Allemaal kwesties over de vraag hoe laten we de wereld ‘beter achter' en zorgen we niet voor een groter verval? Want één ding is duidelijk: zoals we nu omgaan met de aarde is niet duurzaam. Dat is ook het thema van het boek Een Nieuw Kapitalisme van Rebecca Henderson.
Na de 2de wereldoorlog was sprake van wederopbouw. Daarna heeft het economisch denken lange tijd - ook nu nog vaak - in het teken gestaan van maximalisatie van aandeelhouderswaarde. Het kortetermijndenken dat daaruit voortkomt is niet lang(er) vol te houden. De wereld raakt uitgeput. Dat maakt ook het boek Een Nieuw Kapitalisme meer dan duidelijk. Rebecca Henderson presenteert de uitdagingen in het begin van haar boek. Vervolgens maakt zij aan de hand van casussen duidelijk welke bedrijven het verschil inmiddels maken of juist lijken te falen.
Welke lessen zijn te leren? Hoe komt de noodzakelijke verandering tot stand? Welke ingrediënten dragen bij aan succes? Rebecca Henderson beschrijft hoe succes tot de mogelijkheden kan gaan behoren en waar valkuilen liggen.
In 8 hoofdstukken beschrijft ze de problematiek, komt met oplossingen en geeft ook aan wat een individu hieraan bij kan dragen.
De kern is het loslaten van kortetermijndoelstellingen. En geloof in het feit dat geld verdiend kan worden en tegelijkertijd het goede doen. Om deze puzzel te kunnen succesvol te leggen geeft de auteur 5 aandachtspunten. Deze zijn:
- Gedeelde waarden creëren: met werknemers, investeerders en overige betrokkenen. Wat drijft ons echt, los van kortetermijnrendement?
- Organisatie met een hoger doel: door werknemers en randvoorwaarden belangrijker te maken (high road organisaties).
- Financieel herstructureren: door niet financiële indicatoren belangrijker te maken, gelijkgestemde investeerders te zoeken en transparant te zijn over investeringen en de impact van veranderingen.
- Tot samenwerking komen: omdat een individu of een individueel bedrijf ‘het' niet alleen kan. Bedrijf, bedrijfstak, overheid en toezichthouders moeten samenwerken om grotere doelen te bereiken.
- Hervorming van onze instituties en overheden door passie, geloof en samenwerking.
Elk van de 5 aandachtspunten komt na twee inleidende hoofdstukken apart aan bod. Henderson legt de opgave uit aan de hand van praktijkvoorbeelden. En omschrijft het verschil in het oude versus het nieuwe denken.
De boodschappen in het boek zijn zeker niet hemelbestormend. De impact van het boek zit ‘m in het begrijpelijk en compleet presenteren van de noodzaak van verandering en de reis hier naartoe. Het boek is zeker niet deprimerend. Door in te gaan op bedrijven die op één of meerdere aandachtspunten resultaten hebben bereikt ontstaat vertrouwen en enthousiasme.
Denk positief in plaats van, ja maar. Of ik kan als individu het verschil toch niet maken. Ook voor die gedachten heeft Henderson een aantal boodschappen met 6 omschreven concrete tips en acties:
- Ontdek je eigen hogere doel: waar wil je voor gaan
- Doe iets nu: wat zou je nu kunnen en willen veranderen om een eerste aanzet te geven tot een ‘betere wereld'. Hoe klein ook vele kleine initiatieven maken het verschil
- Ga om met mensen die hetzelfde doel hebben: samen ontstaat meer tractie
- Ga voor de overheid werken: er zijn slimme en capabele mensen nodig
- Ga de politiek in: maak het verschil door mee te doen
- Zorg goed voor jezelf en doe dingen met plezier
Uiteraard zullen die boodschappen niet op eenieder van toepassing zijn.
Het boek Een Nieuw Kapitalisme spreekt aan. Het is toegankelijk en positief van toon. Het geeft concrete handvatten. De auteur beschrijft maatschappelijke situaties die duidelijk maken dat het huidige adagium van maximaliseren van aandeelhouderswaarde niet duurzaam zal en kan zijn. Dat illustreert de auteur bovendien met voorbeelden. Denk aan bijvoorbeeld de gele hesjes of bedrijven die worden afgestraft omdat zij geen aandacht hebben voor maatschappelijke vraagstukken. De boodschap is dat echt menselijke bedrijven ook geld kunnen verdienen en toch doen wat nodig is. Concreet: anders denken en anders doen en niet alleen denken aan de korte termijn poen. Want voor mij is duidelijk dat bedrijven die deze denkwijze blijven aanhouden niet zullen overleven.
Over Frank van Kuijck
Frank van Kuijck is een onafhankelijk en zelfstandig professional in toezicht en advisering binnen de publieke sector. Hij is oprichter en eigenaar van het adviesbureau Toetssteen BV. Daarnaast is hij associate partner bij TransitiePartners. Hij heeft een achtergrond als Partner in de audit en adviespraktijk bij Deloitte en is docent Auditing aan de UVT Tilburg.
