De laatste jaren ontstonden een aantal jonge uitgeverijen, gericht op onderzoeksjournalistiek. We bespreken er drie: Vrij Nederland, De Correspondent en Follow the Money. Deze eerste aflevering gaat over de boeken die opinietijdschrift Vrij Nederland (VN) sinds een aantal jaren in eigen beheer uitgeeft. 

De toekomst inspireert filmmakers, science fiction auteurs, kunstenaars en game-makers. Innovaties als Web 3.0., metaverse en blockchain komen oorspronkelijk uit hun koker. Inmiddels zijn ze werkelijkheid gemaakt door ingenieuze techneuten en uitvinders. En daardoor worden ze steeds relevanter voor organisaties.

Als je drie jaar terug een discussie voerde over pensioenen, of praatte over klimaat en andere langetermijnproblemen, dan was dat al ingewikkeld. We kwamen er toen al niet uit. Na een wereldwijde pandemie en een oorlog in het hart van Europa met één nucleaire mogendheid, is de discussie nog complexer geworden. 

Corona, inflatie, stikstof en klimaat. Het zijn crisissen die transities noodzakelijk maken. Ze verdienen aandacht en... een verhaal. Deze Uit de boeken richt zich op de vraag hoe realistische en optimistische verhalen een rol kunnen spelen bij de broodnodige transitie. Transities en verhalen hebben namelijk een belangrijke overeenkomst: Ze brengen ons allebei van de ene naar een andere situatie. 

De klimaatcrisis raakt ons allemaal en gaat ons ook allemaal aan. In 2050 moeten EU-landen klimaatneutraal zijn. Deze Uit de boeken gaat over boeken waarmee we een stap, en soms meerdere stappen verder gaan. Boeken over hoe bedrijven klimaatactief kunnen worden met duurzaam ondernemen. Geëxperimenteerd wordt er al volop. Er zijn belangrijke kennisbronnen en ervaringsverhalen.  

 Ze zijn zo vanzelfsprekend en onderdeel van ons dagelijks leven, dat we vergeten zijn te vieren dat vijftig jaar geleden de eerste computer chip gepresenteerd werd. Op 15 november 1971 toonden de jonge bazen van Intel trots de 4004-chip.  

De eerste e-mailserver bij IBM begin jaren ’80 lag er bijna direct uit. Zonder dat de architecten het bedacht hadden, wisten gebruikers al snel dat e-mail kans bood om het bericht direct naar heel veel mensen te sturen. 

De implosie van zakenbank Bear Stearns op 17 maart 2008 (morgen een jaar geleden) zal één van de mijlpalen blijven in de financiële crisis die sinds 2007 duurt. De op vier na grootste zaken & investeringsbank was het eerste grote slachtoffer. Op 17 maart 2008 werd Bear Stearns voor $2 per aandeel overgenomen door concurrent J.P. Morgan Chase. Hierna volgde het faillissement van Lehman Brothers en het opgaan van alle zakenbanken in 'gewone' banken. Auteur William D. Cohan schetst in zijn boek 'House of Cards How Wall Street's gamblers broke capitalism' een onthutsend beeld van paniek en chaos in de laatste dagen, en beschrijft hoe het zo ver heeft kunnen komen. Managers en beleggers die hoog boven Wall Street uit torenen en die het totale gevoel met de financiële werkelijkheid van Main Street kwijt waren. In één dramatische week van 10 tot 17 maart 2008 verdween een boegbeeld, zonder in haar langjarige bestaan één kwartaal verlies geleden te hebben. Wat is er gebeurd?

De nar was de man die de moeilijke berichten in een luchtige verpakking aan de koning bracht. Als hij pech had, werd hij weggehoond, of nog erger. De plaats van de nar is in onze mediawereld ingenomen door de criticus. Ook hij wordt met enige regelmaat weggehoond door de gezaghebbers. Jarenlang hebben de financieel machtigen als bankdirecteuren, topanalisten en toezichthouders zich laatdunkend uitgelaten over de kritiek op hypotheek- en achterliggende beleggingsconstructies. Vaak met verwijzing naar de fouten en lessen uit het verleden. Drie recente boeken beschrijven oudere en recentere crises vanuit analytisch perspectief: de aanleiding van een crisis 85 jaar geleden tot aan de paniekgolven die de beurzen de laatste maanden overspoelen.

Seth Godin's 2008 titel is 'Tribes We need you to lead us'. Veelschrijver Godin raakt in dit bijzondere boekje één van de kernen van het sociale element van het moderne internet: de rol van de leider van een gemeenschap. Godin constateert dat leiderschap een kernmerk is, waarvan weinig mensen vinden dat ze het hebben! En het daarom niet naar zich toetrekken.Tegelijkertijd verscheen 'Iconoclast', een boek dat aangeeft dat elke gewone man een leider is. Mits je beschikt over moed, sociale vaardigheden en de juiste perceptie.