We leven in turbulente tijden. Het tempo van verandering is hoog. Niets blijft zoals het is. Technologische ontwikkelingen kennen een exponentieel groeitempo. Het is bijna niet bij te houden. Innovaties komen met de snelheid van het licht op ons af. Het World Economic Forum in Davos spreekt over de 4de industriële revolutie. Het tijdperk van de digitalisering is aangebroken. Of het nu gaat om nanotechnologie, synthetische biologie, robotica, 3D-printing, kunstmatige intelligentie of the internet of things, zeker is dat de wereld verandert. Dat biedt kansen voor welvaartsgroei en ondernemerschap.
De snelheid waarmee de veranderingen zich voordoen in de wereld heeft echter ook een keerzijde. We leven in een permanente staat van crisis. De wereld is steeds minder voorspelbaar. Ontwikkelingen gaan zo snel dat we er nauwelijks nog vat op krijgen. Vraagstukken worden steeds ingewikkelder en onoverzichtelijker. Parameters veranderen, aangrijpingspunten verschuiven en er is een overvloed aan data, waarop we nauwelijks nog greep hebben. Niets is nog eenduidig, weinig is nog zeker of vanzelfsprekend en om een beetje bij te blijven is continue verandering, ontwikkeling en verbetering noodzakelijk. Dat zet druk op ons, zorgt voor stress en dwingt tot grotere wendbaarheid en alertheid.
Organisaties krijgen moeilijk greep op deze ontwikkelingen. Dat komt enerzijds omdat we in oude, disfunctionele infrastructuren met elkaar samenwerken. Wij hanteren een verouderd bestuurlijk-organisatorisch model en opereren vanuit een ouderwetse visie op management en leiderschap. Anderzijds vindt dat een oorzaak in ons onvermogen duurzame veranderingen in organisaties door te voeren. Veranderen blijkt in de praktijk lastig en weerbarstig. In veel marktsectoren leidt dat tot ontwrichting (disruption). Industrieën veranderen, organisaties verdwijnen. Zie Kodak, Agfa en Nokia, maar ook V&D, de FreeRecordShop en PerrySport.
Organisaties ontkomen niet aan verandering. Het is een gegeven, een must ook. De ontwikkelingen gaan zo snel dat niets anders rest dan een permanente staat van transitie. De opgave voor elke organisatie is wendbaar zijn (en blijven), snel schakelen, adaptief blijven, zich aanpassen aan de omstandigheden en verandering aanmoedigen en omarmen. De Hollandse School van Veranderen biedt ondernemers en managers daartoe een kompas en helpt bij het navigeren van de turbulente wateren. Het boek voorziet in een aanpak die hen ondersteunt bij het vergroten van de noodzakelijke wendbaarheid en het versterken van het innovatievermogen van de organisatie.
De ruggengraat van het boek zijn zeven wetten van transitie. Tezamen geven zij een beeld van de dos & don’ts, de randvoorwaarden en uitgangspunten, de successen en missers en de mogelijkheden en beperkingen van verandertrajecten in organisaties. Het boek geeft tevens een aantal praktische suggesties en implicaties voor het inrichten en aanpakken van verandertrajecten. Niet vanuit een of ander theoretisch en veranderkundig doordesemd concept, maar gebaseerd op de alledaagse praktijk, de concrete ervaringen die ik daarin heb opgedaan en de oudhollandse tradities op het terrein van samenwerking, verandering en vooruitgang.
De wetten zijn gebaseerd op mijn ervaring als manager, lector en professional in het begeleiden van transitietrajecten in organisaties. Zij bieden een aantal vuistregels voor het doorvoeren van veranderingen. Ik volg daarin de lijn van de pragmatische Hollandse School van Veranderen. Dit is een veranderfilosofie en transitiebenadering, waarin de zeven wetten (en de praktijkervaring waarop zij zijn gebaseerd) samenkomen in een eenvoudige veranderheuristiek, die stoelt op oudhollandse gewoonten en tradities enerzijds en op het moderne ontwerp-denken (Dutch design thinking) anderzijds.
Met de Hollandse School van Veranderen pleit ik voor eenvoud, pragmatisme en aanpakken bij het doorvoeren van veranderingen in organisaties. Daarbij wordt tegelijkertijd zowel het overkoepelende, collectieve belang van de organisatie gediend, als het persoonlijke belang van de mensen die er werken. Dat leidt tot een grotere wendbaarheid van en een blijvende veranderingsbewustheid in organisaties. En tot meer plezier!
Ber Damen is bedrijfskundige en psycholoog. Hij is lid van de directie van het adviesbureau Berenschot en directeur van Berenschot HRM. Als adviseur, schrijver en onderzoeker richt hij zich vooral op de thema's leiderschapsontwikkeling en management development. Hij is de auteur van De Hollandse School van Veranderen.
