Mensen hebben er van nature echter problemen mee, met mislukken. Wie wil er voor zijn omgeving nu te boek staan als een mislukkeling? Als iemand die een project heeft laten mislukken of een bedrijf failliet heeft laten gaan. Weinig mensen toch? In het boek ‘Instituut voor Briljante Mislukkingen’ beschrijft auteur Paul Louis Iske waar die angst voor mislukken vandaan komt, waarom het zo moeilijk is om die angst weg te nemen en hoe je mislukkingen kunt gebruiken om van zaken die je oppakt een succes te maken.
Wat is eigenlijk een Briljante Mislukking?
Je hebt mislukkingen en je hebt briljante mislukkingen. Wat maakt nu het verschil tussen die twee groepen van mislukkingen? Volgens auteur Paul Louis Iske is een Briljante Mislukking een poging om waarde te creëren waarbij geen vermijdbare of verwijtbare fouten zijn gemaakt en desondanks het gewenste resultaat niet is behaald. Er is geleerd en de leerervaringen worden gedeeld. Dat laatste element is essentieel om van een Briljante Mislukking te kunnen spreken. Tegelijkertijd is dat ook het aspect waar veel mensen moeite mee hebben. Het delen van ervaringen (kijk maar naar social media) richt zich de laatste jaren meer en meer op je successen delen dan over je tegenslagen of mislukkingen spreken. Waar komt die beweging vandaan? Daar wordt uitgebreid bij stilgestaan in dit boek.
Theory U: maak ruimte om te experimenteren, te innoveren en te leren
Het ‘gevaar’ van mislukken brengt in de basis onzekerheid met zich mee. Dat vinden veel mensen niet prettig. Consequentie daarvan is dat men geen risico’s durft te nemen, reactief en soms zelfs inactief wordt in plaats van actief. Om je echter als bedrijf/organisatie en/of als mens te kunnen ontwikkelen is het goed om af en toe in het diepe te durven springen. We kennen allemaal de uitdrukking: ‘Als je blijft doen wat je altijd hebt gedaan, krijg je wat je altijd hebt gekregen’. In het geval van mislukkingen krijg je dus volgende mislukkingen. Met alle negatieve gevolgen vandien.
Hoe je anders moet en kan leren denken, kan door maken van Theory U zoals die beschreven wordt in hoofdstuk 4. Daarmee maak je ruimte bij je bedrijf/organisatie, bij je project en bij jezelf om te experimenteren, te innoveren en te leren. Je dient je daarnaast ook bewust te worden van de twaalf menselijke factoren die kunnen leiden tot mislukkingen. Die twaalf factoren (dirty dozen), alleen of in combinatie voorkomend, zijn moeilijk te bestrijden. Bewust zijn van de factoren is een eerste stap op weg naar Briljante Mislukkingen.
Patronen ontdekken in Briljant Mislukken
De redenen waarom dingen mislukken zijn vaak vergelijkbaar. Na analyse van een groot aantal cases zijn er zestien archetypen (oervormen) ontwikkeld die kunnen helpen bij het identificeren, leren en soms ook voorkomen van mislukkingen. De archetypen hebben allemaal bijzondere namen die je bij blijven en samen met de voorbeelden die erbij horen de kans vergroten dat je ze eerder en sneller herkent in je eigen omgeving: De junk, De Canyon, De zwarte zwaan, De Boerendochter, De Olifant, De duiker van Acapulco, De Bananenschil, De lege plek aan tafel, De huid van de beer, The Winner Takes it All, Het Einstein-punt, De gloeilamp, De brug van Honduras, De verkeerde portemonnee, De rechterhersenhelft en De generaal zonder leger. Zeg nu zelf, bijzonder zijn ze zeker en bij elkaar vormen deze uitgebreid beschreven archetypen mede het fundament van het boek.
Ook inkoopprojecten of aanbestedingen mislukken
Overal ter wereld en binnen iedere organisatie mislukken geregeld zaken. Met kleine of grote consequenties. De voorbeelden die auteur Paul Louis Iske in zijn boek noemt zijn algemeen bekend, maar in de context van het boek verhelderend over de onderliggende theorie. Tegelijkertijd is het zeer confronterend, omdat mislukkingen vaak het gevolg zijn van een opeenstapeling van kleine gebeurtenissen en menselijke interacties (bijvoorbeeld de vliegramp op Tenerife).
