Sfeerovergangen in de winstsfeer
Paperback Nederlands 2022 1e druk 9789013166774Samenvatting
Het uitgangspunt dat de totaalwinst in de heffing moet worden betrokken staat al meer dan 100 jaar in de wet en is het leidende beginsel voor de winstbepaling van ondernemingen. Echter, sommige bedrijven zijn niet op elk moment van hun bestaan subjectief belastingplichtig (in Nederland). Op het moment dat een onderneming belastingplichtig wordt, of juist wanneer deze belastingplicht eindigt, dan is er sprake van een sfeerovergang.
Sfeerovergangen in de winstsfeer levert een pionierend en integraal onderzoek naar de totaalwinst en sfeerovergangen in de winstsfeer. De lezer krijgt antwoord op de vraag wanneer een sfeerovergang zich voordoet en hoe de verdeling van de winst over de onbelaste en belaste periode op basis van huidig en wenselijk recht moet plaatsvinden. De titel geeft onder meer inzicht in de aanvang van subjectieve belastingplicht, grensoverschrijdende sfeerovergangen, exitheffingen en de toepassing van objectieve vrijstellingen.
De publicatie wordt afgesloten met een slotbeschouwing, waarin de auteur concrete aanbevelingen doet voor een wettelijke regeling. Deze aanbevelingen, samen met het feit dat er niet eerder een integraal onderzoek naar sfeerovergangen in de winstsfeer is uitgevoerd, maken Sfeerovergangen in de winstsfeer van grote waarde voor belastingadviseurs, medewerkers van de Belastingdienst en de fiscale wetenschap.
Specificaties
Lezersrecensies
Inhoudsopgave
HOOFDSTUK 1
Inleiding / 1
1.1 Aanleiding voor het onderzoek / 1
1.2 Relevantie van het onderzoek / 3
1.3 Onderzoeksvraag / 5
1.4 Toetsingskader / 5
1.4.1 Kwaliteitseisen nota Zicht op wetgeving / 5
1.4.2 Toetsingskader van de Raad van State en de NOB / 10
1.4.3 Concretisering toetsingskader / 11
1.5 Subonderzoeksvragen / 12
1.6 Methode van onderzoek / 14
1.7 Afbakening van het onderzoek / 14
HOOFDSTUK 2
De totaalwinst / 17
2.1 Inleiding / 17
2.2 Inleiding totaalwinst / 17
2.3 De rechtsgrondslag van het totaalwinstbeginsel / 19
2.3.1 Inkomstenbelasting / 20
2.3.2 Vennootschapsbelasting / 21
2.3.3 Het draagkrachtbeginsel in verhouding tot de totaalwinst / 24
2.4 Het totaalwinstbeginsel in de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting / 32
2.5 Het fiscale winstbegrip / 34
2.5.1 Nominalistisch stelsel / 34
2.5.2 Het winstbegrip in de CCTB / 35
2.5.3 Een zelfstandig fiscaal winstbegrip / 37
2.6 Voordelen verkregen uit een onderneming / 42
2.6.1 Causaal-, finaal-, of milieuverband met de onderneming / 43
2.6.2 Voordelen verkregen vanuit de aandeelhoudersrelatie / 50
2.6.3 De totaalwinst bij beperkt belastingplichtigen en ondernemingen met een maatschappelijk/publiek belang / 59
2.7 De invloed van het moment van winstverantwoording op de totaalwinst / 69
2.7.1 Behoren objectief vrijgestelde voordelen en niet aftrekbare kosten tot de totaalwinst? / 70
2.7.2 De keuzevrijheid van goed koopmansgebruik bij (wets)wijzigingen / 72
2.7.3 Conclusie ten aanzien van de interactie tussen totaalwinst en jaarwinst / 80
2.8 Samenvatting / 80
HOOFDSTUK 3
Totaalwinst bij sfeerovergang / 85
3.1 Inleiding / 85
3.2 Het wettelijk kader van de fiscale openingsbalans / 86
3.3 De functie van de fiscale openingsbalans / 86
3.3.1 Het karakter van de openingsbalans en vermogensmutaties / 87
3.3.2 Wanneer dienen volgens de Hoge Raad vermogensbestanddelen niet te worden gewaardeerd tegen de waarde in het economische verkeer? / 90
3.4 De waardering van vermogensbestanddelen op de fiscale openingsbalans / 94
