Niet alle managers zien het zitten, maar de trend is onmiskenbaar: steeds meer werknemers krijgen de vrijheid om hun werk te doen zoals ze zelf willen. Niet omdat het kan, maar omdat het moet.
Mensen zijn gewend geraakt aan wantrouwen. Vakmensen in de zorg en het onderwijs zijn bijvoorbeeld buitensporig veel tijd kwijt aan het administreren van werkzaamheden, wat vaak geen andere functie heeft dan het geruststellen van de wantrouwende manager, verzekeraar of inspecteur. Management op basis van wantrouwen is nog steeds de overheersende aanpak, maar dit kantelt gelukkig op allerlei plekken. Ik heb een boek geschreven over de economische kracht en noodzaak van vertrouwen: Vertrouwen - Waarom alles beter werkt als je mensen vertrouwt.
De ene trend heet zelfsturing en de ander agile werken en weer een ander holacratie, maar wat ze allemaal gemeen hebben, is dat ze gebaseerd zijn op vertrouwen. Ik ben organisatieveranderaar en krijg daardoor de kans om, samen met collega's, te kijken in organisaties en met elkaar managementtrends te bestuderen en bespreken. Mijn belangrijkste conclusie: de nadelen van georganiseerd wantrouwen worden in deze tijd van ingrijpende veranderingen alleen maar groter.
Geen andere optie
De noodzaak om samen te werken op basis van vertrouwen is zo groot dat er geen andere optie is. Als we wendbaar en innovatief willen zijn, dan zullen we mensen moeten vertrouwen. Het is geen kwestie van smaak of persoonlijke stijl, de economische noodzaak van vertrouwen is nu eenmaal groot. De vraag is niet meer of we een medewerker, een team of een andere onderneming kunnen vertrouwen, de vraag is hoe je er voor kunt zorgen dat je een ander kunt vertrouwen.
Vertrouwen is ingewikkeld en ik zie veel organisaties die ermee worstelen. Wantrouwen voelt gewoon veel veiliger, en is het ook in een heleboel gevallen. Maar wantrouwen is een defensieve kracht, het voorkomt fouten, maar je maakt er niks moois mee. Vertrouwen is een offensieve kracht, daar kun je wel mooie dingen mee maken. Natuurlijk moet je op de juiste momenten en de juiste plekken wantrouwen, maar je moet in en uit principe samenwerken op basis van vertrouwen.
Concrete adviezen
Vertrouwen is iets heel anders dan loslaten en 'maar zien wat er gebeurt'. Als je een high-trust organisatie wilt worden, dan zijn er spelregels en (vooral) principes waar je niet zonder kunt. In mijn boek geeft ik concrete adviezen voor ondernemingen en managers die actie willen of moeten ondernemen. Zo moeten bedrijven bijvoorbeeld investeren in vakmanschap. Vakmanschap stelt medewerkers in staat om mee te denken, een belangrijke randvoorwaarde voor vertrouwen. En je moet zeker niet aan individuen een bonus beloven als ze bepaalde doelen bereiken, want dan wordt eigenbelang belangrijker dan samenwerken.
Eigenlijk heb je geen keuze. Wie succesvol wil zijn, moet vertrouwen stellen in zijn mensen en in zijn partners.
