De afgelopen jaren is marktwerking op allerlei plekken in de samenleving een toverwoord geweest. Er was weinig wat de tucht van de markt niet beter, of in ieder geval goedkoper, zou kunnen maken.

Met dank aan een crisis die nu al een decennium duurt, staat economie en in het bijzonder het kapitalisme behoorlijk in de belangstelling. Met die belangstelling komt ook een nieuwe druk van 'De protestantse ethiek en de geest van het kapitalisme'. In dit klassieke werk richt de bekende Duitse denker Max Weber zich niet op het kapitalistische systeem, maar op de ethische kant, de 'mindset', die er in deze tijd mee gepaard gaat. Deze mindset is wat Weber 'de geest van het kapitalisme' noemt en in zijn boek zoekt hij de aard en het ontstaan van die kapitalistische geest in de ontwikkeling van het protestantisme.

In deze tijden van reorganisaties was ik op zoek naar een boek dat me kon helpen met vragen die spelen rondom het ontstaan van een nieuwe afdeling. Hoe organiseren we werkstromen tussen nieuwe teams, wie gaat zich bezig houden met welke doelen, en hoe houden al met al de sfeer constructief? Niet voor het eerst besloot ik te rade te gaan bij de uitvinders van het organiseren: militairen.

Bij de titel 'The pirate organization' dacht ik in eerste instantie aan zeerovers. Wat zij met de randen van het kapitalisme te maken hebben was me in eerste instantie niet duidelijk. Misschien het gebruik van geweld? Het blijkt iets heel anders te zijn. Zeerovers komen in 'The pirate organization' zeker voorbij, maar in een heel ander licht dan de klassieke baardman met een papegaai op zijn schouder.

Iedereen heeft ongetwijfeld wel eens met verbazing gekeken hoe politici in debat elkaar klem praten, of hoe een politicus een antwoord geeft op een vraag die niet gesteld lijkt. Ook lijkt er in de politiek, om één of andere reden, altijd een manier om 'de ander' in het ongelijk te stellen. Het boek van de Bruijn geeft inzicht achter het waarom: framing.

Het is eigenlijk verbazingwekkend dat veel management- en organisatieliteratuur over strategie niet teruggrijpt op de bakermat van strategisch denken: de krijgskunde. Een schat aan ervaring van enkele millennia ligt voor het oprapen. Toch is 'Krijgskunde en ondernemingsstrategie' van Robert Ogilvie het eerste boek dat ik onder ogen krijg, waarin de koppeling tussen de militaire en de commerciële wereld zo expliciet gemaakt wordt.

'Debatteren om te winnen' van van Grieken, Noordhuis en Piras moest ik lezen, om verschillende redenen. Ik mag zelf ook graag debatteren en dat doe ik nu al zo'n twee jaar met veel plezier. Ik ben in die twee jaar zowel de heer van Grieken als de Heer Piras tegengekomen op de debatvloer. Weliswaar niet in debat, maar als begeleider. Ik was erg benieuwd wat zij te melden hadden over hun eigen stiel.

Het is niet helemaal toevallig dat ik het boek 'Krijgsmacht en samenleving' ben ingedoken, geschreven door René Moelker, Jörg Noll en Michiel de Weger. Los van mijn ambities als kind om tankcommandant te willen worden en los van het feit dat ik nog altijd zwaar geïmponeerd ben door tanks en straaljagers, ben ik gefascineerd door de krijgsmacht. Voor mij is de krijgsmacht de ultieme manifestatie van het geweldsmonopolie dat de staat formeel heeft. Ik vind dat de krijgsmacht symbool staat voor hoe serieus een staat één van haar kerntaken neemt: het beschermen van burgers.

'Het land is moe' is een veelbesproken boek, niet alleen om de inhoud maar ook om de meer dan respectabele auteur. Ik zie het boek als een sociaal-democratische bijdrage in het politiek-filosofisch debat over 'waar nu heen?' dat na het begin van de economische crisis langzaam op gang is gekomen. In mijn ogen een belangrijk debat waarin de beschouwingen van Tony Judt zeer relevant zijn.

Vooral ten tijde van het huidige formatieproces vraag ik me wel eens af of het altijd allemaal zo moeizaam ging. Of de huidige situatie uniek is of dat de vaderlandse geschiedenis bol staat van moeilijke formaties met partijen die op een bepaald moment in de tijd als ongewenst worden beschouwd.

De economische crisis raakt me als adviseur letterlijk. Niet alleen klanten hebben en krijgen er mee te maken, de gevolgen van de economische recessie zijn ook binnen mijn eigen organisatie voelbaar. Deze gevolgen, maar ook de oorzaken, komen veelvuldig aan bod in discussies in en over het werk. Bovendien staan kranten vol met ontwikkelingen, kwesties en debatten. Die kan ik op hoofdlijnen prima volgen, maar details zijn niet echt aan mij besteed, simpelweg omdat te weinig zicht heb op het functioneren van 'de economie'. Daarnaast weet ik van veel termen wel ongeveer wat ze betekenen, maar in een precieze discussie is 'ongeveer' niet voldoende. Kortom: redenen genoeg voor een korte opfriscursus in de basisbeginselen en terminologie met '50 inzichten economie' van Edmund Conway.

In 'Lokale leiders' neemt Bert Euser de lezer mee in het ontstaan en ontwikkelen van een nieuwe trend in de lokale politiek. Een politieke trend die hij zelf terugvindt op verschillende momenten in de Nederlandse geschiedenis en die hij nu ook weer op ziet komen: de opkomst van geuzen, kleine luyden en betrokken burgers. De oorzaak van deze hernieuwde opkomst? Mensen worden niet vrolijk van de bestuurlijke gang van zaken.

Luigi van Leeuwen en Jan Eikema pleiten in 'Politiek is niet voor bange mensen' voor decentralisatie van de overheid. Hun boekje is een laagdrempelige introductie voor de lezer met weinig tot geen kennis van het openbaar bestuur. Een zeer relevant betoog waarin de auteurs helaas soms wat kort door de bocht gaan.