Titelpagina
Copyright Pagina
Inleiding
1 Militaire inzet en beleidsontwikkeling in vogelvlucht: 1940-2016
M. Elands, J.T.W.H. van Woensel & G. Valk
1.1 Nederland als oorlogvoerende natie
1.2 Veteranen van de Tweede Wereldoorlog
1.3 Veteranen van de Indonesische dekolonisatieoorlog
1.4 Opvang en ondersteuning van veteranen
1.5 Veteranen van de eerste vredesoperaties, 1945-1990
1.6 Naar een volwaardig veteranenbeleid
1.7 Nieuwe buitenlandse missies
1.8 Nieuwe veteranen, nieuwe behoeftes
1.9 De krijgsmacht na 11 september 2001
1.10 Maatschappelijk erkenning voor de jonge veteraan
1.11 Zwaartepunt Afrika
1.12 Veteranenwet
1.13 Nabeschouwing
Portret: Ted Meines
2 Nederlandse militaire inzet en de ontwikkeling van oorlogvoering: 1989-heden
A. ten Cate
2.1 Inleiding
2.2 An agenda for peace
2.3 Digitalisering en robotisering
2.4 Stabilisatieoperaties en counter-insurgency
2.5 De ‘terugkeer’ van oorlog
2.6 Postmoderne en supranationale oorlogvoering
Portret: Manja Blok
DEEL I: EFFECTEN VAN INZETERVARING
3 Inzetervaringen, hun gevolgen en de daaruit voorvloeiende behoeften van veteranen
J. Duel
3.1 Inleiding
3.1.1 ‘… een kostbare herinnering’
