Uitgestorven winkelstraten, cafés en restaurants die voor onbepaalde tijd gesloten zijn, zzp'ers zonder opdrachten. Als de corona-pandemie één economische groep hard heeft geraakt is het wel de kleine zelfstandige. In zijn boek The soul of an entrepreneur: Work and life beyond the startup myth doet David Sax een aantal suggesties om de ondernemersgeest desondanks levend te houden. De Canadese journalist zag al vóór de crisis reden om het mkb een hart onder de riem te steken. Ondernemers staan namelijk ook in goede tijden voortdurend bloot aan risico. Zo gaat een derde van de Amerikaanse startups al binnen twee jaar failliet en overleeft slechts de helft de eerste vijf jaar. Het probleem is alleen dat deze realiteit wordt overschaduwd door de succesverhalen uit de zakelijke pers, die daarbij de oren vooral laat hangen naar de tech-industrie.
In werkelijkheid bestaat het overgrote deel van het ondernemersgilde niet uit briljante innovators als Steve Jobs, Elon Musk of Jeff Bezos, maar uit alledaagse mensen met alledaagse dromen, zoals de Syrische vluchteling die een restaurant opent, of de Afro-Amerikaanse moeder die een kapperszaak begint. Zij nemen volgens Sax aanzienlijk meer risico dan de Mark Zuckerbergs van de wereld. Die gaf weliswaar een studie aan Harvard op om zijn startup Facebook uit te bouwen, maar kon daarbij altijd nog terugvallen op een gepriviligeerde familie. Waar ondernemers van dat kaliber het zich kunnen veroorloven om het Silicon Valley-mantra van 'fail fast' te omarmen en lering te trekken uit gemaakte fouten, hebben mkb'ers die luxe vaak niet. Voor hen vormt een mislukte startup volgens Sax doorgaans niet de opmaat voor een volgend, hopelijk wél succesvol avontuur, maar staat een bankroet gelijk aan een traumatische ervaring met ingrijpende financiële consequenties.
Ook op andere vlakken kan de doorsnee bedrijfseigenaar zich nauwelijks identificeren met de geijkte verhalen uit de tech-industrie. Zo gaat nog geen drie procent van het Amerikaanse durfkapitaal naar vrouwen uit minderheden, terwijl zij als ondernemers toch de snelst groeiende groep vormen.
Sax, zelf telg uit een familie van entrepreneurs, pleit er daarom voor om af te stappen van het geromantiseerde beeld van de startup, en meer aandacht te schenken aan de emotionele tol van het ondernemerschap. Hij wijst in dit verband op Amerikaanse supportgroepen als 1 Million Cups en Zebras Unite, die een alternatief bieden voor het cliché van de witte, jonge en mannelijke entrepreneur. Ondernemen is een eenzame aangelegenheid, aldus Sax. Kleine zelfstandigen hebben daarom boven alles een gevoel van gemeenschap nodig, zodat de angst en onzekerheid die gepaard gaat met het runnen van een eigen bedrijf een gedeelde ervaring wordt. Zeker in tijden van corona.
Ondertussen werken de mensen die nog in loondienst zijn vooral vanuit huis. Wat dat betreft had Opgeruimd! - Op het werk van Marie Kondo niet beter getimed kunnen worden. Waar de Japanse opruimgoeroe ons in Opgeruimd! - De manier om orde en rust in je leven aan te brengen voorhield hoe we ons interieur van nutteloze troep kunnen ontdoen, richt ze zich in dit boek op het 'ontrommelen' van de kantoorplek. Kondo, die voor haar boek samenwerkte met Scott Sonenshein, organisatie-psycholoog aan Rice University in Texas, put hierbij uit eigen ervaring. Nadat ze in 2015 door Time Magazine werd uitgeroepen tot een van de honderd meest invloedrijke mensen in de wereld maakte haar carrière zo'n vlucht door dat ze er mentaal en fysiek bijna aan onderdoor ging. Sindsdien past ze haar KonMari-methode (het koesteren van huis-, tuin- en keukenvoorwerpen die vreugde verschaffen) ook toe op haar professionele leven. De principes zijn dezelfde: 1) zet al je plichten op een rij, 2) bekijk per activiteit of ze a) essentieel zijn, b) je werkbevrediging geven of c) tot een blijere toekomst leiden (bijvoorbeeld in de vorm van een promotie), en 3) stop met de taken die aan deze criteria niet voldoen. Dus weg met de notities van vergaderingen die allang vergeten zijn en agenda's die teruggaan tot 2016. Door je bureaula's en Outlook-kalender netjes te houden orden je ook je carrière, belooft het duo. 'Elke plek waar de dingen behandeld worden met respect en dankbaarheid, thuis of op kantoor, wordt een ontspannende en energiegevende power spot.'
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
