Vandaag hebben we twee wereldomvattende dataconglomeraten die bezig zijn om alle data van alle mensen vast te leggen, en om die voor zoveel mogelijk geld te verkopen: Google/Android/YouTube en Facebook/Instagram/WhatsApp. Aan iedereen geven ze gratis prachtige apps en maps, agenda’s, houden je conditie bij en je vrienden, en laten je overal met iedereen chatten. Verslavender dan alcohol, maar je wordt niet dronken. Bovendien hoef je er geen cent voor te betalen. Is Utopia aangebroken?
Je betaalt wel, maar niet met geld; je betaalt met al je privégegevens: je gedrag, waar je bent, je vrienden en wat je voorkeuren zijn voor alles en nog wat. Daar worden miljarden mee verdiend. Facebook verdiende er meer dan 2 miljard mee, niet het afgelopen jaar, maar het afgelopen kwartaal. Zoveel is die data waard. En zo hoog is de winst nog nooit geweest. Het aantal mensen dat op de vlucht is, is met 60 miljoen overigens ook nog nooit zo hoog geweest, en het tekort van het Wereldvoedselprogramma ook niet. Deze organisatie van de Verenigde Naties heeft de rantsoenen in vluchtelingenkampen wegens geldgebrek moeten halveren. En veel was het toch al niet. Utopia is dus niet aangebroken.
Maar die goedkope taxidiensten van Über dan, en die kamers die je wereldwijd kunt huren via AirBnB voor weinig geld? Het zijn deze platformbedrijven die een nieuw businessconcept realiseren met een fenomenale groei. Ze exploiteren geen taxi’s of hotels, ze exploiteren data: het zijn big data bedrijven bij uitstek, en prachtige voorbeelden van ‘disruptive’ innovaties. Ze positioneren zich als het nieuwe delen dat de nieuwe maatschappij aankondigt. Dus toch nog een beetje Utopia?
Daar kun je verschillend over denken. Locale sectoren als taxidiensten met locale chauffeurs die hun vergunning moeten kopen en zich houden aan wettelijke voorschriften van kennis en veiligheid, worden beconcurreerd door willekeurige automobilisten zonder al die wettelijke voorschriften en afdrachten. Behalve dan de verplichte afdracht van 20% van hun toch al niet riante ritprijs richting Silicon Valley. Nog los van het ontwijken van de sociale lasten, is dit op z’n minst geen gelijk speelveld. Als Über een groot deel van de taximarkt in een land in handen krijgt, gaat 20% van de omzet het land uit. En hebben de echte taxichauffeurs het nakijken.
Met AirBnB is het niet veel anders. Daar moeten hotels enorme kosten maken om aan alle wettelijke voorschriften te voldoen van brandveiligheid en ik weet niet wat. Dat hoeven AirBnB aanbieders niet. Wie de wet omzeilt, kan snel binnenlopen. Zo las ik dat in een proces van de Belgische staat tegen Facebook wegens het schenden van de privacy, de repliek van Facebook was dat ze de Belgische privacywet niet erkennen. Als je dat overal doet, kun je wel 2 miljard binnenharken. Platformbedrijven hebben niets te maken met het geveinsde delen en de mooie nieuwe wereld; het is kapitalisme van het oude stempel; alleen de technologie is nieuw. Taxichauffeurs met vergunning worden schaars, chauffeurs die voor Über rijden worden – volgens Douglas Rushkoff - meedogenloos behandeld, AirBnB wenst geen gegevens te verschaffen waarmee gemeentes kunnen vaststellen of er illegaal wordt verhuurd, en ‘Facebook geeft geen moer om zijn gebruikers’. De winst komt conform het oerkapitalisme in handen van een paar mensen die toch al miljarden bezaten. De technologie is nieuw, de hebzucht niet.
Big Data Marketing grijpt wereldwijd om zich heen met ingrijpende consequenties. Omdat ik van dit vak houd, en weet hoe verrassend bruikbaar het is ook als jouw organisatie geen wereldwijd conglomeraat is, moest ik dit eerst even kwijt. Je hoeft geen winner-takes-it-all monopolie na te streven om Big Data Marketing heel succesvol toe te passen. Daar gaat mijn boek Big Data Marketing, simpel – snel – succesvol over dat 14 december 2016 ten doop wordt gehouden bij de Stichting voor Reclame en Marketingonderwijs in Amsterdam. Met tal van toepassingen van keurige bedrijven die met Big Data Marketing keurig binnen de wet succes boeken. Je hoeft niet big te beginnen, om big te eindigen.
Met één vraag blijf ik zitten: waarom heeft Neelie Smit Kroes wel Microsoft een boete opgelegd wegens misbruik van zijn monopoliepositie, maar werkt ze zelf mee aan een monopoliepositie van Über? Het zou toch geen hebzucht zijn?
