Wopereis' vorige boek had veel weg van een ontdekkingstocht naar de binnenwereld van de mens, in dit nieuwe boek verbindt hij de binnenwereld van de mens met die van de organisatie. Daarmee neemt vanuit organisatieveranderingsperpectief de relevantie toe. Hij sluit elk hoofdstuk af met een paragraaf over wat je als individu kunt doen in je organisatie en wat je als organisatie kunt doen.
Bezieling werkt gaat over denken, handelen en organiseren en de samenhang ertussen. Het denken over onszelf en over de organisatie waar we deel van uitmaken heeft een tamelijk filosofische ondertoon, en komt ook terug in het handelen - in de zin van realiseren van waarover je gedacht hebt, zelf en met elkaar - en het organiseren. Organiseren is voor Wopereis vooral het organiseren van betekenisvolle rust, stilte en ledigheid te midden van de hectiek van alledag. Deze boeddhistische inspiratie komt met name in het laatste hoofdstuk duidelijk naar voren. In het lege midden kunnen we luisteren, ons open stellen, ontvankelijk zijn voor signalen, maar juist ook de ruimte vinden voor het nieuwe, de schepping, bezieling en creativiteit die we helaas in onszelf en organisatie zo vaak ontberen.
Wopereis ontwerpt een bronnenmodel voor groei en ontwikkeling. In het midden bevindt zich de bezieling: de energie van plezier, passie en vervulling die door de organisatie heen stroomt en iedereen kan aansteken. Deze bezieling leidt tot resultaten en niet omgekeerd. De kring rond de bezieling noemt Wopereis het vertrouwen. Immers, net als bezieling is vertrouwen ook de fundamentele bron van groei en ontwikkeling. Zonder vertrouwen in jezelf, de ander en het universum overheersen angst en wantrouwen en komt niets tot stand.
Derde bron is het kringbewustzijn: het besef dat je alleen werkelijk individu kunt zijn in een gemeenschap, en andersom dat een echte gemeenschap bestaat uit waarachtige individuen die verantwoordelijkheid durven nemen voor zichzelf en de gemeenschap waar ze onderdeel van zijn. Mensen worden gedreven door krachtige waarden en een bovenpersoonlijk geweten. Het is een uitnodiging om samen met anderen tot inzicht te komen en de eigen kwetsbaarheid te tonen. De stap naar de vierde bron - leiderschap - is niet groot meer. Juist in verbinding met anderen openbaren zich leiderschap (levend houden van de bezieling in de organisatie) en persoonlijk leiderschap (volgen van je roeping, niet laten bepalen door weerstand, tonen wie je bent, je daden onder ogen zien, dienstbaar zijn aan de wereld).
De vijfde bron - zelfonderzoek - is misschien wel de belangrijkste bron van groei en ontwikkeling, omdat je niet alleen in de spiegel durft te kijken, maar ook anderen uitnodigt naar jou te kijken. En zo te leren van wat je ziet en wat er gezien wordt. Dat onderzoek gaat van maskers, via schaduwen en beelden naar kwaliteiten en bezieling.
De zesde bron gaat over verantwoordelijkheid in de meest brede zin van het woord en hangt samen met het besef mede-eigenaar te zijn en daaraan bij te dragen: aan jezelf, je medemens, het collectief, het leven als geheel. Het is de essentie van volwassenwording.
De zevende en achtste bron zijn vooral bepalend voor de wijze van zuivere, effectieve communicatie in een organisatie. Allereerst waarachtigheid: je onthouden van liegen, kwaadspreken en onzinnige en ruwe taal. Hiervoor is moed nodig, maar ook bescheidenheid, timing, toonzetting en mededogen.
Tot slot: mededogen, dat weliswaar nauw samenhangt met waarachtigheid, maar onmisbaar is in de chemie van elke werkelijke verbinding en samenwerking, zoals Wopereis ons voorhoudt. Juist dit mededogen drukt kracht en compassie uit. Geen medelijden, maar mededogen.
Het boek is interessant voor iedereen die verantwoordelijk is en verantwoordelijkheid wil nemen voor meer balans in zijn of haar organisatie. Het boek laat zien dat aandacht voor de binnenkant van organisaties bitterhard nodig is om gezond tegenwicht te bieden aan al dat ‘managerial' ge(re)organiseer van de resultaat- en prestatiegerichte buitenkant van organisaties. Het boek is een oproep om af te dalen naar zin en betekenis, om daardoor te kunnen groeien en ontwikkelen. In die zin staat het boek enigszins in de traditie van het veranderkunde vanuit de Why-vraag (waarom en waartoe). Bezieling werkt leest goed weg en maakt gebruik van inzichten uit de literatuur en de ervaringspraktijk van het ITIP, waar Wopereis directeur van is.
Over Paul Misdorp
Paul Misdorp is Directeur van VinNDT (Veranderen in Nieuw Denken Toepassen) en kennispartner van Zeelenberg, adviseurs voor Mens en Organisatie en van House of Coherence.
