Saab over de kop

Ik heb het boek met plezier gelezen en heb de indruk daarmee een beeld te hebben van wat er zich heeft afgespeeld in de nadagen van Saab. Ik twijfel niet aan de journalistieke capaciteiten en integriteit van de auteurs, maar het feit dat er geen sprake is van hoor en wederhoor - Victor Muller heeft zijn medewerking geweigerd; 'als er al een boek moet komen, dan schrijf ik dat zelf wel' - waarmee veel passages uit de tweede hand wordt beschreven, werpt een schaduw. De gebeurtenissen tijdens cruciale bijeenkomsten tussen hoofdpersonen worden beschreven als waren de auteurs er persoonlijk bij. Dat helpt het boek leesbaar te houden maar roept ook twijfels op. De geraadpleegde bronnen zijn vermeld, maar brengen ons als lezer nauwelijks als getuige in de directiekamers. Daarnaast wordt er verwezen naar bronnen die dichterbij het podium waren, maar niet vermeld mogen worden. Dat laat onverlet dat de verslagen uit de eerste hand node missen om het relaas te valideren. Daarbij komt dat mij als lezer het gevoel bekruipt dat de auteurs jegens Victor Muller niet helemaal onbevooroordeeld zijn. Zelf ken ik Muller niet anders dan via zijn publieke optredens, geen enkele reden dus om het voor hem op te nemen. Verder staat het voor mij vast dat iemand die zo'n nederlaag lijdt fouten heeft gemaakt en in dit geval met name de hand heeft overspeeld. Maar zelfs in de passages waarbij de sterkten van Muller en zijn opportunisme, een onmisbare eigenschap die ondernemers onderscheidt van veel managers, worden beschreven proef je een zweem van leedvermaak. Dat begint al bij de subtitel. Waar 'Saab over de kop' een briljante vondst is, vind ik 'De nederlaag van Victor Muller' tendentieus. Los van nieuwsgierigheidbevrediging biedt het boek voldoende om het in de categorie managementliteratuur te plaatsen. Allereerst is er het onaflatende relaas van tegenvallers die Muller te verwerken heeft gekregen. De wijze waarop de drive die Muller tentoon heeft gespreid - nooit op te geven en te blijven vechten - is beschreven, komt meer binnen dan heel veel inspiratie- en motivatieboeken. Tsjakka voor professionals. Daarnaast worden verschillen in zakelijke culturen blootgelegd, al had daar in mijn beleving nog wat meer op mogen worden ingezoomd. Uiteindelijk mag je concluderen dat de het mislukken van cruciale onderhandelingen is toe te wijzen aan onvoldoende sensitiviteit in het afstemmen van de wijze van zakendoen tussen de Nederlandse, Zweedse, Amerikaanse en Chinese hoofdrolspelers, met daar tussendoor een in zijn eer gekrenkte Rus die vanuit een eigen agenda grote invloed heeft op de ontwikkelingen. Al met al een lezenswaardig boek dat voor ondernemers die zaken doen in China eigenlijk een must is. Iedereen die denkt te weten hoe het werkt in het land van de rijzende zon vergist zich. Muller liet zich in China bijstaan door een in dat land en de auto-industrie zeer ervaren bruggenhoofd. Desondanks waren het de Chinezen die het spel op alle fronten hebben gewonnen, de verzachtende omstandigheden van financiële en daarmee tijdsdruk bij Muller cs. ten spijt.