Hij overhandigde mij zijn nieuwe boek Écht De Sjaak! Met de vraag ik of ik het wilde lezen en mijn beelden erbij kon schetsen. Tuurlijk doe ik dat, zei ik. Hij vertelde ook hoe snel hij het boek schreef… Toen ik opmerkte dat ik daarvan onder de indruk was keek hij me met een grijns aan en zei: ‘maar ik heb ook niet alle tijd meer’. Dat is realistisch, ietwat ironisch en relativerend tegelijk. En dat typeert wat mij betreft ook direct zijn boek.
Dichtbij
Écht de Sjaak! is geschreven voor mannen die ongeneeslijk ziek zijn en de mensen om hen heen, staat op de voorkant. En mede omdat de auteur zelf ongeneeslijk ziek is, komt het continu dichtbij. Tegelijk is het met nadruk niet alleen het verhaal over Kasper en zijn ziekte. Het lukt hem om erboven te gaan hangen en met bijna professionele distantie te schrijven voor mannen (en hun eventuele partners) die de Sjaak zijn. Met de enorme luxe dat ik zelf gezond ben, is het anders lezen. Tegelijk heb ik als partner van mijn veel te jong overleden vrouw ook wel recht van spreken. Ik weet zeker dat dit boek ons toen in die moeilijke periode had kunnen helpen. Juist omdat er dan zo veel op je af komt, is het fijn als iemand daar vanuit persoonlijk en professioneel perspectief over spreekt. Het boek bevat een mix van eigen inzichten, ervaringen van andere mannen die de Sjaak zijn en direct toepasbare wijze inzichte. Kasper geeft daarmee de doodzieke man en zijn omgeving nieuw perspectief. Bovendien laat Kasper in Echt de Sjaak! geen enkel taboe onbesproken.
Theoretisch kader
Klaarenbeek heeft meerdere boeken op zijn naam staan en een stevig trackrecord als adviseur bij veranderingen in organisaties. Dat is ook merkbaar in het boek. Hij put niet alleen uit zijn eigen ervaringen en emoties, maar ook uit theoretisch kader en reikt net de juiste gereedschappen aan. Hoe ga je samen om met de communicatie en de emoties van het ziek zijn en uiteindelijk sterven? Hoe ga je als Sjaak zelf om met deze emoties en hoe kun je ondanks die kennis toch moed houden en de juiste dingen doen? Ik was blij verrast door de breedte van zijn inhoudelijke bagage. Naast de meer bekende inzichten waren bijvoorbeeld de zeven Japanse wijsheden van Ichigo-Ichie en het prioriteit bepalen met Ikigai voor mij nieuw en goed toepasbaar.
Halverwege is er een sectie die alleen toegankelijk is voor de man die zelf echt de Sjaak is. Een mooie oplossing om als het ware van man tot man met je in gesprek te gaan. Dat voelt bijna als of je met hem aan tafel zit en duidelijk wordt aangesproken op je verantwoordelijkheid in dit moeilijke proces. En ten slotte geeft Kasper door het hele boek heen ook ‘praktische’ tips. Bijvoorbeeld over hoe om te gaan met gesprekken met artsen en het regelen van de financiën.
Intiem
Bij het lezen vroeg ik me regelmatig af of ik Echt De Sjaak! zou kopen voor een man die zelf ongeneeslijk ziek is. En eerlijkheidshalve twijfelde ik daaraan. Dat heeft niets te maken met het boek, maar alles met het onderwerp. Ik wil me ergens niet bemoeien met het intieme proces van de ander. Maar in zijn slotwoord doet Kasper een appèl op de Sjaak: ‘Deel! Deel! Deel! En open je hart voor hulp en steun, ze helpen je graag.’ En ik denk dat hij daar volledig de plank raakt. En door zijn boek als zelf niet zieke te lezen dringt dat besef door. Natuurlijk is de keuze om het iemand te geven erg persoonlijk, maar Kaspers appèl draagt er zeker aan bij om het delen op gang te brengen.
Aan het eind – en in de bijlage – vertelt Kasper zijn eigen verhaal in meer detail en daar werd ik stil van. Wat heeft deze man bizar veel meegemaakt de laatste 5 jaar en wat geeft dat recht van schrijven. Ik was ook blij dat hij aan het eind die inkijk gaf, omdat het zou afleiden als het boek ermee opende. En dat is nou net knap van dit levenswerk: het gaat niet te veel over Kasper zelf. Het is geschreven voor al die andere mannen die de Sjaak zijn. Echt De Sjaak! is met recht een levenswerk van een man die nog steeds het leven leeft en daarmee de lezer veel geeft. En zeker ook als je zelf niet ziek bent, maar je een partner, vriend of collega hebt die de Sjaak is: Dit boek helpt het om te zorgen dat je taboes niet uit de weg gaat en gaat delen. En aangezien je als lezer op managementboek wellicht leiding geeft of HRM-werk doet: het is ook een goed standaardwerk voor het omgaan met ongeneeslijk zieke collega’s op het werk.
Over Andor de Rooy
coach leiderschap, managementteams, auteur van 'Moed'
