De Human-Resource-manager die hier wordt bedoeld is niet de HR-manager/directeur die vroeger gewoon ‘hoofd Personeelszaken’ heette en omwille van het-opwaarderen-van-zijn-functie zichzelf HR-manager is gaan noemen. Nee, de Human-Resource-manager die hier bedoeld wordt is een manager die zijn medewerkers letterlijk ziet als ‘human resources’. Mensen zijn in zijn ogen ‘productiemiddelen’ die er weliswaar uitzien als mensen, maar in de eerste plaats ‘productiemiddel’ zijn. En zo kun je ze dus ook behandelen.
Een kenmerkende uitspraak: ‘Mensen? Nee, daar heb ik niet zoveel mee. Het gaat om het slim inzetten van de juiste productiemiddelen in het primaire proces.’
Ton van Vliet is directeur bij Van Vliet & Boersma, een middelgroot accountsbureau. Margriet is managing-consultant bij hetzelfde bureau. Margriet is acht jaar geleden begonnen als junior accountant en heeft zich door keihard werken opgewerkt tot haar huidige positie. Margriet maakt werkweken van vijftig tot zestig uur. Ton is Margriets direct leidinggevende en erg blij met deze harde werkster.
‘Hee, Ton,’ zegt Margriet terwijl ze de kamer van Ton binnenloopt en de deur van Tons kamer achter zich dicht doet, ‘Heb je even?’
Ton kijkt verrast, vooral omdat Margriet de deur van zijn kamer heeft dicht gedaan.
‘Ton, ik moet je wat vertellen. Ik heb er veel en lang over nagedacht en ehhh... ik merk dat ik in een andere levensfase kom. Ik heb geen zin meer in het rennen van de ene naar de andere klant. En het toch wel hit-and-run-principe van de accountancy.’
Margriet blijft even stil.
‘Ga door,’ zegt Ton op neutrale toon en hij voelt al wel aan waar Margriet naar toe gaat.
‘Ik wist het eigenlijk niet, maar toen ik er voor werd benaderd voelde het eigenlijk meteen goed. Ik ben gevraagd om financieel directeur te worden bij Vluvalda, een zorginstelling voor verstandelijk gehandicapten en ik heb besloten dat ik dat ga doen. Dus… ik ga weg bij Van Vliet & Boersma.’
Ton kijkt teleurgesteld, ‘Nou tjee, Margriet, Ik schrik er wel van. Ik snap het wel, maar vind het toch erg jammer dat je gaat vertrekken.’
En ze praten nog een poosje verder over de exacte datum van ontslag en hoe en wanneer Margriet het aan haar collega’s en klanten gaat vertellen.
Als Margriet is vertrokken bromt Ton: ‘Wel verdomme! De trut! Lekker is dat… Moet ik maar weer kijken hoe ik dit gat in onze productie op ga vullen.’
Een kleine negen weken later: Het is druk op het afscheidsfeestje van Margriet. Alle collega’s hebben cadeautjes bij zich. Een groepje collega’s met wie Margriet heel veel heeft opgetrokken hebben een grappig meezinglied ingestudeerd. Enkele anderen houden een korte toespraak. Er wordt veel gelachen en er worden mooie anekdotes verteld.
De grote afwezige is Ton. Hij had, zo wist Karel de adjunct-directeur te vertellen, een belangrijke vergadering bij een klant. Welke precies wist Karel ook niet.
De Human-Resource-manager onder het vergrootglas, wat gebeurt er?
Ton heeft wel wat beters te doen om naar een feestje te gaan van iemand die toch weggaat. Door niet te gaan voelt degene die afscheid neemt zich tekort gedaan en je kunt redeneren ‘Nou en… Hij gaat toch weg.’ Maar het nadelig effect is veel ernstiger.
Impact van deze managementstijl
Het effect van niet naar het afscheid gaan, manifesteert zich vooral bij je medewerkers die (nog) geen afscheid nemen, maar gewoon blijven. Zij interpreteren het gebrek aan belangstelling van de Human-Resource-manager als volgt: ‘Ahhh, we zijn dus alleen belangrijk als productiemiddel en zolang we voor jou werken. Jij ziet ons niet als mens, maar als lopend productiemiddel.’
Dit leidt onherroepelijk tot onvrede en demotivatie bij medewerkers. Onderling praten medewerkers over dit gebrek aan aandacht en belangstelling en als het tegenzit praten ze er ook met hun klanten voer.
Leven en Overleven
Als goede (of misschien moet ik zelfs zeggen, ‘normale’) manager, ga je natuurlijk naar het afscheidsfeestje van één van je medewerkers, omdat je afscheid neemt van een medemens die een tijdlang voor jou, manager, heeft gewerkt. Hoe wil je zelf door jouw manager gezien worden? Als mens of als Human-Resource?
Bart Groothuis is organisatieadviseur. Zijn devies is om de gewone dingen ongewoon goed te doen, en dat probeert hij ook in zijn adviezen te realiseren. Hij helpt mensen in organisaties om beter samen te werken en meer succes te hebben. Bart verzorgt regelmatig trainingen en workshops. Bart is auteur van Verkoop jezelf, Creëer een band met je klant en Het is grijs en het schijt op je kop.
Over Bart Groothuis
Bart Groothuis is zo'n 40 jaar geleden in de automatisering begonnen als WhizKid en IT-nerd. Hij is adviseur op het gebied van harde IT-strategie en -besturing en combineert dat met de zachte kant onder het motto Creëer een band met je klant.
