Hoe bouw je een High Performance Organisatie?

Andre de Waal beschrijft in zijn boek 'Hoe bouw je een High Performance Organisatie' op concrete wijze welke stappen je moet zetten en geeft een draaiboek voor elke te nemen stap. In zijn visie is een High Performance Organisatie een organisatie die gedurende vijf of meer jaren steeds betere financiële én niet financiële resultaten behaalt dan vergelijkbare organisaties, door zich op gedisciplineerde manier te richten op wat echt van belang is voor de organisatie. De aanpak is praktisch, het boek is gemakkelijk te lezen, overzichtelijk ingedeeld en geeft veel concrete voorbeelden. Door een HPO te worden kun je structureel hogere opbrengstgroei en winst ten opzichte van je concurrenten realiseren. In dit boek wordt veel aandacht besteed aan de duurzame factoren zoals klant- en medewerkerstevredenheid, maar deze blijven lastig te meten en de onderbouwing blijft zeer algemeen. Vertrouwen hebben in dit raamwerk betekent automatisch ook vertrouwen in je eigen geloof dat het gaat om duurzaam investeren in klant en medewerker en minder om financiële resultaten op korte termijn. Naar mijn mening zijn zaken als bijvoorbeeld Jim Collins 'eerst wie, dan wat', uitwerking van het 'egel-principe' en blijvend oog hebben voor de 'harde feiten' als vanzelfsprekend voor het HPO-raamwerk. Het boek behandelt vijf pijlers om een HPO te worden: 1. kwaliteit van management, 2. openheid en actiegerichtheid, 3. langetermijngerichtheid, 4. continue verbetering en vernieuwing en 5. kwaliteit van medewerkers. Van elke pijler weten we, al jaren, dat deze cruciaal is voor succes. Vele managementschrijvers hebben dit, veelal op onderdelen, al besproken. Dat De Waal ook veel aandacht besteedt aan de concrete uitwerking van 'openheid en actiegerichtheid' is wel nieuw. Dit vind ik de meest originele pijler, want hier heeft De Waal het over de gerichtheid in een organisatie om te experimenteren, om niet geheimzinnig te doen over fouten, maar daarvan te leren. Het is heel goed dat juist dit aspect een pijler vormt omdat dit punt, mijns inziens, altijd onderschat wordt. In navolging van Jim Collins c.s. bespreekt ook De Waal uitgebreid de wetenschappelijke aanpak. Het verschil met Good to Great is dat de doelgroep niet gekozen is op basis van financiële parameters en op westerse profitorganisaties. Bij het HPO-onderzoek vond er geen selectie plaats voorafgaand aan het onderzoek. Zowel goed- als slechtpresterende (willekeurig uit alle windhoeken en geledingen gekozen) organisaties werden in het onderzoek opgenomen. Van de gevonden 189 factoren bleven er uiteindelijk 35 van over als echt onderscheidend voor HPO's. In dit boek komen lijnen van Collins (Good to Great), Kotter (Leiderschap bij verandering) e.a. mooi bij elkaar en wordt nog eens aangetoond dat goed leiderschap en consistente gedisciplineerde aandacht voor uitvoering, communicatie, mensen en omgeving de basis vormt voor een succesvolle organisatie. De raakvlakken met Jim Collins' laatste boek Great by Choice zijn groot: ook Collins spreekt van een gedisciplineerde aandacht van het management. Als lezer herken ik in de aanpak hoe een HPO te worden duidelijk het achtfasenveranderproces van Kotter. De Waal maakt wel een verschil door veel meer aandacht te besteden aan het 'hoe'. In dit boek bewijst De Waal niet alleen. Hij geeft ook vele praktische handvatten hoe dit model gehanteerd kan worden wanneer je als leider besluit om het roer om te gooien om succesvoller te willen worden in kwalitatieve en kwantitatieve zin. Andre de Waal besteedt overigens wel erg veel aandacht aan de wetenschappelijke onderbouwing – het lijkt wel of hij iets goed te maken heeft. Verder kan ik niet overzien hoe een 'random' selectie uit organisaties die slecht of goed presteren beter zou zijn dan een voorselectie van goed presterende bedrijven op basis van een aantal parameters. Andre de Waal geeft veel praktische handvatten hoe je de verschillende stappen kunt uitwerken zodat je als manager de neiging krijgt er zelf mee aan de slag te gaan. Hij adviseert echter ook om je te laten begeleiden bij het traject. Dat lijkt me zeer verstandig gezien de ervaring dat lijnmanagement nu een keer geneigd is zich met de 'waan van alledag' bezig te houden en aandacht voor veranderen echt specialistische aandacht vergt. Commitment van het topmanagement is wel cruciaal zoals met elke duurzame verandering. Een organisatie kan een diagnose (laten) maken: hoe staan we op de vijf pijlers van een HPO? Aan de hand van de score kan het management dan vaststellen waar te beginnen met een verbetertraject. Een belangrijk punt dat De Waal toevoegt is dat organisaties niet moeten beginnen aan een dergelijk traject wanneer blijkt dat de scores onderling te veel verschillen: bijvoorbeeld wanneer één pijler duidelijk slechter scoort dan de anderen. Dan moet er eerst gezorgd worden dat die pijler beter gaat scoren. Elke pijler van HPO wordt toegelicht aan de hand van cases en uitspraken van leiders van HPO's. De concrete uitwerkingen per pijler en van de diverse fases van het transitieproces kunnen ook gebruikt worden door bijvoorbeeld HR-managers om HR-beleid vorm te geven. Een intensief MD-traject en ontwikkelprogramma voor medewerkers is m.i. een voorwaarde om een HPO te worden. Er komen ook waarschuwingen aan bod: waar moet je voor uitkijken, waar liggen de valkuilen. In het laatste hoofdstuk besteedt de Waal aandacht aan de voordelen van het toepassen van het HPO-raamwerk en brengt daarbij vooral kwalitatieve factoren naar voren zoals: 'betere houding van de medewerkers, betere samenwerking, betere organisatie, betere financiële resultaten en concurrentievoordeel'. Ondanks het feit dat in dit boek niets nieuws onder de zon is vind ik dat De Waal aansprekende modellen fantastisch heeft verwerkt in een werkzaam raamwerk dat ook nog heel veel concrete handvatten biedt. Het boek helpt om inzicht te verkrijgen en te focussen. Waar zijn eerste boek 'Maak van je bedrijf een toporganisatie' wel erg algemeen was maakt hij dat nu goed met de concrete uitwerking in 'Hoe bouw je een High Performance Organisatie'. Kortom: een boek dat elke manager niet alleen in zijn kast moet hebben staan maar waar hij concreet mee aan de slag gaat!