De waarschuwing dat het binnenkort wel eens afgelopen kan zijn met Spyker, is natuurlijk ook een truc om het boek met de gelijknamige titel enige urgentie mee te geven. Tot nu toe is CEO Muller er steeds weer in geslaagd om nieuwe miljoenen aan te trekken om de gaten te stoppen. De huidige grootaandeelhouder, de Litouwse Snoras Bank, is eind 2007 ingestapt en heeft al tientallen miljoenen gefourneerd. Het lijkt onwaarschijnlijk dat de bank twee jaar later alweer uitstapt.
Bovendien gaat het boek Spyker, met als ondertitel ‘ Een dollemansrit’, juist over de Houdini-acts van CEO Victor Muller, een even megalomane als meeslepende man die er telkens weer in slaagt anderen voor zijn karretje te spannen. Muller heeft een droom en probeert die ten koste van alles waar te maken.
Tien jaar geleden was Spyker nog een droom in een schuurtje in het Gelderse Joppe waar de student Maarten de Bruijn werkte aan een prototype van een sportwagen, de Silvestris. Ongewoon voor Nederland waar de auto-industrie sinds het verscheiden van DAF nauwelijks nog iets voorstelt. Dankzij de bemoeienis en het geld van Victor Muller, die bekend werd door zijn betrokkenheid bij onder andere Wijsmuller en McGregor, verscheen er in 2000 een rijdende versie op de weg. Muller voorzag een grote toekomst voor de sportwagen, waarvoor de naam Spyker werd afgestoft.
Vanaf het begin hield Muller de wereld meeslepende vergezichten voor. Spyker moest het Nederlandse Ferrari worden, een premiummerk compleet met geleende historie, lifestyleartikelen en racedivisie. Hoog gegrepen voor een auto die in feite niet veel meer was dan een Nederlandse kitcar met Audi-motoren uit sloopauto’s. Maar wat je Muller wel moet nageven, is dat hij de mogelijkheden van de markt goed heeft ingeschat. Door de explosieve toename van het aantal miljonairs gedurende het laatste decennium (met dank aan de bonuscultuur!), is de behoefte aan exclusieve sportwagens al even snel gegroeid.
Je vraagt je af hoe Muller er steeds weer in slaagt het merk overeind te houden. Hij wist het Formule 1 avontuur van Spyker te verkopen als potentieel winstgevende exercitie, werd na het debacle afgezet als CEO maar is op voorspraak van de Russische eigenaar Antonov weer teruggekeerd op zijn post. Van den Oever en Van der Pas besteden in hun boek terecht veel aandacht aan de persoon Muller die zij portretteren als een rasverkoper die over een schier onuitputtelijke hoeveelheid energie beschikt.
Van den Oever en Van der Pas, financieel-economisch journalisten die onder meer voor FEM Business werk(t)en, hebben het avontuur van Muller gedetailleerd in beeld gebracht. Ze analyseren Mullers goocheltrucs met productieaantallen, laten zien hoe Muller elke vorm van scepsis wegwuift als kritiek van kleinzielige Hollandse azijnpissers en brengen als volleerde boekhouders in beeld hoeveel miljoenen de aandeelhouders al die jaren hebben bijgestort.
Het verhaal van Spyker is buitengewoon fascinerend. Toch lijkt het boek iets te veel op een geordende knipselmap. De schrijvers hebben voor een deels thematische, deels chronologische opzet hebben gekozen, zodat ze regelmatig in herhaling vallen. Bovendien zijn ze zelf ook vatbaar voor de ronkende verkoperstaal van hun protagonist. Ze hadden de marktpositie van Spyker best wat scherper kunnen analyseren. Een sportwagenmerk van mondiale allure bouw je niet op met een kitcar, hoe vaak je J.P. Balkenende ook laat opdraven.
Over Hans van der Klis
Hans van der Klis is freelance journalist. Hij schrijft regelmatig artikelen voor Managementboek.
