Het is zoiets gewoons, Het nieuws, en zoiets alledaags, even kijken of er nieuws is, dat je zou denken dat daar geen handleiding voor nodig is. Alain de Botton laat in ‘Het nieuws: een gebruiksaanwijzing’ zien dat er juist heel veel over te vertellen valt. En hij doet meer. Hij biedt handvatten om anders (misschien zelfs beter) om te gaan met dat dagelijks terugkerende en aandacht opeisende nieuws. De Botton laat in zijn boek zien dat het nieuws in de moderne samenleving de machtige positie heeft die vroeger aan religie voorbehouden was.
Het nieuws belooft te onthullen wie goed is en vooral wie slecht, wat er om ons heen gebeurt en waarom. Toch blijven we door de versnipperde, sensatiegerichte berichtgeving waarin de context buiten beeld blijft maar al te vaak met lege handen achter. Politici lijken klungels die voor de hand liggende oplossingen niet eens zien. Waardoor mensen zich afkeren van de politiek en wantrouwen gevoed wordt. Buitenlands of economisch nieuws kan vaak niet boeien. Dat komt volgens De Botton door de eenzijdige op feitjes gerichte focus, terwijl over een bedrijf echt wel interessantere dingen te vertellen zijn dan de groeicijfers, of over Oeganda wel meer dan de zoveelste gruwelijke moordpartij. Daarover halen de meeste mensen inmiddels de schouders op. De verwarring en verveling die veel nieuws veroorzaakt ondermijnt uiteindelijk de democratie: het kan ons allemaal niet zoveel meer schelen. Ondertussen wordt massaal gesmuld van nieuws over triviale echtelijke ruzies van beroemdheden. De Botton betoogt dat de beroemdheden en tragische ongelukken waar we zo graag over lezen veel meer kunnen zijn dan nutteloos vermaak. Het zou ons kunnen leren dat het streven naar roem en aandacht iets zegt over onze maatschappij waarin er een tekort is aan vriendelijkheid en respect voor iedereen. Of dat rampspoed ons allemaal kan treffen, maar dat we door te lezen over de fatale beslissingen van anderen in een crisissituatie misschien wél de juiste beslissing zullen nemen. Dan wordt Oscar Pistorius misschien minder een monster, maar iemand die in een opwelling iets doet wat wij gelukkig net niet doen. De Botton staat bekend om het idee dat boeken je zouden moeten helpen bij het beantwoorden van levensvragen. Bibliotherapie: zeg me waar je last van hebt, en ik vertel je welk boek daarbij helpt. Als ik dat idee toepas op ‘Het nieuws’, dan zou ik op de bijsluiter zetten: met name aan te raden bij aanhoudende gevoelens van onrust, chaos, concentratieproblemen, negativiteit en een algeheel gevoel van zinloosheid. En ja, wie heeft daar nu niet (al is het maar af en toe) last van?
Over Yvette Bartholomée
Yvette Bartholomée is freelance onderzoeker en tekstschrijver. Zij houdt zich onder andere bezig met marktwerking in de publieke sector, de relatie tussen wetenschap en beleid en de geschiedenis van de menswetenschappen.