3.4.1 De waardering van vermogensbestanddelen op de fiscale openingsbalans; invulling door de Hoge Raad / 95
3.4.2 Is waarde in het economische verkeer een absoluut begrip? / 96
3.4.3 Waarderingsmethoden voor de bepaling van de waarde in het economische verkeer van vermogensbestanddelen die worden gewaardeerd op de fiscale openingsbalans / 99
3.4.4 Feiten en omstandigheden van voor de sfeerovergang die daarna bekend worden / 119
3.4.5 Toepassing van de foutenleer bij een onjuiste openings- of slotbalanswaardering / 122
3.4.6 De invloed van subsidies op de waardering op de fiscale openingsbalans / 129
3.4.7 Enkele algemene kanttekeningen bij het concept van waardering tegen waarde in het economische verkeer / 131
3.5 Het waarderingsvoorschrift voor immateriële activa ex artikel 33 Wet Vpb 1969 / 137
3.5.1 De achtergrond van de wettelijke bepaling / 137
3.5.2 De invloed van het waarderingsvoorschrift op afzonderlijke activa / 141
3.5.3 De beperking tot immateriële activa / 144
3.6 De invloed van de fiscale openingsbalans op de winstbepaling in de belaste periode / 146
3.6.1 De interactie met goed koopmansgebruik / 146
3.6.2 Liquidatieverlies / 150
3.7 Samenvatting / 152
HOOFDSTUK 4
Sfeerovergangen in de winstsfeer / 157
4.1 Inleiding / 157
4.2 Sfeerovergang omdat op enig moment een onderneming wordt gedreven / 158
4.3 Sfeerovergang omdat op enig moment niet meer aan de voorwaarden voor een vrijstelling wordt voldaan (anders dan door het ontstaan van een winststreven) / 160
4.4 Sfeerovergang als gevolg van een wetswijziging / 161
4.4.1 Directiepensioenlichamen / 161
4.4.2 Privatisering overheidsbedrijven / 165
4.4.3 Belastbaar resultaat uit overige werkzaamheden / 167
4.4.4 Woningcorporaties / 175
4.4.5 Overheidsbedrijven / 181
4.4.6 Wetsvoorstel Wet aanpassing fiscaal kwalificatiebeleid rechtsvormen / 187
4.4.7 Samenvatting / 188
4.5 Sfeerovergang in internationaal verband / 189
4.5.1 De toerekening van voordelen onder belastingverdragen bij grensoverschrijdende activiteiten / 191
4.5.2 Sfeerovergang als gevolg van een wijziging van het heffingsbevoegde land als gevolg van immigratie / 196
4.5.3 Sfeerovergang als gevolg van een wijziging van het heffingsbevoegde land als gevolg van emigratie / 200
4.5.4 Implementatie van de ATAD-richtlijn / 204
4.5.5 Remigratie / 207
4.5.6 Sfeerovergang als gevolg van een wijziging van het belastingverdrag waardoor de verdeling van heffingsrechten onder het toepasselijke belastingverdrag verandert (regelwijziging) / 209
4.5.7 Samenvatting / 214
4.6 Sfeerovergang bij objectvrijstellingen / 215
4.6.1 Verschillen tussen feiten- en regelwijzigingen / 216
4.6.2 Deelnemingsvrijstelling / 217
4.6.3 Landbouwbedrijf / 227
4.6.4 Bosbedrijf / 231
4.6.5 Overheidstaken / 233
4.6.6 Conclusie / 234
4.7 Samenvatting / 235
HOOFDSTUK 5
Rechtsvergelijking / 243
5.1 Inleiding / 243
5.2 Duitsland / 244
5.2.1 Het fiscale winstbegrip / 244
5.2.2 De winstbepaling bij een sfeerovergang / 246
5.2.3 Sfeerovergangen in de winstsfeer / 248
5.2.4 Inspiratie voor het Nederlandse systeem? / 250
5.3 België / 251
5.3.1 Het fiscale winstbegrip / 251
5.3.2 De winstbepaling bij een sfeerovergang / 252
5.3.3 Sfeerovergangen in de winstsfeer / 253
5.3.4 Inspiratie voor het Nederlandse systeem? / 257
5.4 Verenigd Koninkrijk / 258
5.4.1 Het fiscale winstbegrip / 258
5.4.2 De winstbepaling bij een sfeerovergang / 260
5.4.3 Sfeerovergangen in de winstsfeer en implementatie van de ATAD-richtlijn / 261
5.4.4 Inspiratie voor het Nederlandse systeem? / 262
5.5 Samenvatting / 262
HOOFDSTUK 6
Toetsing van het huidige systeem / 265
6.1 Inleiding / 265
