De ING met zijn tribes, Finext, Buurtzorg en Bol.com zijn voorbeelden van organisaties die experimenteren met 'anders werken'. Het klinkt logisch en de mooie verhalen over vrijheid en ontmanageren zijn aanstekelijk. Wie wil er niet meedoen met Nieuw Organiseren?
Maar klopt het ook? Is de netwerkorganisatie de universele oplossing voor meer rendement en meer werkgeluk? Grootschalig onderzoek van Andre de Waal toont aan dat de kenmerken van de High Performance Organisatie van voor de grote versnelling in de economie vanwege ICT en globalisering (gestart rond 1995) en in de periode daarna tot nu, niet fundamenteel veranderd zijn. Wijziging van organisatiestructuur is geen HPO-factor. Ook blijkt dat zelfsturing momenteel negatief correleert met organisatierendement. Na een aanvankelijke stijging van de productiviteit bij zelfsturing zien we een toename van het ziekteverzuim. Teamleiders 'nieuwe stijl' zijn soms middle managers met overvolle agenda's.
Uit onderzoek is bekend dat de balans tussen organisatieperspectieven sterk correleert met het financiële succes en de groei van een organisatie. Het het streven naar (herstel van) balans in de bedrijfsvoering is daarom een verstandige keus. Uit onderzoek met de HPO-scan blijkt dat in Nederland het 'blauwe' aspect in de bedrijfsvoering juist relatief laag scoort.
De westerse samenleving is gebouwd op de fundamenten van Plato (top down-mindset, het Angelsaksisch model) en Aristoteles (bottom up-mindset, het Rijnlands denken). Gezonde en vitale organisatie maken een passende combinatie van schijnbare tegendelen.
De historie leert ons dat revoluties niet tot het gewenste resultaat leiden. 'Het Nieuwe Organiseren invoeren' en 'de hiërarchie opheffen'? Het is verstandiger de unieke bedrijfskundige situatie van de eigen organisatie objectief in kaart te brengen door een organisatieonderzoek. En vervolgens te kijken wat de specifieke zaken zijn die in de organisatie anders aangepakt moeten worden om tot een betere integrale bedrijfsvoering te komen. Systeemdenken is een manier om die complexiteit scherp in kaart te krijgen. Uit wetenschappelijk onderzoek is bekend welke organisatiefactoren veranderd moeten worden om op bepaalde aspecten van de bedrijfsvoering beter te scoren. Maak daarvan gebruik.
De sleutels naar High Performance voor uw organisatie liggen te wachten op ontdekking in de complexiteit van uw eigen unieke organisatie. Gebruik de inspiratie van managementmodellen om in cocreatie met de medewerkers uw eigen bedrijfsspecifieke aanpak samen te stellen.
Jan den Breejen is domeinmanager Teams & Organisatie bij Schouten & Nelissen en auteur van De High Performance Organisatie; een integrale aanpak van leren en veranderen.
Over Jan-Dirk den Breejen MA, MSc
Jan-Dirk den Breejen is expert op het gebied van High Performance Teams (HPT) en High Performance Organisations (HPO).
