De autobiografie is in Nederland een onderontwikkeld genre. We zouden onze geschiedenis zoveel beter begrijpen als de hoofdrolspelers in die geschiedenis hun wederwaardigheden aan het papier zouden hebben toevertrouwd. Vooral ook hun overwegingen waarom ze bepaalde zaken wel of niet hebben gedaan. Amerikanen hebben zich de kunst van de autobiografie veel beter eigen gemaakt. Daarom ook kunnen wij nu kennis nemen van denken en doen van Edward Kennedy. Nederlandse politici en captains of industry kunnen een voorbeeld nemen aan 'Het verhaal van mijn leven', de slappe Nederlandse titel van het veel meer gelaagde 'True Compass'. Edward Moore was het jongste kind uit het gezin van de beroemde Kennedy's. Hij was een nakomertje. Hem werd al vroeg duidelijk gemaakt dat zijn broers werden klaargestoomd voor belangrijke posities in de Amerikaanse samenleving. Ook Teddy werd gedrild en al vroeg naar strenge kostscholen gestuurd. Vader Joe hield hem steeds voor dat hard werken, rechtvaardigheid en eerlijkheid belangrijke deugden in het leven zijn. Van flauwe grappen was pa niet gediend. Toen Ted als student zijn auto versierde met een claxon die het geluid maakte van een bange koe, schreef zijn vader hem een brief dat hij niet van dit soort flauwekul gediend was. Het eerste deel van het leven van de jongste Kennedy werd bepaald door twee zaken. Ten eerste de rampspoed die de familie overkwam door vroegtijdig overlijden van drie broers, eerst de oudste zoon Joe, toen president Jack en daarna presidentskandidaat Bobby. Ook het dodelijk ongeluk van een zus en de geestelijke handicap van een andere zus drukten een stempel op de ontwikkeling van de jongste zoon. Daarnaast maakte hij een aantal misstappen die hem het odium gaven van een wildebras: drankmisbruik, affaires met dames, fraude op de universiteit en als klap op de vuurpijl de dood van Mary Jo. Dat hij jaren later aanwezig was bij een braspartij waarna een neef beschuldigd werd van verkrachting, maakte het beeld niet veel beter. In het tweede deel van zijn leven revancheert Kennedy zich op voorbeeldige wijze. Hij wordt een meer dan gerespecteerd lid van de Senaat. Bijna 50 jaar heeft hij Massachusetts als senator vertegenwoordigd. Hij heeft aan de wieg gestaan van veel belangrijke wetten. Ook heeft hij eraan bijgedragen dat het gezag van de Senaat ook in de laatste 10 turbulente politieke jaren overeind bleef. Na zijn overlijden werd hij door vriend en vijand omstandig geprezen voor zijn wetgevende kwaliteiten. In Nederland werd vooral de tragische dood van Mary Jo in 1969 weer opgerakeld. In de VS lag het accent vooral op de 40 jaar daarna. De memoires van Kennedy zijn om twee redenen interessant. Niet voor de nieuwswaarde. Mensen die daarin geïnteresseerd zijn kunnen beter een van de twee overigens voortreffelijke biografieën lezen die er over Ted zijn verschenen: 'Last Lion: The Fall and Rise of Ted Kennedy' (prachttitel!) van Peter Canellos of 'Ted Kennedy, the dream that never died' van Edward Klein. Kennedy zelf geeft een mooie weergave van zijn opvoeding, van de manier waarop hij met zijn fouten heeft geworsteld en van de manier waarop hij, vooral met hulp van zijn tweede vrouw Vickie, zijn bestemming in politiek en samenleving vindt. Boeiend om te lezen hoe mensen ook op latere leeftijd een rechte rug kunnen krijgen! De manier waarop hij over de Amerikaanse politiek schrijft is daarbij heel leerzaam. Vooral voor Nederlanders die zo'n hekel hebben aan ons gepolder is het ontnuchterend om te zien dat we daar helemaal niet zo uniek in zijn als we wel eens willen denken. Ook in Washington wordt er heel wat afgepolderd.
Over Ton Horrevorts
Ton Horrevorts (1950-2011) was onder andere directeur van HMSmanagement, partner voor de overheid in transformatieprocessen. Hij was jarenlang als adviseur betrokken bij veranderings- en vernieuwingsprocessen in de publieke sector en geïntrigeerd door het vertrouwensprobleem van de overheid.
