Het boek van Ogilvie was immers eerder (reeds in 1990) uitgegeven onder de titel 'Krijgen is een kunst'. Op het gebied van ondernemingsstrategie zijn er sindsdien veel inzichten bijgekomen. Een aantal daarvan zijn in de vernieuwde uitgave terug te vinden, anderen niet. Dat is niet vreemd. Ogilvie heeft vooral de bedoeling gehad om die elementen uit de krijgskunde waar ondernemers en managers iets van zouden kunnen leren op een begrijpelijke manier te presenteren, niet om ondermemingsstrategie in al haar verschijningsvormen te bespreken.
En juist om die reden raad ik de doelgroep aan om dit boek te kopen. Het is één van de weinigen in zijn soort en Ogilvie heeft met zijn brede aanpak baanbrekend werk verricht. Deze editie is volledig herzien, kreeg een nieuwe indeling en veel teksten zijn deels herschreven. Het boek is overigens ook bij een andere uitgever verschenen. Het boek heeft al met al absoluut aan duidelijkheid gewonnen.
Hierin herkennen wij mede de hand van Jaap Jan Brouwer, die zijn medewerking verleende aan het boek. Het geheel is wetenschappelijk verantwoord en toch bijzonder goed leesbaar. De casuïstiek en de anekdotes zijn erg toepasselijk en illustratief. Deze zijn veelvuldig aanwezig en werken als intermezzo's zowel verhelderend als vermakelijk tussen de wat drogere stof, die overigens nooit saai wordt, maar gewoon zonder veel opsmuk wordt gepresenteerd.
Voor kenners van het genre: vergeleken met bijvoorbeeld 'De kunst van het oorlogsvoeren voor managers' door Krause is 'Krijgskunde en ondernemingsstrategie' werkelijk een verademing. Ik zou vooral kunnen schrijven over de redenen waarom ik dit boek inhoudelijk zo sterk vind, maar daarmee zou ik veel verklappen en u het incentive ontnemen om het boek zelf aan te schaffen en te lezen.
Dit wil ik u wel vertellen. Ogilvie weet haarfijn uit te leggen waarom militaire strategische planning vaker succesvol is dan de planning van ondernemingsstrategen en waarom ondernemingsstrategen zich dat zelf mogen aanrekenen. Daarbij introduceert hij strategische elementen die al decennia gedoceerd worden aan de militaire academies over de hele wereld, maar die relatief onbekend zijn in de wereld van organisatiekunde en ondernemingsstrategie.
Denk bijvoorbeeld aan begrippen als scenarioplanning, frictie, verkenningsacties, intelligence, richtpunt, demarcatielijnen, auftragstaktik, flankbescherming en tactische terugtrekking. Steeds weet Ogilvie feilloos de vertaling van militaire strategie naar ondernemingsstrategie te maken. Overigens blijft het niet bij strategie, ook de tactische planning en de operationele uitwerking krijgen voldoende aandacht. Hierdoor wordt het bijna een praktijkboek.
Verder is 'Krijgskunde en ondernemingsstrategie' bijzonder bruikbaar en duidelijk. Het geeft nuttige handvatten zoals checklisten, opsommingen, condities, definities en modellen binnen de juiste context. Veel managementboeken leveren dit soort zaken ook, maar vaak los van de passende context waardoor ze te generiek worden toegepast. Door deze contextgevoeligheid leent het boek zich minder als naslagwerk, maar dat is nauwelijks een bezwaar. Door de leesbaarheid heeft u het boek zo uit en blijft veel van wat u opsteekt langdurig in uw geheugen gegrift.
Voor veel managers en ondernemers zullen de parallellen en vergelijkingen met de militaire omgeving bijzonder verfrissend werken. Deze parallellen werken als een spiegel op de hedendaagse managementcultuur en dwingen tot nadenken, bijvoorbeeld over centralisatie-/decentralisatievraagstukken. Of over de vergelijking tussen de Angelsaksische top-downbenadering en ons Rijnlandse poldermodel.
Zijn er ook nog kanttekeningen en verbeterpunten voor een volgende uitgave? Jazeker! Zo lijkt de focus voor een oppervlakkige lezer vooral op efficiëntie (doelmatigheid) wat minder expliciet op effectiviteit (doelgerichtheid) te liggen. Twee totaal verschillende begrippen die echter wel aan elkaar verwant zijn. Soms wordt het begrip efficiëntie gebruikt waar effectiviteit beter op zijn plaats lijkt. Na enige reflectie komt de lezer echter steeds vaker (maar niet altijd) tot de conclusie dat de schrijver toch de juiste keuze heeft gemaakt.
Hier en daar wordt gebruik gemaakt van Engelse, Duitse en Franse citaten, hetgeen lastig is als u niet over een talenknobbel beschikt. Dat is kennelijk gedaan om de kracht van citaten niet door de vertaling te laten inboeten. Citaten worden overigens altijd gebruikt om een bepaalde argumentatie te ondersteunen, waardoor geen enkele lezer de essentie van het citaat zal ontgaan. Maar u wordt wel op de proef gesteld.
Wat betreft het stellen en realiseren van doelen werd ik er door een goede relatie, die overste bij de landmacht is, fijntjes op gewezen dat er in het boek onvoldoende aandacht is voor het veiligstellen van doelen. In de militaire wereld is een heuvel niet veroverd wanneer de top is bereikt, maar pas wanneer ook de omgeving van de heuvel is gezuiverd van alle vijandelijke elementen en de posities op en rond de heuvel zijn versterkt.
Deze analogie werd in het boek niet helemaal gemaakt en het betreft wel een essentieel inzicht. De bovenstaande suggesties nemen overigens niet weg dat ik 'Krijgskunde en ondernemingsstrategie' een bijzonder boek vind.
