Het Anti-klaagboek

Wat klagen is, weten wij allemaal. Toch is het goed er weer eens aan herinnerd te worden wat het begrip precies inhoudt. En waarover wij doorgaans klagen. Of wat de oorzaak van al dat gejammer is. Bart Flos doet een en ander uitgebreid uit de doeken in de eerste hoofdstukken van 'Het anti-klaagboek'. U vindt er een heuse top-10 van de populairste klaagonderwerpen, alsmede de negen belangrijkste oorzaken van al dat klagen. Om er achter te komen wat anti-klagen precies is, moet de lezer even geduld hebben, tot pagina 48 om precies te zijn. En ook daar voert de auteur de spanning nog even kundig op. De lezer vindt er namelijk een eerste aanwijzing. Flos schrijft: 'Met anti-klagen bedoel ik het ombuigen van negatieve vormen van klagen in positief gedrag.' En op de volgende pagina noteert hij: 'Een anti-klager zal niet iets betreuren of reclameren zonder eerst complimenten te geven. Er is tenslotte altijd iets positiefs te vinden in de dienst of relatie.' Het draait volgens Bart Flos allemaal om het verdrijven van sombere gedachten en creëren van positieve energie. Je doet zoiets op een prikkelende en creatieve manier. Het is een uitermate aangename gedachte. In het derde hoofdstuk, getiteld 'Ontmaskerde klager', vindt u aanwijzingen hoe u klagers herkent, compleet met een anti-klaagzelftest en een klaagtest om erachter te komen waarom mensen zich zo kunnen ergeren aan anderen. Zelf ben ik niet zo dol op dergelijke tests. Het levert over het algemeen weinig meer op dan een subjectieve reflectie van uw eigen gedachten en zeker geen zelfinzicht. Maar dergelijke tests zijn populair en menig lezer zal er plezier aan beleven. Het boek sluit af met twee hoofdstukken boordevol tactiekjes, tips en trucs om uw eigen klaaggedrag en dat van anderen te lijf te gaan. Kortom: het boek geeft de lezer een duidelijk en logisch overzicht van ons klaaggedrag en draagt ideeën aan om dat gedrag te temperen. Toch bekruipt me na het lezen van dit boek een wat ongemakkelijk gevoel. Is dit nou écht alles? De auteur krast naar mijn smaak teveel aan de oppervlakte. Bijvoorbeeld in het hoofdstuk over afrekenen met uw eigen gezeur. Hij adviseert u een gesprek met uzelf aan te gaan. Zelfkennis zou dé manier zijn om in contact te komen met uw emoties. Het is een populaire gedachte. Het lijkt ook logisch. Helaas doet u weinig zelfkennis op door te gaan navelstaren. Het probleem daarbij is dat onze bewuste gedachten de omvang hebben van een sneeuwbal bovenop een ijsberg. Onze onbewuste gedachten bepalen voor een groot deel wie wij zijn. Helaas zit de toegang tot deze onbewuste gedachten grotendeels op slot. De regelmatig geciteerde Roos Vonk geeft in haar boeken op dit punt ook een ander advies: kijk eens naar buiten en bedenk hoe anderen op uw gedrag reageren. Op die manier houden zij u een spiegel voor. De boeken van Roos Vonk mag u niet overslaan. Haar nieuwe gebundelde columns 'Menselijke gebreken voor gevorderden' bevat talloze eye-openers. En als u meer wilt weten over uw onbewuste gedachten, dan is 'Strangers to Ourselves' van Timothy D. Wilson een absolute aanrader. Het gemis aan diepgang komt ook tot uitdrukking in het verhaal over Will Bowen en zijn armbandjes. Bowen liet mensen paarse armbandjes dragen. Zodra mensen begonnen te klagen, moesten ze het armbandje van de ene naar de andere pols verplaatsen. Op zich een leuke gedachte, maar dan moet je natuurlijk wel door hebben dat je klaagt. Daarbij stoten wij onherroepelijk onze neus tegen het sneeuwbal en ijsbergprobleem. Ook het feit dat het minimaal 21 dagen zou duren om van een gewoonte af te komen, is een schromelijke onderschatting. Tel bij die paar dagen gerust een paar maanden op. Het antwoord op de vraag 'waarom de ene persoon optimistisch de rug recht in tijden van tegenslag en de ander wegzakt in gejammer', blijft helaas in de lucht hangen. Uit onderzoek blijkt dat dit te maken heeft met veerkracht. Het goede nieuws daarbij is dat de vaardigheden die er nodig zijn voor het ontwikkelen van een veerkrachtige persoonlijkheid prima aan te leren zijn. Zie bijvoorbeeld 'The Resilience Factor' van het auteursduo Andrew Shatte and Karen Reivich. Betekenen deze paar kritische noten dat u dit 'anti-klaagboek' dan maar links moet laten liggen? Zeker niet. De auteur maakt zijn belofte op de cover waar: het boekje biedt nuttige eerstelijnshulp. Maar weet wel dat u voor de tweede lijn ergens anders moet zijn. Het boekje is daarnaast lekker vlot geschreven. Zonder te willen klagen, durf ik wel te stellen dat Flos behept is een uitermate plezierige schrijfstijl. En met humor! Ik heb regelmatig zitten gniffelen. De voorbeelden zijn talrijk, amusant en herkenbaar. U vindt in dit kleinood kortom tal van ideeën en suggesties om uw leven en dat van anderen wat aangenamer te maken.