Leven met pijn

Voorwoord 11
Inleiding 13

1 Pijn en pijnbehandelingen
Inleiding 18
Acute en chronische pijn 19
Een model van het zenuwstelsel en pijn 20
Het zenuwstelsel is altijd in beweging 21
Conditionering en pijn 22
Aandacht, gedachten, gevoelens en pijn 26
Pijnbehandelingen 28
Oefening: jouw ervaringen met pijnbehandelingen 32
Aan de slag met mindfulness 34
Mindfulnessoefening: lichaamsscan 34
Intermezzo Even voorstellen 37

2 De pijn uit de weg gaan
Inleiding 42
Vermijding 42
Oefening: je favoriete manieren van vermijding 43
Waarom vermijding niet de oplossing is 46
Oefening: waar draait mijn leven om? 47
Oefening: je favoriete manieren van vermijding (vervolg) 48
Metafoor: de kuil 49
Schone en bevuilde pijn 51
Dagboek pijnlijke momenten 53
Mindfulnessoefening: aandacht voor de ademhaling 59

3 Pijn en toch gelukkig?
Inleiding 62
act 62
Wat waarden (niet) zijn 65
Wat wil ik van het leven? 66
Oefening: hoe wil je herinnerd worden? 66
Levensgebieden 72
Oefening: herken je waarden 73
Wat levert het je op? 76
Metafoor: een ladder tegen de verkeerde muur 76
Mindfulnessoefening: afwisselend lichaamsscan en aandacht voor de ademhaling 78
Intermezzo Mindfulness & pijn 84
Weerstand bieden tegen pijn 84
Mindfulnessoefeningen bij pijn 84
Met regelmaat oefenen; lastig maar belangrijk 85
Een aantal effecten van het beoefenen van mindfulness 86

4 Het opbloeien van de roos
Inleiding 90
Oefening: de roos 90
Metafoor: de roos 91
Oefening: doelen stellen en acties bepalen 93
Oefening: herken je hindernissen 95
En nu? 100
Mindfulnessoefening: ademen naar de pijn 100

5 Het opgeven van verzet
Inleiding 104
Wat aanvaarding wel en niet is 105
Metafoor: de ongewenste gast 110
Ben je bereid? 111
Oefening: draag je leed met je mee 111
Mindfulnessoefening: ruimte maken en toestaan wat er is 112
Oefening: aanvaarding in actie 116
Oefening: draag je leed met je mee (vervolg) 119
De sleutelvraag 119

6 ‘Ja, maar ik heb pijn’
Inleiding 122
Gedachten 122
Pijngedachten 123
Cognitieve fusie 129
Cognitieve defusie 131
Oefening: ‘Ik heb de gedachte dat…’ 132
Oefening: afscheid nemen van je maren 133
Metafoor: The Muppet Show en ons verstand 137
Mindfulnessoefening: observeren van denken 138
Veelvoorkomende vragen en valkuilen 140
Intermezzo De functie van gedrag 141
Experiëntiële vermijding 141
Extrinsieke positieve bekrachtiging 142
Sociale wenselijkheid 142
Oefening: welke meester dien je? 143

7 Ik ben…, wie ben ik eigenlijk?
Inleiding 150
Het zelf(beeld) 150
Oefening: ‘Wie ben ik?’ 150
Oefening: ‘Wie ben ik?’ (vervolg) 153
Het observerende zelf 154
Metafoor: de hemel 155
Oefening: ‘Wie ben ik?’ (vervolg) 156
Oefening: oordelen 156
Oefening: vergelijken 158
Zijn-modus en doe-modus 162
Mindfulnessoefening: 3 minuten ademruimte 163

8 Pijn heb je niet alleen
Inleiding 168
Onbegrip 169
Patronen in communicatie 170
Oefening: communicatie over pijn 171
Automatische reactiepatronen 175
De invloed van de omgeving op pijn 178
De omgeving lijdt ook 179
Oefening: pijnlijke gedachten 180
Werk, uitkeringen en rechtszaken 183
Communicatie is er altijd 184
Sociale waarden 185
Oefening: sociale waarden 186
Sociale waarden, doelen en acties 187
Intermezzo Pijn en goed zorgen voor jezelf 191
Een evenwichtige dagindeling 191
Geleidelijke blootstelling aan activiteiten die angst oproepen 194
Oefening: vaststellen en uitvoeren van activiteiten die angst oproepen 195
Geleidelijke opbouw van lichamelijke conditie 196
Oefening: vergroten van activiteitenniveau (graded activity) 197

9 Leven met pijn, een nieuw verhaal
Inleiding 202
Oefening: de roos, vijf hoofdstukken later 202
Commitment 206
Oefening: acties uitvoeren 207
Metafoor: de bus 210
Oefening: oude verhalen 212
Motto of nieuw verhaal 214
Mindfulnessoefening: alles in één 215

Tot slot: omgaan met terugval 216
Oefening: herken signalen van terugval 217
Oefening: wat te doen bij terugval? 218
Literatuur 221
Verklarende woordenlijst 224
Over de auteurs 229