In de coachliteratuur is opvallend weinig geschreven over de rol van tijd. Op welke manieren verschijnen tijd en temporele elementen in coachende gesprekken? Welk nieuw handelingsrepertoire brengt tijd je als begeleider? Die vragen staan centraal in De tijdgids, waarin ik je meeneem op een ontdekkingstocht naar de rol van tijd in coaching. Tijd blijkt de begeleider van het reflectieve gesprek verrassend veel te bieden te hebben.
Ontdekkingstocht
De ontdekkingstocht begint zodra je bewust gaat opletten hoe het fenomeen tijd zich schuilhoudt in de alledaagse praktijk. Al snel ga je dan zien dat tijd op heel veel verschillende manieren aanwezig is. Tijd is er uiteraard in de vorm van de klok. Die helpt je als coach om afspraken te maken over de momenten van ontmoeting, de duur van het gesprek of de lengte van het traject. De kloktijd vraagt om een verstandig beheer: op tijd beginnen, de tijd bewaken en op tijd stoppen. Ogenschijnlijk eenvoudig, maar soms nog niet zo makkelijk. De ander komt steeds te laat, je laat het gesprek uitlopen, de duur tussen gesprekken blijkt te kort of te lang. Tijd is er in de vorm van de ervaren tijd, de ‘ware tijd’, zoals William Faulkner het noemde, de tijd die tot leven komt wanneer de klok zwijgt. De ware tijd is voor coaching cruciaal en vraagt om condities waarin de rust, aandacht en concentratie ontstaan die nodig zijn voor een goed reflectief gesprek. Ten slotte: in de vraagstukken van de coachee vallen allerlei soorten tijd te onderscheiden. Er is bijvoorbeeld transitietijd (de onzekere fase tussen het oude en het nieuwe) of cyclische tijd (datgene wat zich als patroon steeds weer herhaalt).
Handelingsmogelijkheden
Er valt, kortom, veel te ontdekken wanneer je gaat letten op tijd en temporele elementen. Het mooie is dat al die verschillende soorten tijd je handelingsmogelijkheden bieden in het gesprek. Dat is waar deel twee van de ontdekkingstocht begint. Hoe kun je als coach spelen met tijd? Daar dienen zich allerlei mogelijkheden aan. Je kunt bijvoorbeeld de coachvraag bekijken vanuit het perspectief van de tijdshorizon: verleden –heden – toekomst. Wat zijn belangrijke ervaringen in het verleden? Waarom komt iemand nu bij je? Waar wil iemand naar toe?
Zo zijn er nog andere manieren om te spelen met tijd. Je kunt jezelf bijvoorbeeld afvragen hoe je wilt omgaan met het tempo (vertragen of versnellen) of met timing (wachten of het moment pakken). In mijn boek werk ik vijf handelingsperspectieven uit en orden ze in een klokmodel, waarin je de verschillende manieren ziet waarop je met je coachee door de tijd kunt bewegen.
Perspectiefwisseling
Wat maakt dit alles nu zo razend interessant voor de coach? Allereerst: door tijd als gegeven meer op de voorgrond te zetten, ontstaat een perspectiefwisseling. Tijd is het venster waardoor je met nieuwe, frisse ogen naar je eigen coachpraktijk gaat kijken. Opeens zie je de verschillende vormen van tijd, waarmee je kunt ordenen en duiden wat er gebeurt tijdens het gesprek. Dat maakt de mogelijkheden en keuzes die je als begeleider hebt scherper. Het zorgt ervoor dat je bewuster gaat handelen.
De belangrijkste uitnodiging die ik je met De tijdgids doe, is om je door de tijd te laten inspireren met een frisse blik te kijken. Kijk met de ogen van een tijdgids en stel jezelf opnieuw de vraag: hoe wil je de ander begeleiden op zijn weg door de tijd?
