De bijstand in praktijk 2023
Paperback Nederlands 2023 1e druk 9789492952936Samenvatting
De Participatiewet is een belangrijk onderdeel van ons socialezekerheidsstelsel. De wet beschikt over diverse re-integratie-instrumenten om mensen weer zo snel mogelijk aan een baan te helpen dan wel ze op andere wijze te ondersteunen bij het participeren in de samenleving. Daarnaast voorziet de wet in een uitkering voor levensonderhoud en kent het diverse inkomensondersteunende regelingen waaronder de bijzondere bijstand, de individuele inkomenstoeslag en de studietoeslag. De Participatiewet vervult daarmee een belangrijke rol in de bestrijding van armoede. Door deze functies en de continue wijzigingen in het sociaal domein is de Participatiewet complex en constant in ontwikkeling.
De bijstand in praktijk houdt u op de hoogte van deze ontwikkelingen en geeft u inzicht in alle juridische, beleidsmatige en praktische aspecten die bij de uitvoering van de Participatiewet horen.
De bijstand in praktijk is een toegankelijk geschreven boek. De stof wordt begrijpelijk gemaakt aan de hand van verschillende voorbeelden en heldere thema’s. De verwijzing naar jurisprudentie en de opname van de volledige wettekst zorgt voor de verdere inhoudelijke verdieping. Door deze opzet is het boek niet alleen zeer geschikt als studieboek voor sociale en juridische opleidingen maar ook ideaal als naslagwerk voor professionals in het sociale domein.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
Afkortingenlijst 1
1 Inleiding Participatiewet 5
1.1 Algemeen 5
1.2 Historie 5
1.3 Plaats binnen sociale zekerheid 6
1.4 Structuur uitvoering werk en inkomen 8
1.5 Kerntaken 9
1.6 Grondbepalingen Pw 10
1.7 Financiering bijstand 12
1.8 Verantwoording en toezicht 15
2 Begrippen 19
2.1 Algemeen 19
2.2 Inrichting 19
2.3 Woning 20
2.4 Alleenstaande, alleenstaande ouder en gezin 21
2.4.1 Alleenstaande 21
2.4.2 Alleenstaande ouder 21
2.4.3 Kostendelende medebewoner 22
2.4.4 Gezin 23
2.5 Gehuwd, ongehuwd en gezamenlijke huishouding 23
2.5.1 Wettelijk kader 24
2.5.2 Gelijkstelling aan gehuwden 25
2.5.3 Criteria gezamenlijke huishouding 25
2.5.4 Onweerlegbaar rechtsvermoeden 29
2.5.5 Schema gezamenlijke huishouding 31
2.6 Jurisprudentie 32
3 Aanvraag 37
3.1 Algemeen 37
3.2 Indienen aanvraag 37
3.2.1 Waar wordt een aanvraag ingediend? 38
3.2.2 Wie dient een aanvraag in? 39
3.2.3 Domiciliebepalingen: welke gemeente moet aanvraag beoordelen? 40
3.2.4 Procedure indiening aanvraag 41
3.2.4.1 Aanvraagprocedure bij personen van 27 jaar en ouder 41
3.2.4.2 Aanvraagprocedure bij personen tot 27 jaar 42
3.2.5 Niet tijdig inleveren aanvraagformulier 48
3.2.6 Verkorte aanvraag 49
3.2.7 Herhaalde aanvraag 50
3.3 Beoordeling aanvraag 50
3.3.1 Inlichtingenplicht 52
3.3.2 Medewerkingsplicht 55
3.3.3 Identificatieplicht 57
3.3.4 Verificatie 58
3.3.5 Ingangsdatum uitkering 60
3.3.6 Recht op voorschot 62
3.4 Beslissing op aanvraag 63
3.4.1 Buiten behandeling laten 63
3.4.2 Toekenning of afwijzing 65
3.4.3 Beslistermijn 66
3.4.4 Het besluit 66
3.5 Jurisprudentie 66
4 Kring van rechthebbenden 71
