‘Never judge a book by its cover’ is een bekend gezegde. Maar soms zie je een boek waar je hart sneller van gaat kloppen. Bij De Atlas van Beckeringh onder redactie van Martin Hillenga, Reinder Reinders en Auke van der Woud was dat bij mij het geval. Het eerste dat namelijk opvalt is dat het een werkelijk prachtig vormgegeven boek is. Eenmaal in mijn handen liet ik het niet meer los. ‘De atlas van Beckeringh’ gaat over Theodorus Beckeringh en over het Groninger landschap. En denk je aan Groningen, dan zie je borgen. Borgen zijn adellijke landhuizen uit vorige eeuwen. Ze bestaan vaak uit een 'steenhuis' en een simpel verdedigingswerk uit de 14e of 15e eeuw met dikke muren waarin rijke boeren konden vluchten in tijden van gevaar.
Theodorus Beckeringh publiceerde in 1781 zijn beroemde kaart van de provincie Groningen, met in de kaartrand 24 borgen. Hij besteedde 33 jaar van zijn leven aan een hobby die uitgroeide tot een levenswerk. Tot voor kort was het bestaan van een groot aantal voorstudies voor deze kaart onbekend. Reinder Reinders, een van de auteurs, kwam met het idee om deze voorstudies bij elkaar te brengen en een boek samen te stellen. In dit allesomvattende boek staan nieuw ontdekte details. Er bleek een tweede kaart van Beckeringh te bestaan. Deze was als oorlogsbuit in een Frans archief terecht gekomen. Na deze ontdekking, begon het project gestaag te groeien. Intrigerend aan de kaart en de voorstudies is de dynamiek die eruit blijkt. Langs de kust werd ingepolderd, in het binnenland werden de veengebieden ontgonnen. Het boek bevat vele honderden kaarten en foto’s waardoor het landschap tot leven komt.
De atlas van Beckeringh is een zeer bijzonder boek. Het is dik, groot en zwaar. En gedetailleerd. Het boek telt 368 pagina's met reproducties van alle kladkaartjes en voorstudies van de borgen. Verder is het aangevuld met mooie foto's van het huidige landschap. Daardoor kun je vanuit je stoel een echte ontdekkingstocht maken door het Groninger landschap. ‘De atlas van Beckeringh is een ambitieus boek en in mijn ogen uniek in zijn soort. De vele unieke kaarten, tekeningen en historische afbeeldingen bieden een vaak verrassende blik op de wereld die Beckeringh onder ogen heeft gehad.
Ik val wellicht in herhaling maar zelden zag ik zo'n mooi boek. En omdat de Groninger borgenkaart de aanleiding is kan een losse reproductie van die kaart natuurlijk niet ontbreken. De Atlas van Beckeringh is ‘ain pronkjewail!’, gaat dat zien!
Over Brigitte Koehler
Brigitte Koehler is gespecialiseerd in arbeidsmarktbeleid en loopbaanadvies.
