Het medisch beoordelingstraject bij letselschade

1 Inleiding 15
1.1 Over dit boek 15
1.2 Het medisch beoordelingstraject 16
1.2.1 Onderwerp van dit onderzoek 16
1.2.2 Schadebegroting in letselschadezaken 17
1.2.3 Inhoud medisch beoordelingstraject 19
1.3 Totstandkoming Medische Paragraaf 20
1.3.1 Achtergrond 20
1.3.2 Inventarisatie en analyse 21
1.3.3 Expertmeetings en werkgroepen 22
1.3.3.1 Expertmeetings 22
1.3.3.2 Werkgroepen 23
1.3.4 Eindresultaat: de Medische Paragraaf 24
1.4 Verdiepend onderzoek 25
1.4.1 De betekenis van de Wet bescherming persoonsgegevens 25
1.4.2 De professionele standaard van de medisch adviseur 27
1.4.3 Het blokkeringsrecht 28
1.5 Totstandkoming en inhoud promotieportefeuille 29
1.6 Probleemstelling en deelvragen 30

2 De empirisch juridische methode van juridisch handelingsonderzoek 33
2.1 Inleiding 33
2.2 De empirisch-juridische onderzoekslijn aan de VU 34
2.3 Handelingsonderzoek 35
2.4 Gedeelde karakteristieken 37
2.4.1 Handelingsprobleem 37
2.4.2 Participatie 38
2.4.3 Kennisproducten 40
2.4.4 Verschillende onderzoeksfasen 41
2.4.4.1 Themafase 41
2.4.4.2 Kristallisatiefase 43
2.4.4.3 Exemplarische fase 44
2.4.5 Verschillende onderzoeksmethoden 45
2.5 Afsluiting 46

3 De Wet bescherming persoonsgegevens; een onderbelichte bron van normering voor het medisch beoordelingstraject bij letselschade 49
3.1 Inleiding 49
3.2 Wbp van toepassing in letselschadezaken 50
3.3 Doeleinden verwerking medische informatie 51
3.4 Inzage in medische informatie 52
3.4.1 Onduidelijkheid in regelgeving en tuchtrechtspraak 52
3.4.2 Wie behoren er tot de functionele eenheid? 52
3.4.3 Onduidelijke bevoegdheden ‘functionele eenheid’ en ‘medische staf’ 55
3.4.4 Strengere lijn tuchtrechter? 56
3.4.5 Relevantie van medische informatie; een medisch-juridische beoordeling 57
3.4.6 Afgeleide geheimhoudingsplicht 59
3.5 Inzage in medische adviezen 60
3.5.1 Onduidelijkheid in de jurisprudentie 60
3.5.1.1 RvT Verzekeringen 12 december 2005 en RvT Verzekeringen 3 september 2007 60
3.5.1.2 RTG Amsterdam 15 mei 2001 61
3.5.1.3 CTG 19 juli 2007 62
3.5.2 Wettelijk inzagerecht 62
3.5.2.1 Artikel 35 Wbp 62
3.5.2.2 Artikel 7:456 BW 64
3.6 Uitwisseling medische adviezen 65
3.7 Overige rechten op grond van de Wbp 67
3.8 Rechtsbescherming op grond van de Wbp 68
3.9 De Medische Paragraaf biedt verduidelijking 69
3.10 Conclusie 70

4 De betekenis van de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Financiële Instellingen
in letselschadezaken 71
4.1 Inleiding 71
4.2 Achtergrond en totstandkoming Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens 2003 72
4.3 De Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens van toepassing in letselschadezaken 72
4.4 Onduidelijke grondslag voor verwerking gezondheidsgegevens in letselschadezaken 75
4.5 Het ‘verdwijnen’ van de functionele eenheid 77
4.5.1 De functionele eenheid in de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens 2003 77
4.5.2 Kritiek op de functionele eenheid 79
4.5.3 Geen functionele eenheid in de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens 2010 79
4.5.3.1 Beperkte kring gerechtigden tot inzage in medische informatie 79
4.5.3.2 Scheiding beoordeling en beslissing in letselschadezaken? 81
4.5.4 Nog steeds inzage in medische informatie voor de schadebehandelaar 82
4.6 Onduidelijkheden in de letselschadepraktijk 83
4.6.1 Onduidelijke kring van gerechtigden tot medische informatie 83
4.6.1.1 Onduidelijkheden Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens 2010 83
4.6.1.2 Tegenstrijdigheid in regelgeving 84
4.6.1.3 Tegenstrijdigheid in rechtspraak 85
4.6.1.4 De Medische Paragraaf biedt verduidelijking 86
4.6.2 Reikwijdte geheimhoudingsplicht medisch adviseur 87
4.6.3 De Medische Paragraaf biedt verduidelijking 88
4.7 Conclusie 90

5 De opkomst van de Wet bescherming persoonsgegevens in de rechtspraak; de eerste uitspraken nader beschouwd 93
5.1 Inleiding 93
5.2 De primeur kwam uit Zutphen… 94
5.2.1 Rechtbank Zutphen 8 oktober 2009 95
5.2.1.1 De feiten 95
5.2.1.2 Het oordeel 95
5.2.2 Rechtbank Zutphen 29 januari 2010 96
5.2.2.1 De feiten 96
5.2.2.2 Het oordeel 97
5.2.3 Onduidelijke uitzonderingen op inzagerecht 97
5.2.4 Reikwijdte inzagerecht artikel 35 Wbp 99
5.2.4.1 Persoonsgegevens 99
5.2.4.2 Vrijstelling voor verwerking voor persoonlijk gebruik 100
5.2.5 Uitzonderingen op het inzagerecht 101
5.2.5.1 Misbruik van recht 101
5.2.5.2 Artikel 43 onder e Wbp 102
5.3 Een andere lijn uit Utrecht… 105
5.3.1 Rechtbank Utrecht 17 november 2010 105
5.3.1.1 De feiten 105
5.3.1.2 Het oordeel 106
5.3.2 Opmerkelijke onderbouwing recht op inzage 107
5.3.3 Reikwijdte uitzondering inzagerecht 110
5.3.3.1 Uitzondering niet beperkt tot medische aansprakelijkheidszaken 110
5.3.3.2 Uitzondering niet beperkt tot medische adviezen 111
5.4 Vervolg in de rechtspraak 111
5.4.1 Hof Amsterdam 31 januari 2012 en 4 maart 2014 111
5.4.1.1 De feiten 111
5.4.1.2 Hof Amsterdam 31 januari 2012 112
5.4.1.3 Hof Amsterdam 4 maart 2014 112
5.4.2 Rechtbank Zutphen 24 januari 2013 114
5.4.2.1 De feiten 114
5.4.2.2 Het oordeel 115
5.4.3 HvJ EU 17 juli 2014 116
5.4.3.1 Juridische analyse geen persoonsgegeven 116
5.4.3.2 Inzagerecht geeft geen recht op afschriften documenten 117
5.4.3.3 Betekenis in letselschadezaken 118
5.5 Voorspelling uitkomst eventuele tuchtrechtspraak 120
5.6 Richtinggevende regelgeving in Medische Paragraaf 122
5.7 Openheid in medische aansprakelijkheidszaken 124
5.8 Conclusie 125

6 De professionele standaard van medisch adviseurs in letselschadezaken 127
6.1 Inleiding 127
6.2 Inhoud en uitwerking van de professionele standaard 129
6.2.1 Algemene inhoud professionele standaard 129
6.2.2 Onduidelijke uitwerking professionele standaard medisch adviseurs 129
6.3 Het belang van een professionele standaard voor medisch adviseurs 130
6.4 Objectiviteit en onafhankelijkheid 133
6.4.1 De medisch adviseur als ‘onafhankelijke partijdeskundige’ 133
6.4.2 Aanknopingspunten in de tuchtrechtspraak 134
6.4.2.1 CTG 19 juli 2007 134
6.4.2.2 CTG 24 februari 2009 136
6.4.2.3 RTG Den Haag 13 april 2004 137
6.4.2.4 CTG 25 januari 2011 138
6.4.3 Omschrijving ‘objectieve partijdeskundige’ 141
6.4.4 Onafhankelijkheid verankerd in Beroepscode GAV 2011 en Medische Paragraaf 142
6.5 Eisen aan het medisch advies 144
6.5.1 Vereisten op grond van tuchtrechtspraak 144
6.5.2 Rapportageformat voor medische adviezen 145
6.6 Openheid en toetsbaarheid 146
6.6.1 Openheid en toetsbaarheid op grond van algemene gedragsregels 146
6.6.2 Ook tuchtrechter is voor openheid 148
6.6.3 Openheid verankerd in de Medische Paragraaf 148
6.7 Het deskundigheidsgebied van de medisch adviseur 150
6.8 De professionele standaard in ontwikkeling 151
6.8.1 ‘Onderontwikkeling’ 151
6.8.2 Verdeeldheid binnen de beroepsgroep 151
6.8.3 Een gezamenlijke beroepscode 152
6.9 Conclusie 153

7 De doolhof van het blokkeringsrecht 155
7.1 Inleiding 155
7.2 Wettelijk kader 156
7.2.1 Behandeling vs. beoordeling 156
7.2.2 Artikel 7:446 lid 4 BW 156
7.2.2.1 Vereisten voor toepassing blokkeringsrecht 156
7.2.2.2 Toepassing vereisten 157
7.2.3 Artikel 7:464 lid 2 BW: het inzage- en blokkeringsrecht 158
7.2.4 Onduidelijkheid in wettekst/wetsgeschiedenis 159
7.3 Het blokkeringsrecht in letselschadezaken 159
7.3.1 Blokkeringsrecht (onafhankelijke) expertiserapporten 159
7.3.2 Blokkeringsrecht in medische aansprakelijkheidszaken? 160
7.3.3 Blokkeringsrecht voor adviezen van de MAA? 162
7.3.3.1 Van toepassing… 162
7.3.3.2 Of toch niet… 162
7.4 Het blokkeringsrecht in sociale zekerheidszaken 164
7.4.1 Een inleidend voorbeeld 164
7.4.2 Uitgestelde werking Wgbo verlopen 165
7.4.3 Uitzonderingen in sociale zekerheidswet- en regelgeving 165
7.4.3.1 Artikel 74 lid 4 Wet SUWI 165
7.4.3.2 Artikel 14 lid 6 Arbeidsomstandighedenwet 167
7.4.4 Nadere wettelijke regeling gewenst 168
7.5 Het blokkeringsrecht in personen- en familierechtzaken 168
7.5.1 Blokkeringsrecht van toepassing 168
7.5.2 CTG 25 oktober 2011 169
7.5.2.1 Feiten en wettelijk kader 169
7.5.2.2 Oordeel RTG Eindhoven 169
7.5.2.3 Oordeel CTG 170
7.5.2.4 Beschouwing 171
7.5.3 Uitzondering op blokkeringsrecht noodzakelijk 172
7.5.3.1 Onwenselijke consequenties 172
7.5.3.2 Artikel 1:240 BW 173
7.6 Het blokkeringsrecht in strafzaken 174
7.7 Het blokkeringsrecht bij rijbewijskeuringen 175
7.8 De worstelende wetgever 177
7.8.1 Een uitgelezen mogelijkheid onbenut 177
7.8.2 Consultatieversie wetsvoorstel Wcz 177
7.8.3 Wetsvoorstel Wcz 180
7.8.4 Huidige stand van zaken; nog een kans op verduidelijking 181
7.9 Alternatief wetsvoorstel 182
7.9.1 Blokkeringsrecht als uitgangspunt 182
7.9.2 Expliciete wettelijke uitzonderingen creëren 183
7.10 Een praktisch advies aan expertiserend artsen 184
7.11 Conclusie 185

8 De Medische Paragraaf bij de Gedragscode Behandeling Letselschade 187
8.1 Inleiding 187
8.2 Opbouw 187
8.2.1 Vijf onderdelen 187
8.2.2 Werkdocumenten 188
8.3 Toepassingsbereik 189
8.4 Algemene uitgangspunten (Onderdeel 1) 190
8.4.1 Proportionaliteit 190
8.4.2 Transparantie 191
8.4.3 Objectiviteit en onafhankelijkheid 191
8.5 Het vragen van medisch advies (Onderdeel 2) 191
8.6 Het verzamelen van en de omgang met medische informatie (Onderdeel 3) 193
8.6.1 Toestemming opvragen medische informatie 193
8.6.1.1 Medische volmacht 193
8.6.1.2 Gerichte medische machtiging 193
8.6.1.3 Dilemma en afwegingen 193
8.6.2 Toestemming uitwisselen van en omgaan met medische informatie 194
8.6.2.1 Toestemmingsformulier medische informatie 194
8.6.2.2 Dilemma en afwegingen 195
8.6.3 Proportionaliteitscriteria voor het opvragen van medische informatie 196
8.6.4 Proportioneel omgaan met medische informatie 198
8.6.4.1 Onderscheid medisch advies/originele medische informatie 198
8.6.4.2 Dilemma en afwegingen 198
8.6.4.3 Voorwaarden verstrekken originele medische informatie 199
8.7 Het medisch advies (Onderdeel 4) 200
8.7.1 Werkzaamheden en positie medisch adviseur 200
8.7.2 Inhoud medisch advies 200
8.7.3 Transparantie 201
8.7.3.1 Overzicht van alle medische informatie 201
8.7.3.2 Dilemma en afwegingen 202
8.7.4 Overleg tussen medisch adviseurs 202
8.8 De medische expertise (Onderdeel 5) 203
8.9 Afsluiting 204

9 Juridisch handelingsonderzoek als methode voor de ontwikkeling van private regulering 205
9.1 Inleiding 205
9.2 De term private regulering 206
9.3 Kenmerken van private regulering 207
9.4 Participatie en de vormgeving daarvan 208
9.5 Legitimatie en bindende kracht van private regulering 209
9.6 Theorievorming over het totstandkomingsproces van private regulering 212
9.7 Juridisch handelingsonderzoek en de determinanten van legitimatie en bindende kracht van private regulering 214
9.7.1 Inleiding 214
9.7.2 Consultatie en inspraak 215
9.7.3 Representativiteit en belangentegenstellingen 216
9.7.3.1 De Letselschade Raad als representatieve organisatie 216
9.7.3.2 Participatie op persoonlijke titel 216
9.7.3.3 Begeleiding vanuit de (rechts)wetenschap 218
9.7.4 Inhoudelijke en juridische deskundigheid 219
9.7.5 Openheid en transparantie 220
9.7.6 Evaluatie en verbetering 221
9.8 Conclusie 222

10 Conclusie 223
10.1 Probleemstelling en onderzoeksvragen 223
10.2 De knelpunten en hun oorzaken 224
10.2.1 Belangentegenstelling 224
10.2.2 Onduidelijke regelgeving inzage en uitwisseling medische informatie 225
10.2.3 Professionele standaard medisch adviseurs onvoldoende ontwikkeld 225
10.2.4 Onduidelijke wettelijke regeling blokkeringsrecht 226
10.3 Verbetering van het medisch beoordelingstraject 227
10.3.1 Oplossingsrichtingen in de Medische Paragraaf 227
10.3.1.1 Goede praktijken inzage en uitwisselen medische informatie 227
10.3.1.2 Goede praktijken rol en werkzaamheden medisch adviseur 228
10.3.2 Rechtsontwikkeling 229
10.4 Resterende knelpunten 231
10.4.1 Veelheid aan regels; aanpassing Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens 231
10.4.2 Inzage in gezamenlijke expertiserapporten 233
10.5 Juridisch handelingsonderzoek als methode voor ontwikkeling van private regulering 235
10.6 Werkt de Medische Paragraaf? 236
10.6.1 Naleving? 236
10.6.2 Beter verloop medisch beoordelingstraject? 237
10.7 Afsluitend 238

Samenvatting 239
Summary 245
Literatuur 251
Rechtspraak 257
Staatsblad en Kamerstukken 261

Bijlage 1 Publicatielijst 263
Bijlage 2 Lijst met knelpunten 265
Bijlage 3 Overzicht deelnemers en bijeenkomsten werkgroepen 267
Bijlage 4 Overzicht lezingen en cursussen 269
Bijlage 5 Notitie Verbond van Verzekeraars 271

Afkortingen 285