4.1 Inleiding 71
4.2 Personenkring van de Pw 71
4.3 Bijstand voor jongeren van 18 tot 21 jaar 81
4.4 Uitsluitingsgronden 82
4.4.1 Rechtens zijn vrijheid ontnomen 83
4.4.2 Onttrekken aan detentie 84
4.4.3 Militaire dienstplicht 85
4.4.4 Werkstaking 85
4.4.5 Verblijf houden buiten Nederland 85
4.4.6 Jonger dan achttien jaar 85
4.4.7 Bijstand voor schulden 85
4.4.8 Een uitreiziger 86
4.4.9 Verblijf in een inrichting 86
4.4.10 Onbetaald verlof 86
4.4.11 Kunnen volgen van onderwijs 87
4.4.12 Niet willen voldoen aan verplichtingen 88
4.5 Niet-noodzakelijke kosten 88
4.6 Voorliggende voorziening 89
4.7 Zeer dringende redenen 90
4.8 Schema toepassing art. 11-16 Pw 92
4.9 Jurisprudentie 93
5 Algemene bijstand 101
5.1 Inleiding 101
5.2 Recht op algemene bijstand 101
5.3 Vaststelling periode algemene bijstand 102
5.4 Personen jonger dan achttien jaar 104
5.5 Normen voor personen van achttien jaar tot de pensioengerechtigde leeftijd 105
5.5.1 Normen personen 18 tot 21 jaar 105
5.5.2 Normen personen 21 jaar tot pensioengerechtigde leeftijd 107
5.5.2.1 Personen zonder kostendelende medebewoner(s) 111
5.5.2.2 Personen met kostendelende medebewoner(s) 112
5.5.2.3 Commerciële relatie 117
5.5.2.4 Inkomsten uit (onder)verhuur/kostgeverschap 119
5.6 Alleenstaande ouders 120
5.7 Niet-rechthebbende partner 121
5.8 Norm pensioengerechtigden 125
5.9 Verlaging bij lagere bestaanskosten door woonsituatie 125
5.10 Verlaging bij beëindiging van studie 126
5.11 Personen in inrichting 127
5.12 Daklozen 129
5.13 Co-ouderschap 129
5.14 Jurisprudentie 130
6 Bijzondere bijstand 133
6.1 Inleiding 133
6.2 Wettelijk kader 133
6.3 Behandeling aanvraag voor bijzondere bijstand 134
6.3.1 Vereisten van art. 11 Pw 134
6.3.2 Bijstand voor jongeren van 18 tot 21 jaar 135
6.3.3 Uitsluitingsgronden van het recht op bijstand 136
6.3.4 Niet-noodzakelijke kosten 137
6.3.5 Voorliggende voorzieningen 137
6.3.6 Zeer dringende redenen 139
6.3.7 Noodzakelijke kosten 140
6.3.8 Vloeien de kosten voort uit bijzondere omstandigheden? 141
6.3.9 Draagkracht en drempelbedrag 143
6.3.10 Vorm van bijstand 147
6.3.11 Schema beoordeling aanvraag bijzondere bijstand 148
6.4 Kostensoorten 149
6.4.1 Kosten voor directe levensbehoeften 149
6.4.2 Woonkosten 150
6.4.3 Reiskosten 155
6.4.4 Kosten financiële transacties 157
6.4.5 Medische kosten 161
6.4.6 Ouderen-, zieken- en gehandicaptenzorg 164
6.4.7 Uitstroomkosten 165
6.4.8 Overige kosten 166
6.5 Afwijzingsgronden 168
6.6 Categoriale bijzondere bijstand 171
6.7 Minimaregelingen 173
6.8 Jurisprudentie 173
7 Individuele inkomenstoeslag en studietoeslag 181
7.1 Inleiding 181
7.2 Individuele inkomenstoeslag 181
7.2.1 Juridisch kader 181
7.2.2 Toelichting 182
7.2.3 Overige onderwerpen 184
7.3 Studietoeslag 186
7.3.1 Juridisch kader 186
7.3.2 Toelichting 186
7.4 Jurisprudentie 189
8 Inkomen en vermogen 195
8.1 Algemeen 195
8.2 Wettelijk kader 195
8.3 Middelen 196
8.4 Inkomen 202
8.4.1 Inleiding 202
8.4.2 Op de uitkering in mindering te brengen inkomsten 202
8.4.3 Transactiesysteem 205
8.4.4 Inkomen in natura 206
