Als opleidingsontwikkelaar wilde ik dit boek dolgraag lezen, verschillende werkvormen uitproberen en het recenseren. Bij de organisatie waar ik werkzaam ben wordt continue opgeleid. In de beginperiode van het thuiswerken werkte iedereen (o.a. opleiders, ontwikkelaars en cursisten) vanuit huis. Nu een klein half jaar verder is dat ongeveer 50/50. Wat echt niet anders kan wordt op kantoor gedaan, maar bij voorkeur zoveel mogelijk vanuit huis. Geen betere plek om het groot online werkvormenboek uit te proberen dan op mijn eigen afdeling.
Doelgroep
Het groot online werkvormen boek is zowel geschikt voor opleiders en opleidingsontwikkelaars, als voor de professional die op zoek is naar een manier om het team vanuit huis aan te kunnen sturen, te motiveren of gewoon contact te onderhouden op een meer informele manier.
Kern
De bonte verzameling online werkvormen is verdeeld over twaalf hoofdstukken, afhankelijk van het doel waarvoor de werkvorm te gebruiken is. De werkvormen variëren van fun & sfeer en teamspirit op afstand tot meer serieuzere werkvormen met als doel efficiënt te kunnen overleggen of brainstormen, de (online) samenwerking te verbeteren of het houden van intervisiebijeenkomsten & reflectiemomenten.
Sommige werkvormen zijn voor een doorgewinterde trainer wellicht niet nieuw, de auteurs van het groot werkvormenboek hebben de wat bekendere werkvormen met kleine aanpassingen geschikt gemaakt om ook online te gebruiken.
Voor wie nog weinig ervaring heeft met het werken van werkvormen in het algemeen wordt het nut en de noodzaak van het inzetten van werkvormen uitgelegd en het waarom werkvormen kunnen werken.
Iedere werkvorm wordt voorafgegaan door een aantal korte cases, zodat je als lezer kunt inschatten of je deze situaties herkent en of deze werkvorm wat voor je kan zijn. Vervolgens wordt de werkvorm kort en bondig uitgelegd. De uitleg is helder en de werkvorm is in de meeste gevallen direct in te zetten.
In elk hoofdstuk besteden de auteurs bij een of meerdere werkvormen aandacht aan de (online) deelnemer die vaak wat minder snel reageert in teamverband. In de uitleg van deze werkvormen beschrijven ze op welke manier er voor deze deelnemer ruimte gecreëerd kan worden om actief deel te nemen aan de online bijeenkomsten. Een waardevolle aanvulling in mijn ogen, omdat juist met het werken vanuit huis deze deelnemer in de online ontmoetingen met het team nog stiller kan zijn dan anders.
Het hoofdstuk Trainen en oefenen is het enige hoofdstuk waar ik wat minder enthousiast over ben. Ik hoopte er de nodige inspiratie voor mijn eigen werkzaamheden uit te halen. De opleidingen die we op onze afdeling ontwikkelen en geven zijn voornamelijk gericht op het ontwikkelen van vaardigheden en minder op kennisoverdracht. Dit schrijvende realiseer ik me ook dat het online trainen van vaardigheden knap lastig is en dat dit niet makkelijk in een paar werkvormen te ondervangen is.
Opmaak
Het groot online werkvormenboek ziet er prachtig uit: kleurrijk, duidelijke taal & lay-out en overzichtelijke indeling in hoofdstukken. Dit geldt zowel voor de gedrukte papieren versie als voor de digitale variant. Waarbij ik voor de digitale variant aanraad om deze op een laptop, pc of tablet te lezen. Ik las het digitale boek op mijn e-reader en daar miste ik de kleurrijke opmaak en logische indeling.
Ik heb bewust de online variant van dit boek gelezen, gezien het onderwerp. Wat ik stiekem hoopte en een fijne aanvulling had gevonden is af en toe een verwijzing/ hyperlink naar het internet voor een instructie-, demonstratie- of ervaringsvideo waarin de geschreven uitleg wat meer gaat leven. Niet per sé als verduidelijking van het boek, want dat is zonder twijfel duidelijk. Wel, omdat het kan en bij het ontwerp past van het boek.
Eigen ervaring
Eerlijk is eerlijk, online vergaderen, online brainstormen … eigenlijk alles wat online is vind ik ongemakkelijk. Ik mis de directe interactie met de persoon tegenover me, het oogcontact, de lichaamstaal en vind het vaak lastig om op het juiste moment het juiste te zeggen.
Dat juist ik degene was die afgelopen periode met de opleiders uit ons team om de online tafel ben gaan zitten, om in drie verschillende bijeenkomsten kennis te delen over en ervaring op te doen met online leren en met elkaar te leren door tijdens deze bijeenkomsten demo’s te geven van eigen ontwikkelde online werkvormen zou je bijna een goede grap kunnen noemen.
Het groot online werkvormen boek is een bron van inspiratie geweest voor deze bijeenkomsten. Ik heb een aantal werkvormen gebruikt zoals beschreven, maar me ook laten inspireren door verschillende werkvormen en er zelf een praktische draai aan gegeven die bij ons team paste.
Het resultaat tijdens en na de bijeenkomsten was een bijzonder mooie oogst aan kennis en nieuwe opgedane online vaardigheden (zowel door zelf te ervaren en reflecteren als door te laten inspireren door de demo’s van collega’s).
Tot slot
Ik eindig graag waar ik mee begon, namelijk dat ik ontzettend blij word van dit boek: mijn digitale boekenplank is weer een mooie inspiratiebron rijker.
Het fijne van dit boek is dat de beschreven werkvormen zowel in een klassikale bijeenkomst kunnen worden toegepast als in een online setting. Op het moment dat online trainen niet meer noodzakelijk is en trainen weer meer in klassikale vorm zal gaan plaatsvinden, dan kunnen bijna alle werkvormen 1-op-1 worden gebruikt. Sommige werkvormen zullen hier en daar iets aangepast moeten worden, maar dat is zo gedaan.
Kortom, Het groot online werkvormen boek is een prachtig naslagwerk dat nu actueel is en voorziet in de behoefte om online met elkaar in contact te komen en blijven als (opleidings)professionals, maar aan actualiteit nauwelijks waarde zal verliezen.
Over Amber Zwartbol
Amber Zwartbol is onderwijskundige (bij een overheidsinstantie).
