Dat online trainen anders is dan trainen op locatie, hebben we inmiddels allemaal wel ervaren. Als trainer en/of als deelnemer. Breindeskundigen en opleiders Van Dinteren en Nijsmans laten zien hoe je een training zo breinvriendelijk kunt maken, met als doel natuurlijk om je training zo effectief mogelijk te maken. Wat werkt, wat werkt anders en wat werkt niet? Ze doen dit aan de hand van de vijf voorwaarden waaraan voldaan moet worden om het brein in de ‘leerstand' te krijgen: veiligheid en aandacht voor emotie, de mogelijkheid om informatie te verwerken, verbinding, gebruik van zo veel mogelijk zintuigen en focus. Op al deze gebieden moeten onze hersenen hun weg vinden bij online werken. Soms zelfs letterlijk, als onze interne ‘gps', de entorhinale cortex, alle routines kwijt is. Voelen deelnemers zich veilig in de training? Op locatie helpt het om iedereen persoonlijk welkom te heten, maar bij grote groepen mensen die zich vaak tegelijk in de digitale wachtkamers melden, is dat haast niet te doen. Meer nog dan op locatie, is duidelijkheid nodig voor het gevoel van veiligheid: wat is het programma, wie is de trainer, welke techniek gaan we gebruiken?
Relativerende fails
Met de ‘fail of the week' bieden de auteurs een relativerend kijkje in hun eigen opleidingskeuken: ook zij zondigen nog wel eens tegen hun eigen breinregels. Toch te veel inhoud aan de orde gesteld, sheets met te veel tekst... Ook deskundigen zijn niet onfeilbaar. Maar we kunnen er allemaal van leren, ‘gun jezelf een growth mindset' is ook een belangrijke voorwaarde voor effectief leren. Ook als trainer ben ik gerustgesteld dat het heel normaal is dat de stress flink toeslaat als de internetverbinding hapert. Of als het systeem waar je mee moet werken je er gewoon uitgooit (kleine tip: controleer even of dat voor beeld én geluid geldt. Deelnemers konden volop meegenieten van mijn frustratie...). Mijn zoogdieren- en reptielenbrein grepen in: pas op, gevaar!
Aan de slag!
Ieder hoofdstuk eindigt met de praktijk: aan de slag! Sommige tips zijn inmiddels waarschijnlijk al bekend, zoals die voor het gebruiken van techniek. Maar de meeste zijn nieuw en meteen toepasbaar. Een concept-draaiboek voor de opbouw van je training en de verdeling van de informatie hierover bijvoorbeeld (zet jij het primary- en het recency-effect al in?). Belangrijk om hier van tevoren goed over na te denken. Zoals de auteurs stellen: het werkgeheugen is tenslotte geen Dropbox waar je informatie aan kunnen blijven toevoegen! Fijn is ook het overzicht van hybride manieren van werken, bijvoorbeeld werken met een deel van de groep online en een deel op locatie. Maar de titel van de tabel waarin dit staat, maakt duidelijk hoe de auteurs over deze vormen denken: liever niet, maar als het toch moet...
Online en offline
In het echt ben ik veel leuker geeft trainers inzichten en handvatten om breinkennis toe te passen in hun trainingen. Veel van de tips zijn niet exclusief toepasbaar op online trainingen, maar dat is natuurlijk geen enkel bezwaar. De kans is immers groot dat online trainingen een structurele plek krijgen in de mix van didactische mogelijkheden. En dan is het maar goed dat de hersenen online én off line goed bediend worden!
Over Liesbeth Tettero
Liesbeth Tettero is trainer en coach in het openbaar bestuur (www.publice.nl) en van ambitieuze vrouwen (www.feministerie.nl).