3.1.2 Doel, vraagstelling en methode
3.1.3 Opbouw
3.2 Inzetervaringen
3.2.1 Een diversiteit aan ervaringen
3.2.2 Ervaringen tijdens de missie
3.2.3 Reflectie: inzetervaringen
3.3 Gevolgen van de inzetervaringen
3.3.1 Inleiding
3.3.2 Terugkijken op de uitzending
3.3.3 Invloed op het verdere leven in het algemeen
3.3.4 Integreren in familie en samenleving
3.3.5 Persoonlijke groei
3.3.6 Problemen na de uitzending
3.3.7 Reflectie: gevolgen van de inzetervaringen
3.4 Behoeften als gevolg van de inzetervaringen
3.4.1 Inleiding
3.4.2 De behoeften aan herdenken, herinneren, verwerken en bijdragen
3.4.3 De behoefte aan erkenning en waardering
3.4.4 De behoefte om zich te verenigen en elkaar te ontmoeten
3.4.5 De behoefte aan zorg, ondersteuning en dienstverlening
3.4.6 Reflectie: behoeften
3.5 Afsluiting
3.5.1 Ervaringen, gevolgen en behoeften
3.5.2 Tot slot
Portret: Wim van Eekelen en Relus ter Beek
4 Blootstelling aan oorlog en uitzending: De militaire context in Nederland
J. Ambaum & H.G.J.M. Vermetten
4.1 Trauma en verwerking
4.2 Historisch overzicht van mentale beproevingen van militairen onder gevechtsomstandigheden
4.3 Terugblik op de Tweede Wereldoorlog
4.4 Slachtoffers en militaire psychiatrie na de Tweede Wereldoorlog
4.4.1 Slachtoffers
4.4.2 Militaire psychiatrie
4.5 De Nederlandse situatie van eind jaren zeventig tot heden
4.6 Militairen en uitzending anno 2019
4.6.1 Wie is de Nederlandse militair?
4.7 Doe wat je gezegd wordt
4.8 De uitzending
4.8.1 Counter-insurgency en het 3D-optreden
4.8.2 Ambivalente gevoelens en groepsbinding
4.8.3 Junior leadership
4.8.4 Moreel
4.9 Uitzending en potentieel traumatiserende gebeurtenissen
4.10 De gevolgen van confrontaties met schokkende gebeurtenissen
4.11 Stigma en taboe
4.12 Zorg zo dichtbij als nodig en zo veraf als mogelijk
4.13 Signalen en symptomen van aanhoudende stress
4.13.1 Wat zijn de klachten die bij militairen worden gesignaleerd?
4.13.2 Is dit een zorgelijk beeld?
4.14 Beschouwing
Portret: Edwin de Wolf
5 Voorkomen is beter dan genezen: Moral injury vanuit macro- en micro-perspectief
D.E.M. Verweij & T. Molendijk
5.1 Inleiding
5.2 Het ontstaan van het begrip ‘moral injury’
5.3 Moraal en ‘moral injury’
5.4 Een dubbel moreel conflict
5.5 De traditie van de rechtvaardige oorlog en het belang van de ‘juiste intentie’
5.6 Preventie van ‘moral injury’ op micro- en macroniveau
5.7 Conclusie
Portret: Joop Hueting
6 De gezondheidsimpact van militair- en politiewerk: De aard van risicovolle werksituaties van militairen en politiemensen
N. Rietveld
6.1 Inleiding
6.1.1 Werken in een geweldsspectrum
6.1.2 Gezondheidseisen voor militairen en politiemensen
6.1.3 Gezondheidsrisico’s door de aard van het militaire en politiewerk
6.1.4 Onveilige situaties door geestelijke verwonding
6.1.5 Analyse van de empirische literatuur
6.2 Risicovolle werksituaties
6.2.1 Risicovolle werksituaties van militairen
6.2.2 Risicovolle werksituaties van politiemensen
6.3 Omstandigheden rondom het militaire en politiewerk
6.3.1 Omstandigheden rondom het werk van militairen
6.3.2 Omstandigheden rondom het werk van politiemensen
6.4 Conclusie en discussie
6.4.1 Risicovolle werksituaties en omstandigheden
6.4.2 Erkenning en waardering van binnenuit
Portret: Piet de Jong
DEEL II: BELEID EN ORGANISATIE
7 Institutionele context erkenning, waardering en zorg voor veteranen: Veteranenwet, Veteranenbesluit, veteranenbeleid en veteranenorganisaties
E.R. Muller
7.1 Inleiding
7.2 Veteranenwet en Veteranenbesluit
7.2.1 Veteranenwet
7.2.2 Veteranenbesluit
7.3 Veteranenbeleid
7.3.1 Veteranennota
7.3.2 Evaluatie veteranenbeleid
7.4 Veteranenorganisaties
7.5 Afsluiting
Portret: Angelien Eijsink
8 Toezicht op en controle van beleid
A.G. van Ede
8.1 Inleiding
8.2 Wat is toezicht en controle?
8.2.1 De eerste laag bij de uitvoerder: de kracht van klachtenmanagement en openheid
8.2.2 De tweede laag: intern toezicht en controle vanuit de moederorganisatie
8.2.3 De derde laag: extern toezicht en controle
8.3 Een aantal actoren nader belicht
8.3.1 Belangenbehartigers
8.3.2 De Inspecteur der Veteranen
8.3.3 De Veteranenombudsman
8.3.4 De Raad voor civiel-militaire Zorg en Onderzoek
8.3.5 Het parlement
8.3.6 Het ministerie van Defensie
8.4 Werkwijze in de praktijk
8.5 Aandachtspunten en ontwikkelmogelijkheden
8.5.1 De relatie tussen doelen, kaders en toezicht
8.5.2 De relatieve beslotenheid van het veteranenveld
8.5.3 Transparantie over klachten
8.5.4 Governance
8.5.5 Rolneming van de veteraan zelf
Portret: Marie-Louise Tiesinga-Autsema
9 Veteranenorganisaties en belangenbehartiging
H.J. Scheffer & R.P.F. Bijkerk
9.1 Veteranenorganisaties door de tijd heen
9.2 Veteranenverbanden nader bezien
9.3 Een panorama van veteranenorganisaties
9.4 Belangenbehartiging: de lange weg naar een veteranenbeleid
9.5 Het Veteranen Platform nader bezien
9.6 De militaire vakorganisaties
9.7 Actieve belangenbehartiging voor veteranen
9.8 Tot slot
Portret: Durk van der Mei
10 Financiering van de erkenning, waardering en zorg voor veteranen
M. van der Giessen
10.1 Inleiding
10.2 Financiering door Defensie van het veteranenbeleid
10.2.1 Situatieschets
10.2.2 Erkenning, waardering en zorg in een dynamische omgeving
10.2.3 Presentatie van de financiering door Defensie
10.3 Financiering van de materiële zorg
10.3.1 Militair invaliditeitspensioen en compensatievergoedingen
