Schadevoorkomingsplicht

Woord vooraf 9
Samenvatting 11
Summary 13

1 Inleiding 15
1.1 Aanleiding en doelstelling van de rapportage 15
1.2 Centrale vraag en onderzoeksvragen 17
1.3 Opzet en leeswijzer 19

2 Pretentie van het aansprakelijkheidsrecht 21
2.1 Doelstelling van het aansprakelijkheidsrecht 21
2.2 Universele grondbeginselen van het aansprakelijkheidsrecht 22
2.3 Voorzorg, zorg en nazorg in het aansprakelijkheidsrecht 24
2.4 Voorzorg, zorg en nazorg in de sleutel van de schadevoorkomingsplicht 27
2.5 Samenvattende conclusies 28

3 Aard, inhoud en draagwijdte van de schadevoorkomingsplicht 31
3.1 Drieluik 31
3.2 Aard van de schadevoorkomingsplicht 31
3.2.1 Rechtsgrond 31
3.2.2 Wettelijke grondslag 34
3.2.3 Rechtskarakter 35
3.3 Inhoud van de schadevoorkomingsplicht 37
3.3.1 Grenzen van de schadevoorkomingsplicht 37
3.3.2 Algemene gezichtspunten 37
3.3.3 Toepassingsgevallen 38
3.3.3.1 Gevaltypen 38
3.3.3.2 Aidstest 39
3.3.3.3 Vermijdingsverplichting 42
3.4 Draagwijdte van de schadevoorkomingsplicht 49
3.5 Samenvattende conclusies 50

4 Inbedding van de schadevoorkomingsplicht 53
4.1 Voordelen, nadelen en randvoorwaarden 53
4.2 Noodzaak tot perspectiefwisseling 53
4.2.1 Voorkomen is beter dan vergoeden 53
4.2.2 Plichtsgetrouw boven rechtsgetrouw 55
4.2.3 Aansprakelijkheidsrecht is meer dan schadevergoedingsrecht 57
4.3 Valkuilen 58
4.4 Samenvattende conclusies 59

5 Internationaalrechtelijke context van veiligheidsbeleid 61
5.1 Internationalisering 61
5.2 Internationale rechtsbronnen voor veiligheidsbeleid 62
5.3 Europese competenties op het terrein van het privaatrecht 62
5.4 Relevante Europese regelgeving: verordeningen, richtlijnen en open methode van coördinatie 63
5.5 Europeesrechtelijke inkleuring van de privaatrechtelijke zorgplicht 68
5.5.1 De betekenis van uniforme EU-verplichtingen voor de privaatrechtelijke rechtsverhouding 68
5.5.2 Betekenis van de REACH-verordening voor de privaatrechtelijke rechtsverhouding 71
5.5.3 Betekenis van de Biocidenverordening voor de privaatrechtelijke rechtsverhouding 73
5.5.4 Concretisering van de voornoemde betekenis van EU-recht voor de privaatrechtelijke rechtsverhouding 75
5.6 Europeesrechtelijke begrenzing van de privaatrechtelijke zorgplicht 77
5.6.1 Ter inleiding 77
5.6.2 Productaansprakelijkheid Europees bepaald 78
5.6.2.1 Aanleiding 78
5.6.2.2 Inhoud in vogelvlucht 78
5.6.2.3 Implementatie 79
5.6.2.4 Aard van de harmonisatie 80
5.6.2.5 Verhouding tot het overige Nederlandse recht 81
5.6.2.6 Verhouding tot de schadevoorkomingsplicht 82
5.7 Sectorspecifieke begrenzing van nationaal aansprakelijkheidsrecht door internationaal recht 83
5.7.1 Luchtvervoerrecht 83
5.7.2 Exclusiviteit van Montreal 84
5.8 Samenvattende conclusies 84

6 Casuïstiek 87
6.1 Casuïstiek kleurt in 87
6.2 Klimaat in vliegtuigen 87
6.2.1 Aerotoxic syndrome en economy class syndrome 87
6.2.2 Luchtkwaliteit in cockpit en cabine 88
6.2.2.1 TCP’s 88
6.2.2.2 Aanpak ministerie IenM 89
6.2.2.3 Meersporenbeleid 91
6.2.2.4 Rechtszaken: schadevergoedings- en schadevoorkomingsclaims 93
6.2.2.5 Gedeelde verantwoordelijkheid 95
6.3 Zelfrijdende auto 96
6.3.1 Een reeks van betrokken actoren 96
6.3.2 Ontwerp- en productieteam 96
6.3.3 Gebruiker of eigenaar 97
6.3.4 Overige verkeersdeelnemers 98
6.3.5 Wegbeheerder 99

7 Slotbeschouwing 101