en Klaas Kunst presenteren in 'Einstein en de kunst van het managen zonder macht' zeven manieren om invloed uit te oefenen zonder de baas te spelen. Deze manieren zijn: gegrond zijn, passie, zelfbeheersing, empathie, communicatie, informatie en transcendentie. De zeven bronnen kunnen de 'personal power' van iedereen, manager of niet, vergroten. De Graaf en Kunst zijn geïnspireerd door het werk van Claude Steiner, die het voorwoord schreef. 'Einstein' laat een andere denkwijze zien, namelijk die van Transactionele Analyse. Daar horen een aantal kernbegrippen bij, zoals: hoofdstromen, spiegels, vensters en denksporen. De hoofdstromen vormen de kern van het boek en draaien om drie begrippen: leiderschap, vragen stellen en de leidersrol. Een leider gaat 'op zijn Einsteins' vragen stellen en neemt een onderzoekende houding aan, op zoek naar zijn (of haar) rol als leider. Daarbij zal de leider spiegels gebruiken, een metafoor voor zelf-reflectie. Het boek staat vol vragen die helpen inzicht in de eigen persoon te krijgen. Vensters staan voor de blik naar buiten. Ze bieden een ander perspectief op de organisatie en op andere mensen. Denksporen zijn bedoeld om tot nadenken aan te zetten. Ze helpen bij het zoeken naar voorlopige anwoorden op lastige vragen. Deze termen klinken misschien vaag, maar al lezend wordt het wel duidelijker. 'Einstein en de kunst van het managen zonder macht' is een dun boekje met veel leuke plaatjes. Korte stukken tekst worden afgewisseld met vragen en anekdotes. Het is een vlot geschreven boekje en daar ligt de valkuil dat de lezer er wellicht te snel doorheen gaat. Terwijl de vragen juist bedoeld zijn om bij stil te staan, over na te denken, wellicht dingen over op te schrijven en met anderen te bespreken. Het boek is niet alleen een leesboek, het is ook een werkboek. Dit boek is de tweede in de 'Einstein'-reeks, een reeks boeken over kwesties rond leiden en managen, zoals de auteurs in de inleiding schrijven. Het eerste, basisboek (Einstein en de kunst van het zeilen) heb ik niet gelezen en dat is duidelijk een gemis. Naast bovengenoemde kernbegrippen van Transactionele Analyse (hoofdstromen, spiegels, vensters, denksporen) komen in het boek nog meer termen aan bod, die de auteurs vluchtig beschrijven. In het eerste boek zijn ze kennelijk uitgebreid aan de orde gekomen, maar nu mis ik die uitgebreidere beschrijving. Ik heb moeite met de bedoeling van bijvoorbeeld de 'ik-toestanden' te doorgronden en dat maakt verder lezen lastig. De zeven alternatieven die in 'Einstein en de kunst van het managen zonder macht' moeten de lezer helpen van managen met macht ('control of many by few') over te stappen naar managen zonder macht ('the capacity to produce change'). Voor mij zijn het zeven onderwerpen waartussen ik het verband mis. Zijn ze allemaal nodig?, vraag ik me af. Ik blijf na het lezen een beetje met een onbestemd gevoel achter, niet goed wetend wat ik hiermee moet. Maar misschien had ik ook meer aandacht aan de vragen en opdrachten moeten besteden.
Over Carla Verwijs
Carla Verwijs is managementconsultant met een specialisatie in kennismanagement.
