Gelukkig is Een nieuw kapitalisme voor een wereld in verwarring van Rebecca Henderson geen juichverhaal, er staan meer dan genoeg misstanden en obstakels in om het realistisch te maken.
De kern van het boek is dat winst maken en een hoger doel hebben best samengaan. Als voorbeeld wordt afvalbedrijf Njorsk Gjenvinning (NG) gebruikt. De nieuwe CEO denkt met het circulair maken van de afvalverwerking zowel CO2 uitstoot & klimaatverandering te kunnen aanpakken als het groeiende tekort aan ruwe grondstoffen. Hij verandert het businessmodel van puur afvalverwerking naar handel in gerecyclede grondstoffen. De transformatie kost een vermogen, maar door schaalvoordeel wordt NG (weer) winstgevend. Succesverhaal!
Henderson ziet dat veel andere CEO's ook een hoger doel hebben, maar ‘worstelen met het integreren ervan. Het moet nog gekoppeld worden aan een strategie, of gecommuniceerd aan de werknemers'. Dit komt wat hypocriet over, Henderson verklaart het beeld van woke-washing dat dit bij mij oproept door ‘onwil om de eerst-winst-filosofie los te laten, niet sentimenteel over te willen komen', en weestand van investeerders. Gaan we met dit soort leiders de wereld redden?
In het begin van het boek slaat Henderson ons met schokkende feiten om de oren: Het cementbedrijf CEMEX bijvoorbeeld gebruikt veel energie, maar 25% daarvan is (al) hernieuwbaar. Joepie! Echter, het stoot evengoed 48 miljoen ton CO2 uit. De (verborgen) kosten van CO2 uitstoot, door schade aan gezondheid en milieu wordt geschat op $80 per ton, wat voor CEMEX dus neerkomt op 4 miljard. De winst van CEMEX is maar 2,6 miljard. Wat een vertekening van de ‘prestaties' van dit bedrijf! En zo zijn er nog heel veel bedrijven.
Hiermee is de toon wel gezet. Het boek gaat verder met een analyse van de huidige situatie èn hoe we dit kunnen aanpakken. Ook hier veel voorbeelden (met name Unilever) die vrij diepgaand zijn uitgewerkt. Dat komt waarschijnlijk omdat de auteur bij deze bedrijven als adviseur betrokken was.
Henderson vindt trouwens de aanname dat 'investeerders altijd voor de kortetermijnwinst gaan' te kort door de bocht. Dat verklaart niet de hoge koersen of succesvolle beursgang in combinatie met jarenlange, torenhoge (aanloop-)verliezen van veel bedrijven.
Anderzijds bleken investeerders van Walmart niet overtuigd van de positieve langetermijneffecten van verhoging van de minimumlonen en de introductie van online-dienstverlening. Henderson wijt het aan gebrekkige informatieverstrekking en stelt dat ‘accounting de sleutel is tot het redden van onze beschaving'. Denk aan het beter meetbaar maken van cultuuraspecten en de ESG-standaardisatie. Ook de verhouding tussen investeerders en bestuurders komt aan bod, met een inkijkje in de B-corps, en de nadelen van die constructie.
Een interessante invalshoek is die van de zelfregulering van bedrijven, met veel voorbeelden van successen en mislukking. Bij dat laatste hoort een lang stuk over de problematiek van palmolie en ontbossing. Duidelijk is dat bedrijven onderling wel zaken kunnen afspreken, maar als niet iedereen meedoet, en de overheid niet handhaaft, is het resultaat teleurstellend. Key is dus samenwerking tussen bedrijven en overheid.
Het laatste hoofdstuk gaat over wat wij zelf kunnen doen. Het boek geeft 6 stappen:
- Ontdek je eigen hogere doel;
- Doe iets, nu;
- Neem je waarden mee naar je werk;
- Ga voor de overheid werken;
- Ga de politiek in;
- Zorg goed voor jezelf en doe de dingen met plezier.
Met dat laatste punt wil ze zeggen dat je niet de last van de hele wereld op je schouders hoeft te nemen. Een klein beetje impact is al genoeg om iets op gang te brengen. Als een kiezeltje wat met een heleboel andere kleine steentjes een lawine vormt en een bergwand laat instorten.
Dit boek is zeer informatief, dat blijkt wel. Ik heb hier weer veel van opgestoken! Jammer is dat dit boek, zoals veel boeken die uit het Engels zijn vertaald, vrij lange en omslachtige zinnen heeft. Begrijpelijk, als je letterlijk wilt vertalen. Ook zijn er bij de vertaling wat foutjes ingeslopen.
Het boek is realistisch over de moeite die het zal kosten om een nieuw kapitalisme te verwezenlijken. Tegelijkertijd is Een nieuw kapitalisme voor een wereld in verwarring een positief boek, de noodzakelijke ontwikkelingen lijken haalbaar en er gebeurt ook steeds meer, bij bedrijven, overheden en personen.
Ook ik ben een kiezeltje aan het worden door dit soort boeken!
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