10.3.2 Financiering van geneeskundige verstrekkingen en voorzieningen
10.3.3 Kosten van de verschillende vormen van materiële zorg
10.4 Financiering van de immateriële zorg
10.4.1 Immateriële zorg in historisch perspectief
10.4.2 Huidige immateriële nazorg en zorg voor veteranen
10.4.3 Door Defensie gefinancierde immateriële zorg aan veteranen
10.5 Erkenning en waardering door Defensie-eenheden
10.6 Externe partijen met een subsidierelatie met Defensie
10.6.1 Stichting het Veteraneninstituut
10.6.2 Stichting Nederlandse Veteranendag
10.6.3 Vereniging Veteranen Platform
10.6.4 Stichting de Basis
10.6.5 Veteranenombudsman
10.6.6 Overige subsidies
10.7 Financiering van erkenning, waardering en zorg uit particuliere middelen
10.7.1 Historisch perspectief
10.7.2 vfonds
10.7.3 Steunfondsen voor (oud-)Defensiemedewerkers
10.7.4 Erkenning en waardering op gemeentelijk en regionaal niveau uit publieke middelen
10.8 Tot slot
Portret: Uitvoerder van beleid – Het Veteraneninstituut
DEEL III: ZORG EN ONDERSTEUNING
11 Immateriële zorg en ondersteuning
M.E. Meijer & B.J. Berendsen
11.1 Inleiding
11.2 Context van immateriële zorg voor veteranen
11.3 Historisch perspectief van de immateriële zorg voor veteranen
11.4 Aanzet tot landelijk samenwerken aan zorg voor veteranen
11.5 De oprichting van het Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen in 2007
11.6 Het Landelijk Zorgsysteem anno nu
11.7 Doelstelling, missie en visie van het LZV
11.8 Het klimaat van veteranenzorg is gericht op duurzame gezondheid en herstel
11.9 Immateriële zorg voor de veteraan in werkelijke dienst
11.10 Het belang van de civiel – militaire samenwerking, nu en in de toekomst
11.11 Specifieke context factoren die een rol kunnen spelen bij het aangaan van een behandelrelatie met een veteraan
11.12 Preventie, ondersteuning en aanmelding voor zorg bij het Veteranenloket
11.13 Ketenzorg voor veteranen: het zorgtraject van aanmelding tot uitstroom
Portret: Bol Kerrebijn
12 De veteraan in de context van de naoorlogse psychotraumatologie in Nederland
H.G.J.M. Vermetten & R.J. Kleber
12.1 Veteranen zijn een bijzondere groep in Nederland
12.2 De Tweede Wereldoorlog en haar nasleep
12.3 Verschillende groepen van oorlogsgetroffenen
12.4 De weerslag van rampen en calamiteiten
12.5 Opvang van slachtoffers van geweld in de samenleving
12.6 Nederlandse deelname aan vredesmissies en andere uitzendingen
12.7 Recente ontwikkelingen in het wetenschappelijk onderzoek naar de impact van psychotrauma
12.7.1 Ontwikkelingen in onderzoek en behandeling
12.7.2 Karakteristieken van ontwikkeling van zorg en onderzoek naar psychotrauma
12.7.3 Een snel veranderende infrastructuur
12.7.4 Trends in ontwikkeling van psychotraumatologie
12.8 Beschouwing
Portret: Uitvoerder van beleid – Landelijk Zorgsysteem voor Veteranen
13 Kwaliteit van de zorg vanuit het perspectief van de veteraan
B. van Wijngaarden & D.M.G. Meije
13.1 Inleiding
13.1.1 Het belang van het cliëntperspectief
13.1.2 Een CQ Index voor de veteranenzorg
13.1.3 De ontwikkeling van de CQ Index Veteranenzorg
13.2 De metingen met de CQ Index Veteranenzorg
13.2.1 Ervaringen bij de dataverzameling
13.3 Uitkomsten
13.3.1 Hoe ziet de doelgroep er uit?
13.3.2 Hoe toegankelijk is het LZV?
13.3.3 Hoe goed functioneert de LZV-keten?
13.3.4 De relatie tussen behandelaar en veteraan, en tussen behandelaar en naasten
13.3.5 Wat is de kwaliteit van de behandeling in de ogen van de veteraan?
13.3.6 In hoeverre wijken veteranen in het LZV af van andere cliënten in de ggz?
13.4 Implicaties voor beleid
Portret: Uitvoerder van beleid – Defensie
DEEL IV: VETERANEN EN SAMENLEVING
14 Aandacht en waardering voor veteranen in het publieke domein
M. Elands & Ch. Klep
14.1 Inleiding
14.2 Herdenkingen
14.3 Veteranendagen
14.4 Onderwijs en cultuur
14.5 Media-aandacht
14.6 Beeldvorming in de media
14.7 Parlementaire aandacht
14.8 Slotbeschouwing
Portret: Rob van der Pol
15 Publieke opinies over veteranen: Een kritische lezing
J.S. van der Meulen
15.1 Inleiding
15.2 Beeldvorming
15.2.1 Harde kenmerken
15.2.2 Klassieke begrippen
15.3 Erkenning
15.3.1 Waardering
15.3.2 Eerbetoon
15.4 Missies
15.4.1 Oude oorlogen
15.4.2 Nieuwe oorlogen
15.5 Slotopmerkingen
Portret: Uitvoerder van beleid – Stichting Nederlandse Veteranendag
16 Tie a yellow ribbon: Over het ontstaan en de ontwikkeling van veteranencultuur
R. Moelker & R.P.F. Bijkerk
16.1 Inleiding: cultuur als constructie
16.2 De contouren van een jonge veteranencultuur
16.3 Veteranenculturen vergeleken
16.4 De institutionalisering van veteranencultuur
16.5 Tie a yellow ribbon
Portret: Leen Schreuders
17 Het thuisfront van veteranen
M.D. Andres & R. Moelker
17.1 Introductie
17.2 Het combineren van het militaire werk met het privéleven
17.3 De uitzendcyclus
17.4 Afwezigheid/aanwezigheid
17.5 Communicatie
17.6 Relatiekwaliteit
17.7 Kinderen
17.8 Posttraumatische stressklachten
17.9 Omgaan met de uitdagingen
17.10 Afsluitend
Portret: Bastiaan Everink
18 Veteranen en veteranenbeleid in perspectief
E.R. Muller
18.1 Aandacht veteranen blijft
18.2 Zorg veteranen breed
18.3 Organisatie veteranenbeleid eenvoudiger
18.4 Transparantie en openheid noodzakelijk
18.5 Wetenschap en kennis permanent aandacht
Portret: Hans Brugman
Nawoord
C.J.M. de Veer
Portret: Rudi Hemmes
Auteurslijst
Serie handboeken veiligheid
