Geen wonder dat je als interim manager of organisatie-adviseur vaak het gevoel hebt een vertrouwenspersoon of huwelijkstherapeut te moeten zijn. Vertrouwen is één van de belangrijkste factoren voor een goede relatie. Of het om een relatie binnen een huwelijk, gezin, sportteam of een organisatie gaat, doet feitelijk niet ter zake. Als er geen onderling vertrouwen is, dan is de relatie nooit optimaal en wordt het ook heel moeilijk om er uit te halen wat er in zit. Vertrouwen moet groeien en heeft dus tijd nodig. Maar het huidige haastige bestaan laat het kennelijk niet toe om dit te laten gebeuren. Veel opdrachten hebben inderdaad het karakter van een vertrouwenscrisis tussen papa, mama en hun kinderen. Er moet soms echte relatietherapie aan te pas komen om ze weer enigszins met elkaar door één deur te laten gaan, maar vaak is het ook zo dat er gewoon geen vertrouwen is in eigen kunnen of het kunnen van een ander.
Een klus word je, soms in vertrouwen, toevertrouwd omdat men de rest van de organisatie niet vertrouwt er goed mee om te kunnen gaan. Het wordt vaak ook als nadelig gezien voor de eigen carrière om kennis te delen. Kennis betekent voor velen nog steeds macht. De continue wisselwerking tussen verraad en vertrouwen staat centraal in dit boek van Dennis en Michelle Reina. Was vertrouwen ook niet het kernelement van de eerste ruilhandel? 'Ik vetrouw er op, dat jij mij een gezonde koe ruilt voor een gezond paard', of iets dergelijks? Hoezeer worden dit soort transacties tegenwoordig beheerst door machtsposities (geld, hiërarchie)? Verraad (groot of klein) noemen de Reina's als voornaamste afbraakelement van het vertrouwen in een relatie.
Verraad kan in heel kleine dingen zitten. Een verkeerde opmerking in het bijzijn van anderen, een ongelukkige woordkeus, het kan al voldoende zijn voor een behoorlijke vertrouwenscrisis zonder dat men zich daar van bewust is. Het continue spel tussen verraad en vertrouwen is zeer dynamisch en complex. Dennis en Michelle pogen met hun boek de lezer meer begrip bij te brengen van deze dynamiek. Theorie, voorbeelden en modellen worden aangevuld met pragmatische vragenlijstjes en oefeningen, die je kunnen helpen het vertrouwensniveau in een relatie te onderzoeken en er iets aan te doen om het te verbeteren of zelfs te herstellen. Hierbij wordt niet vergeten, dat het niet alleen om vertrouwen tussen individuen gaat, maar ook om vertrouwensrelaties tussen teams, afdelingen, organisaties enzovoort. Soms heeft het de neiging van een modelaanpak. Dat is de Amerikaanse saus denk ik maar even. Laat u er niet door afleiden. De wisselwerking tussen vertrouwen en verraad wordt wel duidelijk. U moet er heel bewust mee omgaan. Niemand is volledig van vertrouwen. Iedereen pleegt wel eens verraad. Som groot, soms klein. In die zin is het boek ook wel een zelftest. Als vanzelf betrekt u voorbeelden uit uw eigen omgeving en ervaringen in het verhaal. Dat kan soms heel leerzaam zijn, maar ook wel confronterend. Nuttig materiaal voor leidinggevenden, personeelsmanagers, interim managers, organisatie adviseurs en coaches. Durf uzelf de spiegel eens voor te houden, zou ik willen adviseren.
Over Henk Hogeweg
Henk Hogeweg is organisatieanarchist bij DeLimes I Invloed te Zwammerdam, coauteur van het boek 'Inleiding in het chaosdenken' en bestuurslid van de Stichting Vanwoodman Society for Knowledge Productivity. Henk Hogeweg maakt zich sterk voor het toepassen van Rijnlandse organiseerprincipes in organisaties. U kunt reageren op zijn recensie via henk.hogeweg@delimes.nl
