Volgens De Haan is het belang van luisteren niet te overschatten. Luisteren geeft de ander een gevoel van erkenning, zorgt voor verbinding en het heeft een helende werking. Mensen die als goede luisteraars ervaren worden, genieten bovendien meer respect en worden sympathiek gevonden. De mens is in essentie een sociaal wezen. Dat verklaart waarom mensen stoppen met praten als er niet naar ze geluisterd wordt.
Luisteren als keiharde soft skill
Volgens De Haan is luisteren een keiharde soft skill waarbij de luisteraar serieus aan de bak moet! Zo moet een goede luisteraar echt de tijd nemen om te luisteren, zich oprecht op de ander richten, de ander niet ‘ophokken’ in zijn eigen vooronderstellingen en vooral geen oplossingen aandragen. Dit zijn allemaal reële blokkades die eerst opgeheven moeten worden voordat er echt geluisterd kan worden.
De auteur beschrijft in het boek een methodiek om te werken aan echt luisteren. Hij laat zien hoe je luisterblokkades kunt omzetten in verdieping in het luisteren, en beschrijft verschillende fases voor het oefenen met luisteren. Dat laatste is volgens mij goed in teamverband te oefenen. Een andere laagdrempelige werkvorm om het luisteren te versterken is de ‘Indian Talking Stick’. Degene in de groep die het woord wil nemen krijgt deze stok, maar moet eerst samenvatten wat zijn voorganger heeft gezegd. Hij mag zelf pas praten als zijn samenvatting naar tevredenheid van de vorige spreker was. Wat mij betreft ook verplichte kost in alle huwelijken!
Luisterblokkades in organisaties
Ook organisaties moeten volgens De Haan ernstig aan de bak. Naarmate organisaties groter en ouder worden, richten ze zich alleen nog naar binnen. Daardoor dringen signalen van buitenaf niet meer door. Het herstellen van negatieve klantervaringen en de gerichtheid op klanten en de buitenwereld blijven daardoor achter. Uiteindelijk worden die organisaties irrelevant, doordat alle filters naar de buitenwereld afgesloten zijn, denk maar even terug aan de V&D.
Amazon pleit juist daarom voor een ‘day 1-filosofie’. Dat houdt in dat het bedrijf in een permanente start-up modus blijft. Zodra je doof wordt voor de buitenwereld en je externe signalen negeert, vecht je tegen de toekomst en overvalt ‘day 2’ je. ‘Day 2’ betekent stagnatie, gevolgd door overbodig worden en uiteindelijk verval. Dit geldt niet alleen voor bedrijven, maar ook voor professionals.
De Haan roept op tot het ontwikkelen van een luistervermogen en dat als een serieuze strategische competentie te beschouwen. Voor leiders betekent dat: ophouden met verstikkende instructies, overtuigingen en betweterig gedrag. Juist in een complexe en onzekere wereld moeten leiders aandachtig luisteren en ten diepste begrijpen dat mensen zowel sensoren zijn die de signalen oppikken die veranderingen aankondigen, als de bron zijn van creatieve nieuwe ideeën die getest en geïmplementeerd moeten worden.
Humanocracy
Organisaties moeten dienstbaar zijn aan medewerkers en niet andersom dus! Waar bureaucratische organisaties mensen benutten als instrumenten om producten en diensten te maken, is in een Humanocracy de organisatie het vehikel dat mensen benutten om zichzelf en anderen van dienst te zijn. Dit type organisaties weet veel beter in te spelen op wanorde en kan beter omgaan met wat nog niet begrepen wordt.
Het luistervermogen van individuen en organisatie moet dus acuut omhoog, zeker in een Humanocracy. Luisteren is niet alleen goud, maar serieuze zuurstof om te overleven! Wie niet luistert gaat op den duur organisatorisch ten onder, doordat signalen gemist worden. Na het lezen van dit boek doorgrond je dat luisteren geen overbodige luxe is, maar broodnodig voor zowel mens als organisatie.
Over Elmas Duduk
Elmas Duduk is psycholoog en bedrijfskundige. Als expert Lerende Organisaties en Veranderkundige begeleidt zij gerenommeerde organisaties bij complexe verandertrajecten, inrichtingsvraagstukken en kennismanagement. Als coach begeleidt zij executives en high performers. Zij is auteur van de boeken Crossmenstorschap en Comforttransitie.