8.4.5 Verondersteld inkomen 207
8.4.6 Inkomsten kamerverhuur/kostganger 207
8.4.7 Inkomen van niet-rechthebbende partner 208
8.4.8 Echtpaar waarvan een studeert 209
8.4.9 Inkomstenkorting en vakantietoeslag 211
8.4.10 Bruto-inkomsten 211
8.4.11 Onkostenvergoedingen 211
8.4.12 Achteraf ontvangen middelen 212
8.4.13 Alimentatie 213
8.4.14 Vrijlating inkomsten 213
8.4.15 Pensioen/particuliere oudedagsvoorziening 216
8.4.16 Afkoop van maandelijks pensioen 216
8.4.17 Transitievergoeding na ontslag 217
8.5 Inkomsten uit belastingteruggaaf 217
8.5.1 Algemeen 217
8.5.2 Soorten voorlopige teruggaaf 217
8.5.3 Procedure toekenning voorlopige teruggaaf belasting (vtb) 219
8.5.4 Invloed voorlopige teruggaaf op Pw-uitkering 220
8.5.5 De praktijk 220
8.6 Vermogen 221
8.6.1 Inleiding 221
8.6.2 Wat is vermogen 222
8.6.3 Bezittingen 222
8.6.4 Redelijkerwijs kunnen beschikken 223
8.6.5 Schulden 224
8.6.6 Buiten beschouwing te laten vermogen 224
8.6.7 Vermogensgrenzen 224
8.6.8 Vermogensontvangsten 225
8.6.9 Interen 228
8.6.10 Bezit van een eigen woning 229
8.6.11 Overige bepalingen 230
8.7 Jurisprudentie 230
9 Vormen van bijstand 239
9.1 Algemeen 239
9.2 Om niet 239
9.3 Geldlening 239
9.3.1 Op korte termijn over middelen beschikken 240
9.3.2 Noodzaak bijstandsverlening als gevolg van tekortschietend besef 241
9.3.3 Bijstand voor betaling waarborgsom 242
9.3.4 Bijstand voor schulden 242
9.3.5 Geldlening bij een eigen woning 243
9.3.6 Bijzondere bijstand voor duurzame gebruiksgoederen 247
9.3.7 Voorschot bij aanvraagprocedure 248
9.3.8 Aflossing geldlening 249
9.3.9 Hoogte geldlening 249
9.4 Borgstelling 250
9.5 In natura 251
9.6 Jurisprudentie 252
10 Werk, re-integratie en participatie 255
10.1 Inleiding 255
10.2 Begrippen 256
10.3 Doelgroep en aanvraag 256
10.3.1 Algemeen 256
10.3.2 Aanvraag 257
10.4 Verplichtingen 258
10.4.1 Algemeen geaccepteerde arbeid 258
10.4.2 Verplichtingen college 258
10.4.3 Verplichtingen gemeenteraad 259
10.4.4 Verplichtingen cliënt 260
10.4.5 Tegenprestatie 262
10.4.6 Bijzondere bepalingen alleenstaande ouders 265
10.5 Re-integratie- en participatievoorzieningen 266
10.5.1 Participatiebanen 267
10.5.2 Beschut werken 268
10.5.3 Loonkostensubsidie 270
10.5.4 Studietoeslag 273
10.5.5 Overige instrumenten 274
10.6 Handhaving 279
10.7 Werkplein, werkbedrijf en regionale samenwerking 279
10.7.1 Ontwikkeling naar werkpleinen 279
10.7.2 Werkbedrijf en regionale samenwerking 283
10.8 Banenafspraak 284
10.8.1 Algemeen 284
10.8.2 Doelgroep en doelgroepregister 285
10.8.3 Verlies registratie 288
10.9 Cliënt in beeld 288
10.9.1 Start doelmatigheidsproces 288
10.9.2 Afstand tot de arbeidsmarkt en indeling bestand 288
10.10 Breed offensief voor werk voor mensen met een arbeidsbeperking 291
10.10.1 Algemeen 291
10.10.2 Eerdere wijzigingen en wijzigingen per 1 januari 2023 292
10.10.3 Wijzigingen medio 2023 292
10.11 Jurisprudentie 294
11 Verplichtingen 297
11.1 Inleiding 297
11.2 Arbeidsplicht 297
11.3 Re-integratieplicht 298
11.4 Tegenprestatie naar vermogen 299
11.5 Ontheffing verplichtingen 300
11.6 Onthouden van zeer ernstige misdragingen 301
