Verslaafd aan drukinkt - 'Een zeer lezenswaardig boek'

De Telegraaf was ooit de grootste krant van Nederland, met oplages tot 800.000 exemplaren per dag. Het was een familiebedrijf, ooit opgebouwd door de familie van Puijenbroek (als een aandeelhouder), waarbij zij tot op het laatst bestuursleden dan wel leden van de raad van commissarissen hebben geleverd. Het overkoepelende concern, de Telegraaf Media Groep (TMG), heeft daarmee bloeiende jaren gekend, met topoplages en recordwinsten. Das war einmal...

Marianne Zwagerman, ooit een van de leidinggevenden bij TMG, beschrijft van binnenuit de laatste dertig jaar van TMG. Elk hoofdstuk begint met een kort verhaal over de tijdsperiode die beschreven wordt, het boek geeft daarmee een mooi inzicht in de tijdsgeest. Het eerste hoofdstuk gaat over de goede jaren, de jaren negentig. In dit tijdperk komt de digitalisering op, waar de Telegraaf ook een graantje van wil meepikken. Hiervoor worden overnames gedaan, mensen binnengehaald enzovoorts. Dit zonder (goed) rekening te houden met culturen, belangen en de focus op fysieke print die het concern al tientallen jaren heeft gehad. Een bekende overname is Hyves, dat op haar hoogtepunt werd overgenomen door TMG, maar al snel al haar leden verloor aan Facebook. Ook de website van de Telegraaf wilde maar niet van de grond komen, een samenwerking met de machtige krantenredactie komt maar niet van de grond. Overnames volgen, nieuwe CEO's, nieuwe strategieën en John de Mol komt in beeld. Onthutsend is om te zien welke rol Cyrte, een investeringsmaatschappij waar John de Mol een groot belang in heeft, heeft gespeeld in de historie en het zwalkend beleid van TMG.

In bijna 400 pagina's wordt in detail de gang van zaken beschreven. Maar de ontwikkelingen gaan niet de goede kant op... In maart 2017 kunnen de salarissen en de leveranciers niet meer betaald worden en wordt uitstel van betaling aangevraagd. Het (negatieve) hoogtepunt van de soap die TMG de afgelopen jaren in de greep heeft gehouden. Hoe is dit nu zo gelopen? Foute beslissingen en mislukte overnames vormen de rode draad in het verhaal, de schrijfster geeft dit aan als kernoorzaak. Wanbeleid, persoonlijke onkunde, vriendjespolitiek en machtswellust zou ik zelf nog willen toevoegen na lezen van het boek. Net als bij andere grote concerns die (bijna) ten onder zijn gegaan (onder andere Ahold) zijn dit herkenbare oorzaken, maar helaas heel moeilijk te voorkomen.

Ook de titel van het boek ‘Verslaafd aan drukinkt' geeft een hint naar een mogelijke oorzaak: te lang vasthouden aan het verleden, maar ook een machtige groep van drukkers binnen het bedrijf. De krant is uiteindelijk in veilige haven beland, na een overname door het Belgische Mediahuis en het van de beurs halen van de aandelen. Zwagerman geeft in dit vuistdikke historische boek  een inside en persoonlijk beeld van wat er gebeurd is. In hoeverre dit objectief is, blijft de vraag. Zwagerman is zelf leidinggevende geweest (in het boek beschrijft ze haar rol ook in de derde persoon, dit leidde bij mij wel tot wat verwarring). Toch is Verslaafd aan drukinkt een zeer lezenswaardig boek, waarvan ik denk dat het de kern van de problematiek bij TMG raakt.