Het boek was een schot in de roos, getuige de jaarlijkse nieuwe oplage en in 2001 een tweede druk met een tweede en derde oplage in 2002. De derde en sterk uitgebreide druk van dit boek voegt een goede handleiding toe voor het implementeren van de cockpit. Met deze nieuwe opzet krijgt Leo Kerklaan het voor elkaar in zijn bekende heldere taal een complex onderwerp scherp en praktisch te behandelen.
De eerste zes hoofdstukken van 'De cockpit van de organisatie' gaan over het inrichten van de 'organisatiecockpit'. Het is een praktische handleiding voor het opsporen en uitwerken van prestatie-indicatoren waarmee managers hun organisatie(onderdeel) op koers kunnen houden. De eerste stap is nadenken: wat moet ik eigenlijk te weten komen, wat is de besturingsopgave van deze organisatie op dit moment? Kerklaan werkt vier zogenaamde 'aanvliegroutes' uit om de informatiebehoefte op te sporen.
Voor een organisatie met een zeer snelle groei achter zich is het wellicht van belang om de werkprocedures te stroomlijnen en te sturing beheersen. Dan levert een top-down aanpak wellicht de juiste inzichten op. Maar een ouderwetse en ingeslapen organisatie kan eerder baat hebben bij een aanpak die de klant centraal stelt om relevante stuurinformatie op te sporen. Kerklaan adviseert niet één bepaalde benadering (Balanced Scorecard, Resultaatgerichte Bedrijfsvoering, Management by objectives, empowerment) maar legt helder uit in welke situatie een benadering vruchtbaar kan worden ingezet.
Het gaat erom dat de manager eerst vaststelt wat hij te weten wilt komen en dat vastlegt in een Informatieplan. De tweede stap is concretiseren, het informatieplan uitwerken in een meetplan. Daarin staat precies hoe je een en ander gaat meten, wie dat gaat doen, en hoe de resultaten gerapporteerd worden. Vervolgens wordt helder uitgelegd hoe je verder kan gaan met de verkregen informatie, met behulp van de Plan Do Check Act cyclus van Deming een actieplan kan maken. De rest van het boek (hoofdstukken 7 t/m 11) gaat over de implementatieaspecten van de cockpit.
De stap van meetplan naar actieplan is eigenlijk te kort door de bocht, aldus Kerklaan. Hij legt duidelijk uit, geïllustreerd met cases en interviews, waar een manager bij de implementatie van de cockpit rekening mee moet houden. Welke organisatorische voorwaarden moet je echt realiseren? Past je stijl van leidinggeven nog wel bij je nieuwe inzichten? Met schema's en checklists maakt Kerklaan de materie toegankelijk en geeft hij praktische handvatten. Het grote voordeel van dit boek is de overzichtelijkheid en de praktijkgerichtheid.
Het boek is een prima handvat voor managers om een overzicht te krijgen wat prestatiemanagement voor uw organisatie kan betekenen en een beeld te krijgen van de impact van de implementatie.
Voor adviseurs ordent het boek een heel scala van aanpakken. Om werkelijk met het geboden materiaal aan het werk te gaan, heeft u wel behoorlijk wat achtergrond kennis nodig. In Hoofdstuk 8 wordt bijvoorbeeld één bladzijde gewijd aan het in de gaten houden van 'de veranderkundige lijn'.
Lezers met een brede kennis van veranderkunde begrijpen precies wat hier bedoeld wordt en schatten de waarde van het advies in. Lezers met minder achtergrond kennis lezen hier wellicht alleen wat algemeenheden, waar ze verder niet zoveel mee kunnen. Volgens mij ligt de belangrijkste valkuil van het boek in de onuitgesproken opvattingen over management. De wereld van prestatiemanagement kent geen irrationele processen, machtsspelletjes of impulsiviteit.
Het hele boek ademt een sfeer van maakbaarheid, planbaarheid en controle uit, met medewerkers die worden betrokken en managers die beslissen. Is dat het ideaalbeeld waar je als manager naar wilt streven?
Over Carolien de Monchy
Drs. Carolien de Monchy, organisatieadviseur, ondersteunt professionals en teams bij het verbeteren van de kwaliteit van hun resultaten en hun werk. Speciale expertise in het begeleiden van organisatieveranderingen als strategieontwikkeling, professionalisering en arboconsultancy; zowel in profit als in not-for-profit organisaties. www.kennisfabriek.nl.
