Het Groot Coachboek

Deel 1 van 'Het groot coachboek' geeft het kader voor coaching aan, ondersteund door bekende en minder bekende theoretische modellen uit de coachings- en trainingswereld. De auteurs beginnen met hun visie op het fenomeen coaching: 'het begeleiden van een persoon van waar hij was naar waar hij wil zijn.' Helder geformuleerd is dat inderdaad wat een coach doet. Dirkse en Talen focussen op coaching in arbeidssituaties. Relatiecoaching, mediation en kindercoaching vallen erbuiten. Toch durf ik de stelling wel aan dat een ervaren coach op andere gebieden technieken uit 'Het groot coachboek', aangepast aan de situatie, prima kan gebruiken. De auteurs staan stil bij de rol van de coach en houden daarbij rekening met verschillende uitgangssituaties. Het maakt uit of je iemands leidinggevende bent die je ook op coachende wijze begeleidt in zijn of haar ontwikkeling, of dat je een 'externe' coach bent en in geen andere relatie tot iemand staat. In het eerste geval is sprake van een dubbelrol en een bepaalde mate van ongelijkwaardigheid: coachen en tegelijk aansturen. In het geval van de externe coach is er geen hiërarchische afhankelijkheid, waardoor in sommige gevallen een veiliger en vertrouwelijker situatie kan ontstaan. Dirkse en Talen beschrijven helder de rol van de coach in verschillende situaties en geven ook advies wanneer een coach door zou moeten verwijzen. Ook komen de auteurs met een goed overzicht van maar liefst 22 vaardigheden die een coach zou moeten bezitten. Dat varieert van gesprekstechnieken als luisteren, samenvatten en vragen stellen tot persoonlijke vaardigheden als het grenzen stellen, omgaan met weerstand en omgaan met emoties. Per vaardigheid wordt kort aangestipt wat belangrijke aspecten ervan zijn. Voor wie zich hierin verder wil bekwamen is aanvullende literatuur en training en praktijkervaring noodzakelijk. Deel twee behandelt de werkvormen die in te zetten zijn tijdens coachingstrajecten. Twaalf veelvoorkomende thema's bij coaching in arbeidsrelaties komen aan bod. Dat varieert van bijvoorbeeld het beeld dat de gecoachte van zichzelf en zijn functioneren heeft, tot het ontdekken van toekomstige loopbaanstappen. Bij elk thema wordt gestart met een beschrijving van de situatie waarop het thema betrekking heeft, en dat vanuit het perspectief van de coach en van de gecoachte. Het zijn herkenbare situaties en het verduidelijkt de toepasbaarheid. Elk thema heeft vijf werkvormen meegekregen. Moderne en actieve manieren om meer te doen dan alleen een gesprek aan een tafel voeren. Het is misschien soms wat zoeken naar wat bij jouw cliënt past, maar biedt in elk geval voldoende mogelijkheden om te variëren. Aan het eind van elk thema worden ook nog telkens vijf suggesties gedaan voor opdrachten tussen de sessies door. Leuke ideeën om iemand daadwerkelijk mee te laten oefenen. Het varieert van heel veilige opdrachten (observeer iemand die een voorbeeld voor je is en analyseer wat hij of zij doet) tot hele uitdagende (vraag iemand die nieuwe inzichten heeft opgedaan over een 'lastig' verleden een brief schrijven aan mensen uit die periode). De informatiedichtheid in het coachboek is hoog. Over de structuur van het boek is goed nagedacht, daardoor blijft het overzichtelijk. Op de voorflap staat per thema een overzicht van de werkvormen en de coachopdrachten voor tussen de sessies in. Dat is makkelijk als je gericht op zoek bent. Maar al bladerend door het boek ontdek je ook de diepere lagen die erin zitten. Ten eerste is daar het 6V-model dat in zes stappen het leerproces beschrijft dat een gemiddelde coachee doorloopt in een traject: verhelderen, verdiepen, verbinden, verwerven, veranderen en verankeren. Bij elke werkvorm is duidelijk bij welke V deze hoort. Daarnaast is bijvoorbeeld structuur gecreëerd door aan te geven wat de moeilijkheidsgraad per werkvorm is. In een eenvoudig sterrensysteem wordt aangegeven hoe makkelijk of moeilijk de opdracht voor de gecoachte zal zijn. 'Het groot coachboek' is door de veelheid aan goede informatie en aantrekkelijke vormgeving een boek dat zeker niet ongelezen in de kast zal blijven staan. Het is een prima basisboek over coaching en een inspiratiebron voor het moderne coachingssessies.