‘Veranderkracht is overal, maar je moet het wel willen zien.’ Het is het mantra van spreker, sociaal psycholoog en bedrijfskundige Arend Ardon. Vaak ziet hij nog organisaties en managers met een veranderkijk zoals we die al vijftig jaar hanteren. ‘Maar die gaat ons niet meer helpen.’ Volgens Ardon vliegen we veranderen nog veel te vaak aan met een focus op problemen. ‘Managers en specialisten gaan dan druk aan het problemen analyseren en plannen uitrollen. En intussen ligt de veranderkracht in de organisatie te verpieteren.’ En dan krijg je medewerkers die gefrustreerd zijn omdat hun ideeën niet op waarde worden geschat. Ardon: ‘Als je veel met problemen bezig bent, zie je gemakkelijk over het hoofd waar mensen al lang positieve ideeën hebben en initiatieven nemen. Vaak in het klein. Zo ontstaat een organisatie die reageert op problemen. Terwijl het juist de kunst is om energie en positieve voorbeelden (vlammetjes) aan te wakkeren.’
Vorige eeuw denken
Ons veranderdenken is vaak gebaseerd op allerlei oude aannames, constateert Ardon. Met een kleine groep willen we een grote groep mensen veranderen en stellen ons constant de vraag: hoe krijgen we ze mee? Ardon noemt het vorige eeuw denken. ‘Het is het uitrollen van stappenplannen, terwijl volgens mij de uitdaging is alle initiatieven aan te wakkeren die gezamenlijk de ambitie tot leven brengen.’ Het sterft volgens Ardon van de ingesleten aannames. Dat mensen weerstand hebben tegen veranderen... Dat managers medewerkers kunnen veranderen (wat vaak niet zo is)… Als het management verandering niet in gang zet, gebeurt er niks. Het tegendeel is vaak waar. Ardon: ‘Juist de aanpak van: een kleine groep mensen maakt een plan om een grote groep mensen te veranderen, leidt tot weerstand.’
Veranderinflatie
Het lijkt wel of alles verandert momenteel. Is er niet een soort veranderinflatie? Worden we niet verandermoe? Ardon herkent het beeld wel. ‘Als je veranderen als een episode tussen twee stabiele situaties beschouwt, is dat zo. Maar wat als je veranderen als een constante ziet? Soms klopt een cliché gewoon. Het woord “veranderen” roept misschien wel automatisch het beeld op van die episode. Misschien kunnen we dit event ook beter Leerkracht dan Veranderkracht noemen.’ Ardon wil eraan bijdragen dat we loskomen van ingesleten veranderroutines, met een nieuwe lei beginnen en weer fris kunnen kijken naar mogelijke veranderwegen. ‘Echte vernieuwing ontstaat langs nieuwe wegen. Verwacht niet op platgetreden paden iets nieuws aan te treffen’.
Ruiken en proeven
Op het event Veranderkracht wil Ardon deelnemers letterlijk laten ruiken, proeven en ervaren wat nieuwe veranderwegen zijn. Zo zullen ze letterlijk ingrediënten proeven die centraal staan in een succesvol veranderverhaal. Ardon: ‘De metafoor is: hoe smaakt verandering nu eigenlijk? Daarover gaan we op het event in gesprek.’ Ook is er een musicoloog die onder de noemer 'Van de groef naar de groove' de deelnemers laat ervaren hoe je door te experimenteren en te jammen verder kunt komen in een veranderingsproces. Doen, in plaats van alleen plannen maken. Volgens Ardon vraagt veranderen om meer dan alleen de ratio. ‘Sensitiviteit (ruiken, voelen, ervaren) speelt bij koken en kunst een grote rol, maar ook bij veranderen in organisaties. Om als veranderaar de juiste dingen te kunnen doen, moet je voelen wat er speelt. Op het event gaan we alle zintuigen prikkelen. Het worden zeker niet alleen talking heads.’
Inspireren
Op de vraag waar de aanwezigen na afloop van het event Veranderkracht mee naar huis moeten gaan, zegt Ardon: ‘We hebben een prachtige line-up: stuk voor stuk inspirerende sprekers met een krachtige boodschap waar mensen in de praktijk wat mee kunnen. Ik hoop dat mensen geïnspireerd raken. Dat ze in de spiegel hebben gekeken en hun mogelijke remmen zien. Hoe blokkeer je onbewust misschien zelf verandering? En als zij geïnspireerd zijn en zien hoe ze verandering leven kunnen inblazen, zou het mooi zijn als ze hun omgeving en collega’s inspireren. Zo werkt verandering immers: we “besmetten elkaar en kopiëren van elkaar”. Dat blijkt veel beter te werken dan top-down veranderen. Dan gaan vlammetjes pas echt aanwakkeren.’ Ardon verwacht dat deelnemers de dag na het event direct gaan experimenteren. Meteen nieuwe initiatieven en interventies uitproberen. ‘Het event zal niet alleen inspirerend zijn, maar ook confronterend. Het zal zeker niet voor iedereen comfortabel worden.’ De spiegel is soms meedogenloos.