11.7 Scholingsverplichting jongeren 301
11.8 Inlichtingen- en medewerkingsverplichting 302
11.9 Tekortschietend besef van verantwoordelijkheid 305
11.10 Geüniformeerde verplichtingen 306
11.11 Taaleis 307
11.12 Zoektijd voor jongeren 308
11.13 Verlenen van zekerheden 308
11.14 Aantonen woonsituatie 309
11.15 Specifieke verplichtingen 310
11.16 Noodzakelijke betalingen en bijstand in natura 311
11.17 Gevolgen niet nakomen van verplichtingen 312
11.18 Jurisprudentie 312
12 Handhaving 319
12.1 Algemeen 319
12.2 Handhaving 319
12.3 Het (fraude)onderzoek 321
12.3.1 Inlichtingenplicht 321
12.3.2 Onderzoeksbevoegdheid 322
12.3.3 Bewijslast 323
12.3.4 Fraudesignalen 325
12.3.5 Huisbezoek 325
12.3.6 Onderzoek naar gezamenlijke huishouding 327
12.3.7 Marktplaats 331
12.3.8 Hennepteelt 332
12.3.9 Waterverbruik 333
12.3.10 Boodschappen 333
12.3.11 Overige onderzoeken 334
12.4 Jurisprudentie 334
13 Maatregel 343
13.1 Algemeen 343
13.2 Geüniformeerde maatregel 343
13.3 Maatregel bij schending taaleis 345
13.4 Maatregelverordening 346
13.5 Aandachtspunten maatregel 349
13.6 Schema maatregel 354
13.7 Jurisprudentie 354
14 Boete 361
14.1 Inleiding 361
14.2 Boeteprocedure 361
14.3 De hoogte van de boete 363
14.3.1 Verwijtbaarheid 363
14.3.2 Dringende redenen 363
14.3.3 Waarschuwing 363
14.3.4 Benadeling tot € 50.000 364
14.3.5 Benadeling van meer dan € 50.000 369
14.3.6 Recidive 369
14.4 Invordering 370
14.5 Overgangsrecht 371
14.6 Schema boete 372
14.7 Jurisprudentie 373
15 Terugvordering en invordering 379
15.1 Inleiding 379
15.2 Herziening en intrekking 379
15.3 Terugvordering 381
15.3.1 Verplichting tot terugvordering 381
15.3.2 Bevoegdheid tot terugvordering 382
15.3.3 Verrekening later ontvangen inkomsten 384
15.3.4 Hoogte terugvordering 384
15.3.5 Beperking terugvordering 386
15.3.6 Kwijtschelding bij schuldenregeling 387
15.3.7 Aansprakelijkheid en meeprofiterende partner 388
15.3.8 Terugvorderingsbesluit 389
15.4 Invordering 389
15.4.1 Beleid tot terugbetaling van bijstandsvorderingen en betaling boete 389
15.4.2 Beslagvrije voet 390
15.4.3 Invordering door verrekening 393
15.4.4 Aanmaning en dwangbevel 394
15.4.5 Beslaglegging 395
15.4.6 Schema invordering 397
15.5 Verjaringstermijnen bij terug- en invordering 397
15.5.1 Verjaring en verval bij terugvordering 397
15.5.2 Verjaring bij invordering 399
15.6 Beslag door derden 400
15.7 Jurisprudentie 401
16 Verhaal 407
16.1 Inleiding 407
16.2 Verhaal op onderhoudsplichtigen 407
16.3 Verhaal op ontvangers van schenkingen 411
16.4 Verhaal op erfgenamen 412
16.5 Verhaalsbesluit 412
16.6 Incasso verhaalsbijdragen 412
16.7 Werkwijze verhaal 413
16.8 Jurisprudentie 414
17 Beschikking en rechtsbescherming 417
17.1 Inleiding 417
17.2 Besluit en beschikkingen 417
17.3 Rechtsbescherming algemeen 420
17.4 Bezwaar 420
17.5 Beroep, hoger beroep en cassatie 425
17.6 Voorlopige voorzieningen 427
17.7 Proceskosten 427
17.8 Schadevergoeding 429
17.9 Klachten 429
17.10 Jurisprudentie 430
Participatiewet 435
Trefwoordenregister 523
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan