De strafmaat voor jeugdige daders van ernstige gewelds- en zedenmisdrijven in internationaal perspectief
Paperback Nederlands 2021 1e druk 9789462909434Samenvatting
De sanctionering van jeugdigen die zich schuldig maken aan een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf is in Nederland al langere tijd onderwerp van politieke en maatschappelijke discussie. In dit onderzoek wordt in kaart gebracht welke sancties Nederland en andere Europese landen – België (Vlaanderen), Duitsland, Engeland en Wales, Ierland en Zweden – hanteren voor minderjarigen en jongvolwassenen (tot 23 jaar) die een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf hebben gepleegd.
Ook wordt onderzocht wat de effectiviteit van deze sancties is en hoe de diverse sanctiestelsels zich verhouden tot internationale en Europese kinder- en mensenrechten. Vervolgens wordt gereflecteerd op de vraag in hoeverre de bevindingen van dit onderzoek aanleiding geven tot aanpassing van de Nederlandse strafrechtelijke aanpak van jeugdigen die worden veroordeeld voor een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf. Uiteindelijk resulteert het onderzoek in een aantal concrete aandachtspunten voor wetgeving en beleid en suggesties voor ver volgonderzoek die de wetgever en beleidsmakers beogen te ondersteunen bij het maken van goed geïnformeerde, weloverwogen en wetenschappelijk onderbouwde beslissingen omtrent dit vraagstuk.
Hiermee legt dit onderzoek een belangrijke wetenschappelijke basis voor het ontwikkelen van een effectief en kinder- en mensenrechtenconform sanctiestelsel voor jeugdigen die zich schuldig maken aan een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf in Nederland en daarbuiten.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
LIJST MET FIGUREN EN TABELLEN XV
SAMENVATTING XVII
1 INLEIDING 1
1.1 Aanleiding en doel van het onderzoek 1
1.2 Theoretische achtergrond 2
1.2.1 Straffen en maatregelen in het Nederlandse jeugdstrafrecht 2
1.2.2 Doelen van sancties in het jeugdstrafrecht 3
1.2.3 Eerder rechtsvergelijkend onderzoek 4
1.2.4 Eerder onderzoek naar het verband tussen detentie en recidive bijjeugdigen 6
1.2.5 Strafmaat en uitkomst 7
1.2.6 Het huidige onderzoek 8
1.3 Onderzoeksvraag en deelvragen 9
1.4 Methoden en afbakeningen van het onderzoek 10
1.4.1 Methoden 10
1.4.2 Landenselectie 10
1.4.3 Definities van kernbegrippen in dit onderzoek 11
1.5 Opbouw van het rapport 13
2 HET INTERNATIONALE EN EUROPESE KINDER- EN MENSENRECHTENKADER 15
2.1 Inleiding 15
2.2 Een kinderrechtenconform jeugdstrafrecht: vier pijlers 16
2.3 Rechten en belangen van samenleving en slachtoffers vanuit mensenrechtenperspectief 19
2.4 Uitgangspunten en parameters van santionering van jeugd bij ernstige misdrijven 24
2.5 Deelconclusie 25
3 JEUGDSANCTIERECHT IN VERGELIJKING: GRONDSLAGEN EN WETTELIJKE KADERS IN ZES EUROPESE LANDEN 27
3.1 Inleiding 27
3.2 Nederland 28
3.2.1 Grondslagen van het Nederlandse jeugdstrafrecht 30
3.2.2 Leeftijdsgrenzen 32
3.2.3 Straffen en maatregelen voor jeugdigen 32
3.2.3.1 Toepasbare sanctiestelsels 32
3.2.3.2 Het jeugdsanctiestelsel; algemene uitgangspunten 35
3.2.3.3 Beschikbare jeugdsancties 37
3.2.3.4 Richtlijnen voor strafvordering en straftoemeting 40
3.2.4 Recente ontwikkelingen 41
3.3 België 42
3.3.1 Grondslagen van het Belgische (Vlaamse) jeugdstrafrecht 46
3.3.2 Leeftijdsgrenzen 48
3.3.3 Straffen en maatregelen voor jeugdigen 49
3.3.3.1 Toepasbare sanctiestelsels 49
3.3.3.2 Het jeugdsanctiestelsel; algemene uitgangspunten 52
3.3.3.3 Beschikbare jeugdsancties 54
3.3.3.4 Richtlijnen voor strafvordering en straftoemeting 59
3.3.4 Recente ontwikkelingen België (Vlaanderen) 59
3.4 Duitsland 59
3.4.1 Grondslagen van het Duitse jeugdstrafrecht 62
3.4.2. Leeftijdsgrenzen 63
3.4.3 Straffen en maatregelen voor jeugdigen 64
3.4.3.1 Toepasbare sanctiestelsels 64
3.4.3.2 Het jeugdsanctiestelsel; algemene uitgangspunten 65
3.4.3.3 Beschikbare jeugdsancties 68
3.4.3.4 Richtlijnen voor strafvordering en straftoemeting 71
3.4.4 Recente ontwikkelingen 71
3.5 Engeland en Wales 71
3.5.1 Grondslagen van het jeugdstrafrecht in Engeland en Wales 74
3.5.2. Leeftijdsgrenzen 75
3.5.3 Straffen en maatregelen voor jeugdigen 76
3.5.3.1 Het commune sanctiestelsel 76
3.5.3.2 Bestraffing van moord 79
3.5.3.3 Het jeugdsanctiestelsel; algemene uitgangspunten 81
3.5.3.4 Beschikbare jeugdsancties 83
3.5.3.5 Richtlijnen voor strafvordering en straftoemeting 88
3.5.4 Recente ontwikkelingen 88
3.6 Ierland 89
3.6.1 Grondslagen van het Ierse jeugdstrafrecht 91
3.6.2. Leeftijdsgrenzen 92
3.6.3 Straffen en maatregelen voor jeugdigen 93
3.6.3.1 Toepasbare sanctiestelsel 93
3.6.3.2 Het jeugdsanctiestelsel; algemene uitgangspunten 94
3.6.3.3 Beschikbare jeugdsancties 95
3.6.3.4 Richtlijnen voor strafvordering en straftoemeting 98
3.6.4 Recente ontwikkelingen 98
3.7 Zweden 99
3.7.1 Grondslagen van het Zweedse jeugdstrafrecht 102
3.7.2 Leeftijdsgrenzen 103
3.7.3 Straffen en maatregelen voor jeugdigen 105
3.7.3.1 Het commune sanctiestelsel; algemene uitgangspunten 105
3.7.3.2 Bestraffing van jeugdigen; algemene uitgangspunten 106
3.7.3.3 Beschikbare sancties voor jeugdigen 107
3.7.3.4 Richtlijnen voor strafvordering en straftoemeting 109
3.7.4 Recente ontwikkelingen 110
3.8 Deelconclusie 110
4 JEUGDSANCTIETOEMETING BIJ ERNSTIGE MISDRIJVEN IN DE PRAKTIJK VANUIT RECHTSVERGELIJKEND PERSPECTIEF 115
4.1 Inleiding 115
4.2 Methodologie 115
4.3 Nederland 119
4.3.1 Jeugdstraftoemeting in de praktijk; enkele cijfers 119
4.3.2 De bestudeerde uitspraken 119
4.3.3 Bevindingen met betrekking tot de strafmotivering 122
4.4 België 130
4.4.1 Jeugdstraftoemeting in de praktijk; enkele cijfers 130
4.4.2 Onderzoeksbevindingen 130
4.5 Duitsland 131
4.5.1 Jeugdstraftoemeting in de praktijk; enkele cijfers 131
4.5.2 De bestudeerde uitspraken 132
4.5.3 Bevindingen met betrekking tot de strafmotivering 135
4.6 Engeland en Wales 144
4.6.1 Jeugdstraftoemeting in de praktijk; enkele cijfers 144
4.6.2 De bestudeerde uitspraken 144
4.6.3 Bevindingen met betrekking tot de strafmotivering 148
4.7 Ierland 160
4.7.1 Jeugdstraftoemeting in de praktijk; enkele cijfers 160
4.7.2 De bestudeerde uitspraken 161
4.7.3 Bevindingen met betrekking tot de strafmotivering 162
4.8 Zweden 166
4.8.1 Jeugdstraftoemeting in de praktijk; enkele cijfers 166
4.8.2 De bestudeerde uitspraken 167
4.8.3 Bevindingen met betrekking tot de strafmotivering 169
4.9 Deelconclusie 180
5 WAT IS ER BEKEND OVER DE EFFECTIVITEIT VAN OPGELEGDE SANCTIES AAN JEUGDIGE DADERS VAN ERNSTIGE GEWELDS- EN/OF ZEDENMISDRIJVEN, IN HET BIJZONDER MET BETREKKING TOT RECIDIVE? 185
5.1 Probleemstelling en onderzoeksvragen 185
5.2 Systematische review 185
5.2.1 Inleiding 185
5.2.2 Methode 188
5.2.2.1 Studieselectie 188
5.2.2.2 Codering 189
5.2.2.3 Analyses 191
5.2.3 Resultaten 193
5.2.3.1 Recidive 193
5.2.3.2 Moderatoranalyses 196
5.2.3.3 Verschillen in effectiviteit voor intra- en extramurale straffen en maatregelen 196
5.2.3.4 Samenhang tussen detentieduur en effectiviteit 204
5.2.4 Conclusie literatuuronderzoek 204
5.3 Het verband tussen strafmaat en recidive in Nederland 207
5.3.1 Inleiding 207
5.3.2 Methode 207
5.3.3 Resultaten 208
5.3.3.1 Demografische gegevens 208
5.3.3.2 Sancties per dadergroep 210
5.3.3.3 Recidive onder jeugdige daders van ernstige gewelds- en zedenmisdrijven 213
5.3.3.4 Het verband tussen afdoening en recidive 214
5.4 Het verband tussen strafmaat en recidive in andere landen 218
5.4.1 Methode 218
5.4.2 Resultaten 220
5.4.2.1 België 220
5.4.2.2 Duitsland 221
5.4.2.3 Engeland en Wales 221
5.4.2.4 Ierland 221
5.4.2.5 Zweden 222
5.5 Deelconclusie 222
6 CONCLUSIES, IMPLICATIES EN AANDACHTSPUNTEN 225
6.1 Naar een beantwoording van de onderzoeksvraag 225
6.2 Kinder- en mensenrechten en sanctionering van jeugdige daders 226
6.3 Vergelijking van sanctiewetgeving voor jeugd in de geselecteerde Europese landen 227
6.4 Vergelijking van sanctiepraktijken voor jeugd in de geselecteerde Europese landen 230
6.5 Effectiviteit van sancties voor jeugd 232
6.6 Aanpassing van de Nederlandse strafrechtelijke aanpak? 234
6.7 Implicaties van het onderzoek 238
6.8 Beperkingen en suggesties voor vervolgonderzoek 241
6.9 Tot besluit 243
LITERATUURLIJST 245
BIJLAGEN 259
1 Overzicht geconsulteerde internationale experts 261
2 Codeboek voor rechterlijke uitspraken 263
3 Geanalyseerde uitspraken Nederland 271
4 Selectie van zaken België 273
5 Geanalyseerde uitspraken Duitsland 277
6 Geanalyseerde uitspraken Engeland & Wales 279
7 Geanalyseerde uitspraken Ierland 281
8 Geanalyseerde uitspraken Zweden 283
SUMMARY 285
SAMENSTELLING BEGELEIDINGSCOMMISSIE 299
OVER DE AUTEURS / ONDERZOEKERS 301
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan