Strategische Personeelsplanning

Voorwoord xi

1. Inleiding 1
1.1 Definitie strategische personeelsplanning 3
1.2 SPP en semantiek 5
1.3 Samenhang tussen organisatiestrategie, HR-strategie en SPP 7
1.4 SPP en de budgetcyclus 10
1.5 Stakeholders en rollen bij SPP 11
1.6 Urgentie van SPP 13
1.7 SPP-proces: focus op dynamiek 16
1.8 SPP: centraal of decentraal? 19
1.9 SPP en data 21
1.10 SPP en instrumenten 23

2. Organisatiestrategie en HR-strategie 25
2.1 Inleiding 25
2.2 De toekomst van werk 27
2.3 Hoe de organisatiestrategie tot stand komt 33
2.4 HR-strategie 41
2.5 De impact van de organisatie en HR-strategie op SPP 43

3. Dynamisch plannen vraagt om scenarioplanning 45
3.1 Introductie scenarioplanning 46
3.2 Methode van Schwartz 48
3.3 Scenario-analyse als proces 60
3.4 Wanneer meerdere scenario's? 60
3.5 Drie belangrijke valkuilen uit de praktijk 62

4. Stap 1. Het strategisch personeelsplanningsvraagstuk bepalen 63
4.1 Strategische planningsvraag 64
4.2 Een of meer SPP-trajecten? 66
4.3 Scope bepalen 67
4.4 Plan van aanpak 70
4.5 Plan voor succes 72

5. Stap 2. Data verzamelen: huidige formatie en bezetting 77
5.1 Huidige formatie 78
5.2 Huidige bezetting 87

6. Stap 3. Data-analyse: gewenste formatie 99
6.1 Bepalende factoren voor de gewenste formatie 101
6.2 Van huidige naar gewenste formatie 103
6.3 De product-functiematrix-methode 110
6.4 Overige aspecten van de gewenste formatie 129
6.5 Kies je eigen methode 131

7. Stap 4. Data-analyse: verwachte bezetting 135
7.1 Dynamiek in het personeelsbestand 136
7.2 De IDU-matrix 141
7.3 Berekening van de toekomstig verwachte bezetting in kwantiteit 147
7.4 Toekomstig verwachte competenties 161

8. Stap 5. Gaps, oplossingen en strategisch personeelsplan 175
8.1 Gaps 176
8.2 Oplossingen 181
8.3 Vormt de externe arbeidsmarkt een deel van de oplossing? 189
8.4 Conclusies 194

9. Stap 6. Operationele plannen en budgetten 195
9.1 Prioriteiten bepalen 196
9.2 Operationele plannen 201
9.3 Plannen en acties op teamniveau 216
9.4 Plannen en acties op medewerkersniveau 217
9.5 In zeven stappen van een strategie naar een budget 223

10. Stap 7. Implementeren, monitoren en evalueren 225
10.1 Het implementeren van het strategisch personeelsplan 226
10.2 Is een cultuurverandering nodig? 228
10.3 De rol van leiderschap bij de implementatie 230
10.4 De resultaten meten, evalueren en bijstellen 231
10.5 Het dynamisch houden van je strategisch personeelsplan 235
10.6 Het evalueren van het SPP-proces 239

11. Enkele praktijkcases 241
11.1 Praktijkcase 1. Gemeentelijke fusie of niet? 241
11.2 Praktijkcase 2. Hoe kan een school omgaan met dalende leerlingenaantallen? 246
11.3 Praktijkcase 3. Zorginstelling wijkt uit naar het buitenland 249
11.4 Praktijkcase 4. Financiële dienstverlener aan de slag met digitalisering en AI 253

12. Valkuilen en tips 259
12.1 Zorg voor voldoende draagvlak 259
12.2 Think big, start small 261
12.3 Kies geschikte instrumenten 263

Slotwoord 269
Over de auteurs 270
Literatuurlijst 271

BIJLAGE 1
Checklist SPP 275
BIJLAGE 2
Stappenplan SPP 281

Register 285