Kluitjesvolk is een boek voor iedereen die vrij durft te leven. We leven in een van de meeste vrije landen ter wereld. Maar wat doen wij met al die vrijheid? Het afnemen van je vrijheid is de zwaarste straf die je in Nederland kunt krijgen. En toch zijn zoveel mensen bijna wanhopig bezig met inperken ervan. Ze ketenen zich vast in relaties, banen, gezinnen, hypotheken, verzekeringen, abonnementen, contracten en andere knellende zaken. Onze vrijheid vieren we een keer per vijf jaar, op een dag die de overheid aanwees. We leven op een kluitje in een aangeharkt, overgereguleerd en risicomijdend land. We ruilden vertrouwen in onszelf in voor vertrouwen in regels. Want o,o,o, er zou eens iets fout kunnen gaan in ons rubberentegelparadijs, waarin we geen risico’s meer dulden.
Elke potentieel gevaarlijke situatie wordt bestreden. Niet met weerbaarheid en gezond verstand, maar met regelgeving. Kinderen moeten fietsen met een helmpje op. Vuurwerk is te gevaarlijk om zelf af te mogen steken. We mogen niet meer zelf bepalen of we onze kinderen willen leren omgaan met de verleidingen van alcohol en tabak. Als Albert Heijn messen verkoopt die scherp blijken, volgt er een waarschuwing in het NOS-Journaal. We moeten gordels om, diploma’s halen om op een paard te mogen zitten. We moeten zwemexamens afleggen, maar we hebben ook nog een instituut dat toezicht houdt op het afgeven van zwemdiploma’s. Als het warm is, komt er een hitteplan; als het regent, code rood voor het wegverkeer. En als er drie sneeuwvlokken vallen komen het hele land en de hele economie tot stilstand. Ruiterbewijs, zeildiploma, vaarbewijs: voor alles behalve voor de voortplanting heb je een papiertje nodig in dit rubberentegelparadijs.
Maar daardoor gaat op een hoger niveau ALLES fout. Want juist als gevolg van al die regels schoven grote hijskranen bij het plaatsen van een brug in Alphen aan de Rijn van de pontons af, en verpletterde de monstertruck in Haaksbergen een paar toeschouwers. Waarna we direct weer in de kramp schieten van nóg meer regels. Terwijl de oplossing aan de andere kant van het spectrum ligt. We zijn zo gewend geraakt dat de verzorgingsstaat wel oplossingen voor ons vindt, betaalt en uitvoert, dat we niet meer weten hoe het moet: zelf verantwoordelijkheid voor je leven, keuzes en daden nemen.
In Kluitjesvolk ga ik op zoek naar antwoorden. Waarom gaan mensen in Hoofddorp wonen? Waarom denken ze dat ze geen keuze hebben? Waarom wentelen we ons tegenwoordig zo graag in de slachtofferrol? Slachtofferschap werd het nieuwe heldendom in Nederland. Hoe werden we toch zo, want we stammen af van moedige mensen, zeevaarders die verder voeren, waar de kaart ophield.
Hoe kunnen we ontsnappen uit dit rubbertegelparadijs? En schaamteloos en onverschrokken een vrij leven najagen? Hoe worden we weer een moedig land? Hoe worden we weer echt vrij? Want je hóéft er niet aan mee te doen, je kunt jezelf bevrijden uit de kluit. Je bent vrijer dan je denkt. Buiten de kluit is het leven mooier, leuker en avontuurlijker.
Ik geef praktische tips die je vandaag nog kunt uitvoeren. Je hóéft niet naar kantoor. Je hóéft je niet te binden. Je hóéft niet tot het einde te blijven. Je hóéft niet alles te weten. Verwelk niet in de knop, kruip uit je huid, ga op tijd dood, maar leef eerst alsof het hek open staat. Want dat staat open. Voor mij en voor jou.
En laat je kinderen een vak leren. Mensen die het verschil maken, zijn vaak niet de mensen die allemaal uit hetzelfde MBA malletje rolden. Een ruime meerderheid van de Nederlanders (70%) is zogenaamd ‘laag’ opgeleid. Laten we per vandaag stoppen met dat label op mensen te plakken. Je bent praktisch of theoretisch opgeleid. En juist de mensen die dingen maken en repareren, zorgen ervoor dat zaken ten uitvoer komen. Zij moeten de macht weer terugpakken in ons land. En ons bevrijden uit de papieren werkelijkheid en knellende schijnveiligheid.
Als schrijver en spreker inspireert Marianne Zwagerman mensen en bedrijven om schaamteloos en onverschrokken te leven en te ondernemen. Haar werk draait om verandering. 'Weten waar je naartoe wilt en zorgen dat je er komt' is de rode draad in haar boeken, columns bij BNR en analyses en opinies bij WNL en KRO NCRV. Ze is de auteur van Kluitjesvolk.
