Vroeger was alles slechter. De grote vraag luidt: wat gaan mensen doen in de toekomst? Wat voor nieuwe banen komen erbij? Sterker nog: wat zal de kwaliteit van die nieuwe banen zijn? Volgens de auteur hebben we een nieuwe stip op de horizon nodig, een kaart van de wereld waar Utopia weer op staat. De grote paradox van deze tijd is dat de productiviteit hoger is dan ooit, de innovatie is nog nooit zo snel gegaan, maar toch dalen de mediane inkomens en zijn er minder banen. We hebben alternatieve vergezichten nodig die ons weer aan het denken zetten.
In het begin van de eenentwintigste eeuw zijn niet vrije tijd of verveling de grootste uitdagingen, maar stress en onzekerheid, zo blijkt. Voor veel mensen is de grens tussen werk en vrije tijd vager geworden. Het nieuwe werken heeft zijn intrede gedaan. Momenteel heeft bijna de helft van de werknemers in Nederland toegang tot flexibele werktijden en werkt een derde minstens één keer per week thuis. Kortom, flexibel werken is niet meer weg te denken uit ons werkleven. Een thema dat Bregman met vuur verdedigt, is het verstrekken van een onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen. Een basisinkomen laat iedereen erin delen en zou - misschien niet op het eerste gezicht verwacht – de vooruitgang stimuleren en zou het utopische einde van de armoede betekenen.
Te veel ongelijkheid zou de economische groei remmen. Of het nu gaat om depressies, burn-outs, drugsmisbruik, schooluitval, overgewicht, ongelukkige kinderen, lagere opkomst bij verkiezingen of sociaal en politiek wantrouwen, steeds lijkt er volgens de auteur een grote boosdoener te zijn: de ongelijkheid. Zijn provocerende pleidooi is dat er geen investering beter rendeert dan een investering in een zwerver. Iedere euro voor de bestrijding en preventie van dakloosheid verdien je in Nederland twee tot drie keer terug met besparingen op zorg, politie en justitie. Kortom, daklozenbeleid is win-win-win-win beleid, aldus Bregman. Of anders gezegd; armoedebestrijding is niet alleen goed voor het geweten, maar is ook goed voor de portemonnee.
Een ander idealistisch gedachtegoed waar de auteur heel stellig over is en met steekhoudende argumenten onderbouwt, is dat grenzen zonder twijfel de grootste discriminatie veroorzaken uit de wereldgeschiedenis. Volgens Bregman zou het (gedeeltelijk) openen van onze grenzen verreweg het krachtigste middel zijn in de strijd tegen mondiale armoede. Maar tegen dat idee zijn vooral veel negatieve argumenten aan te voeren zoals: ze pakken onze banen af, ze drukken onze lonen, ze zijn te lui om te werken, ze gaan nooit meer terug. De praktijk leert dat open grenzen een onhaalbare optie is.
Ten slotte, in Gratis geld voor iedereen laat de Bregman de lezer de achterkant van het gelijk zien.
Louis Thörig is verbonden als thesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam en als docent Corporate Communicatie aan de Hogeschool InHolland.
Over Louis Thorig
Louis Thörig is verbonden als master- en bachelorthesisbegeleider aan de afdeling Organisatiewetenschappen, Faculteit Sociale Wetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was tot 1 augustus 2011 werkzaam als global communications manager op het hoofdkantoor van IOI-Loders Croklaan (www.croklaan.com) in Wormerveer. Hij heeft zijn MBA behaald bij Business School Nederland, de Action Learning MBA.
