Zeer gedetailleerd worden we in Alles transactie wegwijs gemaakt in de wereld van de platformen, met haar verschillende (economische, niet technische) modellen. Waarom? Omdat het aantal transacties via platformen binnenkort zal exploderen en we willen snappen waarom de huidige modellen dan niet meer houdbaar zijn. Toch?
Het boek, Alles transactie van Chiel Liezenberg, Douwe Lyckelama en Shikko Nijland valt uiteen in 2 delen. Het eerste is puur theoretisch, het tweede wat praktischer. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: interacties en transacties, tweezijdige markten en tussenpersonen, customer journey en het koopproces. Verder ‘platformatie'" alle stappen in het koopproces worden door het platform gefaciliteerd. Hoe een platform werkt wordt nauwkeurig gedeconstrueerd.
Interessant hiervan vond ik het verschil tussen het ‘hubmodel' en het ‘netwerkmodel'. Bij een hub kunnen twee partijen alleen met elkaar interacteren als ze op hetzelfde platform zitten, denk aan de social media met Facebook en Twitter. Bij een netwerk kun je platform onafhankelijk met elkaar interacteren, denk aan de telecommarkt met T-Mobile en Vodafone.
Daarna gaan we dieper in op data: transactiedata, gebruikersdata, gedragsdata. Data als de basis voor het wederzijds vertrouwen bij transacties. Immers: internet is ondoorzichtig, we weten nooit met wie we precies te maken hebben. Daarom vertrouwen we het platform, niet de tegenpartij bij een transactie. Ook al is het platform, zoals Airbnb, geen partij in die transactie, alleen tussenpersoon. Het platform verzamelt tijdens haar ‘onboarding' methode allerlei data van haar gebruikers om dat vertrouwen waar te kunnen maken.
De platforms gebruiken die data echter ook als iets dat je (als platform) te gelde kunt maken. Dat is een beetje oneerlijk: jij bent ook partij in de transactie, maar jij hebt die waardevolle data niet. Dit is het probleem van de data benefit balance. Zou het niet mooi zijn als je als gebruiker je eigen data kon verkopen? Nou, dat kan al, met Datacoup, Citizen.me en People.io. Maar ideaal zou natuurlijk zijn om 1 standaard te hebben, waarbij je je data aan allerlei partijen kunt verkopen met behulp van een gestandaardiseerd format. Zover zijn we echter nog niet.
Tot zover is het boek bijzonder informatief, maar wel wat taai. Deels door de schrijfstijl, deels door het jargon dat bij de modellen hoort. Ik moest stukken echt 2x lezen voordat het goed tot mij doordrong. (Ik zag later dat de Jury van 2019 deze ‘uitdaging aan de lezer' ook benoemde.) Na elk hoofdstuk is een samenvatting opgenomen. Dat is erg handig als je het boek niet in 1x uitleest. Zoals ik.
Ik vond de laatste 50 bladzijden het interessantst: hier wordt uitgelegd waarom we een infrastructurele oplossing nodig hebben en wat er precies ‘gefixt' moet worden om dat mogelijk te maken.
Het aantal transacties staat op punt te exploderen, stellen de auteurs in dat deel. Waarom? Ten eerste door de toename van nieuwe internetgebruikers (uit Azië, het Midden-Oosten en Afrika), verder door een groei van de sharing economie (het peer-to-peer ruilen, delen en verhuren van steeds meer spullen), en tenslotte door het Internet of Things (IoT). Feitelijk is het IoT de grote schuldige, men verwacht 10x zoveel transacties in 2023. Realiseer je je dat allerlei apparaten ‘juridische' transacties kunnen aangaan? Denk aan een koelkasten die melk bestelt. Dat doen die smart apparaten natuurlijk niet autonoom. David Birch noemt dit IDIoT: naïef als je denkt dat het makkelijk zal gaan. Er zitten natuurlijk mensen achter die de verantwoordelijkheid hebben voor die transacties. Dus is er een koppeling nodig met een menselijke ID, een soort machtiging. We praten dan over honderden miljarden transacties met machtiging, daarvoor is een gedeelde basisinfrastructuur nodig.
Wat we nu hebben is op dit moment al onhandig: een portemonnee vol kaarten, een hoofd vol wachtwoorden, een mobieltje vol apps. De huidige gefragmenteerde markt vereist steeds weer aanmelden en identificeren. Raar eigenlijk, in real life hebben we één paspoort waar we overal mee terecht kunnen, geen stapels gekleurde boekjes, eentje voor ieder land waar we naar toe gaan.
Door die transactie-explosie is er straks een andere oplossing nodig. De auteurs pleiten voor een infrastructurele oplossing, die ingebakken zit in het internet en gebaseerd is op natuurkundige, kosmische wetten. Helaas wordt niet uitgelegd welke wetten dat dan zijn.
Voordat het zover is, zijn 2 big fixes nodig. De eerste is het fixen van de vertrouwens-paradox (we moeten weer vertrouwen krijgen in het internet, maar hebben dat nu niet door fake news, data lekken, verkoop van data). De tweede is de data benefit balance. Als we nu al geen controle hebben en daar gefrustreerd over zijn, wordt dit alleen maar erger als er zoveel meer transacties zijn. Ook voor het platform zou het beter zijn als de balans wordt hersteld, want de verantwoordelijkheid wordt te groot om alleen, zonder ‘hulp' van de gebruiker, te kunnen managen. Niet in het minst door het risico op boetes vanuit de GDPR. De techniek om gebruikers de controle te laten hebben is er al, bijvoorbeeld met Solid of Qiy. Waar zal het initiatief vandaan komen? En wanneer?
Naast informatief en een beetje taai is Alles transactie bijzonder mooi uitgevoerd qua design en kleurgebruik. Op elke bladzijde staat wel een tekeningetje van een model, wat soms niet heel veel toegevoegde waarde heeft maar het breekt wel de tekst. Ook de kaders, met daarin cases, achtergronden en verdieping, plus de verwijzingen in de kantlijn, zijn mooi uitgevoerd en vormgegeven. De plaatsing van de kaders vond ik niet overal even prettig: het onderbreekt de hoofdtekst vaak midden in een zin. En de kaders overslaan is geen optie, daar staan de interessantste zaken in.
Over Peppr bijvoorbeeld. Een hub met asymmetrische propositie, denk ik. Wat denk jij?
Over Elly Stroo Cloeck
Elly Stroo Cloeck is project- en interim-manager op het gebied van Finance, Internal Audit en Risk Management. Daarnaast schrijft ze recensies en samenvattingen van managementboeken.