6.2 Nadere invulling van het toetsingskader / 266
6.2.1 Toerekening van voordelen aan de periode waarin ze opkomen door de bedrijfsuitoefening (adequate toerekening) / 266
6.3 Toetsing van de praktijkcasus / 272
6.3.1 Verhuurd vastgoed / 272
6.3.2 Onrendabele investeringen / 276
6.3.3 Schuldverhouding / 278
6.3.4 Overeenkomst van opdracht / 281
6.3.5 Subsidies / 283
6.3.6 Voorzieningen voor anticipatieposten / 286
6.4 Samenvatting / 289
HOOFDSTUK 7
Een alternatief voor waardering tegen waarde in het economische verkeer / 293
7.1 Inleiding / 293
7.2 Alternatieve methoden / 294
7.2.1 Waardering van vermogensbestanddelen op de boekwaarde volgens de commerciële jaarrekening op het moment van de sfeerovergang / 294
7.2.2 Waardering van vermogensbestanddelen op basis van de regels van goed koopmansgebruik / 296
7.2.3 Een gemengd stelsel waarbij de vermogensbestanddelen worden gewaardeerd op waarde in het economische verkeer, maar waarin voor bepaalde vermogensbestanddelen een uitzondering wordt gemaakt. / 298
7.2.4 Waardering tegen de waarde in het economische verkeer met een correctiemechanisme indien de gerealiseerde waarde afwijkt van de waarde op de openings- en slotbalans / 299
7.2.5 (Netto)voordeeltoerekening / 299
7.2.6 Afweging tussen de systemen / 300
7.3 De netto-voordeeltoerekening / 301
7.3.1 De toerekeningsregels / 303
7.3.2 Het herwaarderingsverbod van artikel 33 Wet Vpb 1969 onder de netto-voordeeltoerekening / 313
7.3.3 Samenvatting / 313
7.4 Toetsing van de praktijkcasus / 314
7.4.1 Verhuurd vastgoed / 314
7.4.2 Onrendabele investeringen / 318
7.4.3 Schuldverhouding / 321
7.4.4 Overeenkomst van opdracht / 323
7.4.5 Subsidies / 326
7.4.6 Voorzieningen voor anticipatieposten / 328
7.4.7 Tussenconclusie (vergelijking waarde in het economische verkeer/ netto-voordeeltoerekening) / 330
7.5 Implementatie van de voorstellen / 330
7.5.1 Voorstel voor een wettelijke regeling / 332
7.5.2 Voorstellen voor grensoverschrijdende sfeerovergangen / 333
7.6 Samenvatting / 335
HOOFDSTUK 8
Conclusies en aanbevelingen / 339
8.1 Conclusies uit de analyse van het geldende recht (hoofdstuk 2, 3 en 4) / 339
8.2 Conclusies uit het rechtsvergelijkende hoofdstuk (hoofdstuk 5) / 342
8.3 Conclusies uit de toetsing van het systeem (hoofdstuk 6) / 343
8.4 Conclusies uit de beoordeling van een mogelijk alternatief systeem (hoofdstuk 7) / 344
HOOFDSTUK 9
Samenvatting / 347
9.1 Inleiding / 347
9.2 Belastingheffing bij ondernemers en ondernemingen / 348
9.3 De fiscale behandelingen van sfeerovergangen in de winstsfeer / 350
9.3.1 Inleiding / 350
9.3.2 Binnenlandse sfeerovergangen / 351
9.3.3 Grensoverschrijdende sfeerovergangen / 354
9.3.4 Gesignaleerde knelpunten / 357
9.3.5 Toetsing van praktijkcasussen / 360
9.3.6 Objectvrijstellingen / 362
9.4 Rechtsvergelijking / 364
9.5 Oplossingen voor de gesignaleerde knelpunten / 365
9.6 Afsluiting / 368
English summary / 369
Lijst van geraadpleegde literatuur / 375
Jurisprudentieregister / 393
Kamerstukken / 399
Besluiten / 401
Europese besluiten, voorstellen en mededelingen / 403
Trefwoordenregister / 405
Rubrieken
- advisering
- algemeen management
- coaching en trainen
- communicatie en media
- economie
- financieel management
- inkoop en logistiek
- internet en social media
- it-management / ict
- juridisch
- leiderschap
- marketing
- mens en maatschappij
- non-profit
- ondernemen
- organisatiekunde
- personal finance
- personeelsmanagement
- persoonlijke effectiviteit
- projectmanagement
- psychologie
- reclame en verkoop
- strategisch management
- verandermanagement
- werk en loopbaan