Iconoclast (met als ondertitel 'A Neuroscientist reveals how to think differently') van neuroloog Gregory Berns duikt in de hersenen van 'bijzondere' mensen. Een Iconoclast is 'a person who does something that others say can't be done'. Het boek bevat het 'geheugen-DNA' van een leider. En Don Quichot's natuurlijk. Iedereen kent ze. De rolmodellen van de succesvolle man en vrouw die tegen de verwachting in waarmaakt wat niemand voor mogelijk hield. Walt Disney, Steve Jobs, Henry Ford en Pablo Picasso zijn van die rolmodellen. In de loop van de tijd werd op vele manieren gekeken en geanalyseerd naar dit fenomeen. Geluk, achtergrond (lees ook Succes is geen toeval) en omstandigheden. Allemaal verklaringen die buiten ons liggen. Berns verklaart het van binnenuit: vanuit ons brein. Een gebied waar we door juiste kennis en oefening heel veel aan en mee kunnen doen. Een gebied waar de laatste jaren ook veel doorbraken gerealiseerd zijn.
De drie belangrijkste eigenschappen voor een iconoclastische stijl: bekijk zaken vanuit een verrassend perspectief, wees moedig (geef niet (te) snel op), en ontwikkel sociale vaardigheden. De eerste eigenschap wordt veel aangehaald in literatuur over innovatie. Door een probleem op een (extreem) andere manier te bekijken, ontvouwen zich vaak verrassende mogelijkheden. Het is een state-of-mind om dit te (blijven) doen. Berns plaatst in elk hoofdstuk twee beroemdheden tegenover elkaar om zijn punt te bewijzen. Een spannende is Pablo Picasso en Vincent van Gogh. De eerste was bij leven beroemd en rijk. Van Gogh was dat nauwelijks, tot hij erkend werd en handelaren vele miljoenen aan zijn werk verdienden. Pablo was bekend om zijn sociale intelligentie. Gespecificeerd: familiariteit en reputatie. Een iconoclast bouwt aan een diepgaand netwerk en een reputatie op basis van die connecties. Picasso is wat in de theorie van sociale netwerken een 'node' wordt genoemd. De ideeën die een iconoclast heeft, het doel dat hij wil bereiken, is vaak zo buitensporig, dat om zijn doel te bereiken hij medestanders moet verzamelen. Hem rest zelden anders dan netwerken. Stanley Milgram was een iconoclast. Hij formulerde de wet van de 'Six Degrees of Seperation'. Deze regel dat ieder mens zes connecties verwijderd is van alle andere mensen, is de basis van sites als LinkedIn,Hyves, MySpace en Facebook.
Hier de brug naar Tribes (Portfolio 2008) van Seth Godin. Een tribe (gemeenschap) is een groep mensen met een gezamenlijk belang én een manier om te communiceren. Godin onderzoekt waarom gemeenschappen zo slecht aan leiders komen. De meeste mensen zijn volgers, te bang om te leiden. We leven echter in een tijd waarin aan de gewoonste mens gevraagd wordt te leiden. Mensen die bereid zijn veranderingen te starten. Kleine veranderingen doorgaans, maar toch. Dit vereist een leiderschaphouding. Lastig, want veranderen en leiderschap, we hebben geleerd er verre van te blijven.
Maar met de 'iconoclastische' eigenschappen (die hierboven beschreven zijn) en een plan kun je een eind komen. Godin biedt een plan. Een paar principes en stappen en je beweging is onderweg, met jouw als leider. Een paar dingen die je kunt doen : publiceer een manifest, maak het makkelijk voor je volgers om contact te leggen, en om contact te leggen met anderen, realiseer je dat geld niet het doel is, en bewaak de voortgang. Web 2.0 levert alle (gratis) tools om dit te doen. Tribes is een klein, maar een briljant boekje. Een pareltje en misschien wel het meest invloedrijke boek dat Godin geschreven heeft na Permission Marketing.
Iconoclast en Tribes: twee boeken die laten zien dat modern leiderschap tussen de oren zit, elk moment van het dagelijks leven beoefend kan worden door iedereen. Met de juiste houding.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
