Preview - Een effectief team in drie dagdelen

We hebben vast allemaal wel eens ervaren, hoe inspirerend het werken in een team kan zijn. Teams, die je energie geven en je boven jezelf doen uitstijgen. Maar het omgekeerde komt helaas ook vaak voor. Teams kunnen ook juist energie kosten en gekenmerkt worden door strijd, vermijding, stroperigheid, het niet nakomen van afspraken, of door een gevaarlijke tunnelvisie.

Goed functionerende teams zijn de essentiële schakels in het succes van een organisatie. Maar waarom komen we in de praktijk dan nog zoveel middelmatig functionerende teams tegen? Soms wordt er gewoon te weinig aan teamontwikkeling gedaan, maar als er wel geïnvesteerd wordt in teamontwikkeling dan zijn benaderingen vaak te oppervlakkig. Het team gaat eens een dagje de hei op, kookt en trommelt met elkaar, fluistert paarden wat in het oor en gaat dan weer over tot de orde van de dag. Ook is er veel vermijding. In plaats van gewoon de problemen in de samenwerking te bespreken, dus man en paard te noemen en op tafel te leggen wat iedereen al weet, gaan we testjes doen, praten we over de noodzaak van een ‘aanspreekcultuur’ en organiseren we trainingen feedback geven. En we doen alsof dit soort processen tijd nodig hebben en dat er eerst voldoende ‘veiligheid’ moet zijn. Het omgekeerde is echter waar: er is pas ‘veiligheid’, als mensen niks meer achterhouden.

Ik denk dat het allemaal omwegen zijn. Het kan scherper, sneller en met meer respect. Dit boek biedt managers, coaches en teams een praktische en tegelijkertijd diepgaande aanpak om in korte tijd tot een effectief team te komen. Het is gebaseerd op 30 jaar ervaring met het begeleiden van teams. Van raden van toezicht en managementteams tot uitvoerende teams. Daarnaast heb ik succeservaringen van een dertigtal managers verzameld en verwerkt. 

In het boek presenteer ik een model met vier factoren, die het succes van een team bepalen: de collectieve ambitie, efficiënte systemen en structuren, goed functionerende teamleden en een constructieve samenwerking.

Alle factoren komen aan bod, maar de meeste aandacht gaat uit naar het creëren van een constructieve samenwerking. Dat is vaak het lastigste. Hoe zorg je ervoor dat de onderlinge verhoudingen goed zijn? Dat er constructieve interactiepatronen ontstaan, waarbij ieders stem telt en iedereen meedoet? En dat er open en oplossingsgericht gecommuniceerd wordt? Drie uitgangspunten zijn hierbij behulpzaam.

Geen omwegen maar eventuele pijnpunten direct op tafel leggen.

Pijnpunten hebben haast altijd te maken met wat teamleden van elkaar vinden. Een manier om dit snel op tafel te krijgen is bijvoorbeeld om teamleden te vragen om elkaar feedback te geven. Om de beurt staat een teamlid centraal en benoemen de andere teamleden zijn sterke en zwakke punten.

Niet proberen de ander te veranderen.

Het is belangrijk dat teamleden hun eigen en elkaars zwakke punten kennen, maar in plaats van te hopen dat een ander verandert, is het vaak effectiever, realistischer en respectvoller om te bedenken, hoe het team deze zwakke punten kan ondervangen. Dat we elkaar respecteren, zoals we zijn. Tenzij er sprake is van disfunctioneren, maar dan moet dat ook als zodanig aan de orde worden gesteld. Even belangrijk is het om elkaars kwaliteiten te kennen, te waarderen en te benutten.

Niet meegaan met individuele emoties als angst, boosheid, stress of euforie.

Dit zijn meestal begrijpelijke, maar toch destructieve emoties. Het zijn in wezen oude overlevingsmechanismen en het is belangrijk dat een team zich niet door deze emoties laat gijzelen.

In het boek laat ik middels een concreet stappenplan en veel praktijkvoorbeelden zien, hoe teams in korte tijd een stuk effectiever kunnen worden. Ik hoop dat veel teams daar hun voordeel mee doen.

Watze Hepkema is sinds 1994 partner bij organisatieadviesbureau Bosman & Vos en gespecialiseerd in vraagstukken op het gebied van leiderschap, zelfsturende teams en teamontwikkeling. Hij is de auteur van Een effectief team in drie dagdelen. Eerder schreef hij Stoppen met leidinggeven.