Duurzaamheid moet anders ingevuld worden, en Siegenbeek van Heukelom en Kluiters doen hier een voorstel voor. Zij zijn van mening dat zowel organisaties als medewerkers het voortouw kunnen, en moeten, nemen. In Duurzame ambitie, impact maken met je carrière beschrijven ze hoe je deze verandering kunt realiseren. En dat gaat door middel van persoonlijk duurzaam leiderschap, duurzaam leiderschap op de werkvloer en het vormgeven van de ideale duurzame organisatie.
Persoonlijk duurzaam leiderschap
Siegenbeek van Heukelom en Kluiters beginnen Duurzame ambitie met een verhaal over de noodzaak om actie te ondernemen. We overschrijden allerlei grenzen en naderen mogelijke kantelpunten. Herstel wordt moeilijker naarmate we deze punten passeren, en we moeten ons aanpassen aan nieuwe situaties. Toch kun je op veel verschillende manieren zelf invloed uitoefenen. Door het goede voorbeeld te geven, de publieke opinie te beïnvloeden en aandacht te schenken aan duurzaamheid. Je kunt met je dagelijkse gedrag - denk aan koop-, stem-, en investeringsgedrag, maar ook als influencer, activist en werknemer - een verschil maken. Over een carrière van ongeveer 80.000 uur kun je voor een groot deel zelf bepalen hoe je die tijd besteedt, bijvoorbeeld door zorgvuldig te kiezen bij welke werkgever je aan de slag gaat.
Psychologische valkuilen
Psychologische valkuilen belemmeren ons vaak in het maken van verschil, zo stellen de auteurs. Dit gaat onder andere over de theorieën van Kahneman, Kahan en Steg. Een belangrijk inzicht is dat we de duurzame waarden van anderen vaak onderschatten. We denken dat de meerderheid niet gelooft in klimaatverandering, terwijl uit onderzoek blijkt dat slechts twee procent is. Nog eens twee procent gelooft dat klimaatverandering niet door de mens wordt veroorzaakt. Dat betekent dat we al heel snel heel veel mensen mee kunnen krijgen met veranderingen!
De auteurs gaan onder andere in op de zogenaamde small wins, gericht op het veranderen van de gehele organisatie. Bijvoorbeeld iemand die naar IT stapt om Google als zoekmachine te vervangen door het milieuvriendelijkere Ecosia. Maar nu niet allemaal gelijk naar de IT-afdeling stappen, er zijn nog veel andere manieren die werken!
Duurzaam leiderschap op de werkvloer
Als professional, leidinggevende of lid van het topmanagement kun je duurzaam leiderschap uitoefenen. Als professional kun je kiezen voor een werkgever die zich inzet voor duurzaamheid, zoals een bedrijf dat zich richt op het verbeteren van duurzaamheid in plaats van bijvoorbeeld Shell. Ook binnen je rol kun je actie ondernemen, van kleine successen (small wins) en laaghangend fruit tot langetermijnbeleid.
De ideale duurzame organisatie
Hoe ziet de ideale duurzame organisatie eruit? Dat is het onderwerp van het laatste deel. Bij dergelijke organisaties moet het doel leidend zijn, niet de aandeelhouder. We moeten anders kijken naar de resultaten van een organisatie, niet alleen financieel. Maar ook door het meten van ‘Doing no harm’. Dit gaat onder andere over prijzen waarin de milieuimpact is meegenomen.
Als organisatie zou je kunnen overwegen om op basis van de zes kapitalen (ontwikkeld door het Impact Institute) te meten:
- Financieel kapitaal
- Geproduceerd kapitaal
- Intellectueel kapitaal (bijdrage aan de voorraad beschikbare kennis op de wereld)
- Natuurlijk kapitaal (hoe hebben je activiteiten de natuur gebaat of geschaad)
- Menselijk kapitaal (aantal gecreerde banen, ongelijkheid in salarissen tussen mannen en vrouwen)
- Sociaal kapitaal (bijdrage aan maatschappij, zoals betaalde belastingen, niet luisteren naar klachten van klanten)
De oproep van de auteurs is om anders te gaan organiseren, circulair te gaan opereren met nieuwe businessmodellen. En dan niet downcycling (van een afvalstroom een inferieur product maken dat daarna alsnog weggegooid moet worden), maar echt circulair. Dat begint al bij het productontwerp.
Motor van de economie
Duurzame ambitie leest lekker, je blijft erin lezen. Een zin in het bijzonder raakte mij het meest: ‘De natuur is de motor van onze economie’. En dat klopt natuurlijk helemaal, grondstoffen komen uit de natuur, daarmee maken we producten. Maar volgens mij beleven de meeste mensen dat niet op deze manier, natuur is er voor de ontspanning. Mooi zijn ook de voorbeelden van de auteurs zelf.
Duurzame ambitie laat zien dat het zeker kan. Uit onderzoek blijkt dat 96 procent van de medewerkers positief staat tegenover het verbeteren van het klimaat. Daarmee beschrijft het boek een positieve toekomst, als we deze medewerkers kunnen activeren kan er een groene golf ontstaan! En wil je eens weten hoe je er nu zelf als persoon of als organisatie voor staat of wat je kunt gaan doen? Ga dan naar appendix B met daarin een checklist met duurzame acties en gedragingen en begin!
Dit artikel staat in het julinummer van Managementboek Magazine. Deze editie lees je hier >
Over Jan Hoogstra
Jan Hoogstra heeft meer dan 25 jaar ervaring als IT-adviseur en IT-auditor bij grote accountants- en adviesbureaus. Tijdens zijn loopbaan heeft hij veel opdrachten gedaan op het gebied van informatiebeveiliging en optimalisering van de inzet van IT. Jan is directeur bij CognoSense, dat gespecialiseerd is in de menselijke kant van IT.