De situatie met betrekking tot inkoopprojecten of aanbestedingen vormt daarop geen uitzondering hoewel de gevolgen minder catastrofaal zijn. We kennen allemaal in onze omgeving zaken die fout lopen als gevolg van menselijke tekortkomingen zoals bijvoorbeeld (maar niet uitputtend) een gebrekkige communicatie, zelfgenoegzaamheid, solistisch acteren, gebrek aan kennis of teveel druk van stakeholders. Gevolg is vaak dat de interne opdrachtgever of klant niet krijgt wat hij nodig heeft aan producten en/of diensten voor zijn bedrijfsvoering.
Veelomvattend qua invalshoeken
In het boek besteedt Paul Louis Iske ook ruime aandacht aan een theoretische onderbouwing van mislukkingen vanuit verschillende invalshoeken. Niet alleen over het ontstaan van mislukkingen, maar ook hoe je ze kunt voorkomen. Hoofdstuk 6 gaat over kennis en hoe wij als mensen leren, hoofdstuk 7 besteedt aandacht aan scenario’s als methodiek om te leren van Briljante Mislukkingen voordat ze plaatsvinden. In hoofdstuk 8 wordt stil gestaan bij een misschien wel onderschat onderwerp, namelijk het belang van een veilige omgeving. Als de omgeving een cultuur kent van straffen in plaats van belonen als het fout gaat, zal er vanuit de mensen weinig animo zijn om een project eens ‘lekker’ te laten mislukken en zal men terugvallen op risicomijdend gedrag en nagenoeg geen communicatie over mislukkingen.
Meer dan alleen een boek
Wat bij het lezen van het boek opvalt, is dat ieder hoofdstuk afgesloten wordt met twee vragen voor/over je dagelijkse praktijk en een mindmap met de inhoud van het betreffende hoofdstuk. Dat laatste is met name heel handig als je snel iets terug wilt zoeken en het verband wilt zien met de andere onderwerpen uit dat hoofdstuk. Verder is er een zeer praktische website van het Instituut voor Briljante Mislukkingen (afgekort IvBM) (https://www.briljantemislukkingen.nl/nl/) waar een groot aantal Briljante Mislukkingen© en instrumenten waaronder de IvBM klimaatscan zijn terug te vinden. Jaarlijks organiseert het instituut nu al een aantal jaren de verkiezing van de meest Briljante Mislukking© in de zorgsector, geven ze een tijdschrift uit en hebben ze een zeer gebruiksvriendelijke app (Appitism) beschikbaar waarmee je heel gemakkelijk je positieve ervaringen kunt delen. De eerder genoemde mislukkingen zijn overigens opgeslagen in een database die je op de website kunt doorzoeken op categorie en op archetype. Kortom, het boek vormt de basis voor heel veel toegevoegde waarde.
Eindoordeel
Kan een boek je zicht op de werkelijkheid (lees mislukkingen) ingrijpend veranderen? Ja, dat kan. Zeker na het lezen van het boek ‘Instituut voor Briljante Mislukkingen’van Paul Louis Iske mag je constateren dat je beeld van mislukkingen er compleet anders uit ziet dan voor het lezen. Dat maakt het boek ontzettend waardevol voor inkopers, inkoopadviseurs en projectleiders die zich bezig houden met inkoopprofessionalisering. Want hoeveel projecten lopen er in je directe omgeving verkeerd of leveren niet het gewenste resultaat op? Ja, ook inkoopprojecten of aanbestedingen. En hoeveel geld kost het als die mislukte projecten bij herhaling nog een keer verkeerd lopen? Veel te veel. De minimale investering in dit boek is het daarom dubbel en dwars waard. Daar komt verder bij dat het zeer prettig en toegankelijk geschreven is met veel actuele en vooral herkenbare voorbeelden.
Over Peter Streefkerk
Peter Streefkerk is eigenaar van Respect Inkoopconsultancy. Hij is actief met interim-management, advisering, projectmanagement, training en coaching op het gebied van contractmanagement en inkoop. Hij is auteur van boeken over contractmanagement en inkopen. Met Octavia Siertsema maakt bij een podcast over aanbesteden.
